Chào mừng những bạn đã đến với bài học kinh nghiệm Java số 32, bài học kinh nghiệm về tính trừu tượng ( abstraction ). Đây là bài học kinh nghiệm trong chuỗi bài về lập trình ngôn từ Java của Yellow Code Books .
Với việc đi qua bài học hôm nay thì chúng ta cũng sẽ nói đủ bốn đặc tính cốt lõi trong lập trình hướng đối tượng. Bốn đặc tính đó là:
– Tính Gói ghém dữ liệu, hay còn gọi là Encapsulation. Bạn có thể xem lại tính chất này ở các bài: khả năng truy cập, getter/setter.
– Tính Kế thừa, hay còn gọi là Inheritance. Bạn có thể xem lại tính chất này ở các bài: kế thừa, overriding, overloading.
– Tính Đa hình, hay còn gọi là Polymorphism. Bạn có thể xem lại tính chất này ở bài về polymorphism.
– Và hôm nay. Tính Trừu tượng, hay còn gọi là Abstraction.
Nghe qua thì thấy rất trừu tượng. Liệu kiến thức và kỹ năng này có khó hiểu không và nó giúp ích gì cho việc tổ chức triển khai code trong OOP ? Chúng ta cùng đi vào bài học kinh nghiệm luôn nhé .
Tóm Tắt
Tính Trừu Tượng ( Abstraction ) Là Gì ?
Trừu tượng trong thực tế còn có thể hiểu là cái gì đó không có thực. Vậy tính Trừu tượng trong OOP ý muốn nói đến một lớp nào đó mang một đặc tính trừu tượng, không có thực. Và như vậy bạn có thể hiểu là lớp Trừu tượng sẽ là lớp không tồn tại đúng không nào?
Thực ra thì lớp Trừu tượng vẫn có tồn tại, vẫn là một lớp thôi. Nhưng nó trừu tượng ở chỗ, nó không thể được dùng để tạo ra các đối tượng như những lớp bình thường khác. Lớp Trừu tượng khi này chỉ là cái “xác không hồn”, hay bạn có thể hiểu nó chỉ là một cái sườn, để mà bạn có thể tạo ra các lớp con của nó dựa vào sự ràng buộc từ cái sườn này.
Nghe đến đây đủ thấy trừu tượng rồi ha. Chúng ta cùng xem khai báo một lớp là Trừu tượng là như thế nào, và những đặc thù của một lớp Trừu tượng sẽ ra sao với mục sau đó .
Khai Báo Lớp Trừu Tượng Như Thế Nào ?
Sau đây là cú pháp để bạn hoàn toàn có thể khai báo một lớp Trừu tượng .
abstract class tên_lớp {
các_thuộc_tính;
các_phương_thức;
}
Bạn có thể thấy, để khai báo một lớp là Trừu tượng, chỉ cần thêm vào trước từ khóa class một từ khóa abstract mà thôi.
Nhưng như vậy thì mục tiêu của sự Trừu tượng này là gì, tất cả chúng ta cùng đi đến mục sau đây .
Vì Sao Phải Trừu Tượng ?
Lý do tiên quyết mà bạn phải biết đến Trừu tượng là vì có trên 90 % năng lực bạn đi xin việc, người phỏng vấn sẽ hỏi bạn câu này : “ em hãy giúp phân biệt giữa lớp abstract và interface ” ! ! ! Mình đùa thôi ! Nhưng họ hỏi thật đấy !
Thực ra lý do để khai báo một lớp Trừu tượng là vì trong lớp có ít nhất một phương thức Trừu tượng. Có thể nói ngược lại cho dễ hiểu như sau, nếu mà một lớp có ít nhất một phương thức được định nghĩa là Trừu tượng, thì lớp đó phải khai báo Trừu tượng. Đến đây bạn sẽ có rất nhiều thắc mắc, mình xin giải đáp từ từ.
Phương thức Trừu tượng là gì? Chính là phương thức có định nghĩa từ khóa abstract khi khai báo. Cú pháp khai báo một phương thức Trừu tượng cũng giống như khai báo một lớp Trừu tượng thôi.
[kả_năng_truy_cập] abstract kiểu_trả_về tên_phương_thức ([ các_tham_số_truyền_vào"]);
Phương thức Trừu tượng có tác dụng gì? Phương thức có khai báo abstract sẽ buộc phải không có thân hàm. Như bạn xem cú pháp ở trên, sẽ không có thông tin về khối lệnh của phương thức dạng này. Bạn có thể so sánh với cú pháp của phương thức bình thường ở đây. Bạn chỉ có thể khai báo tên, các tham số truyền vào (nếu có), kiểu trả về, và rồi kết thúc khai báo bằng (;) cho các phương thức Trừu tượng. Có thể thấy rõ sự ràng buộc của tính Trừu tượng bắt đầu ở ngay đây. Sở dĩ các phương thức Trừu tượng không có thân hàm, vì chúng không cần phải làm vậy. Một khi có một lớp nào đó kế thừa từ lớp Trừu tượng này, thì lớp kế thừa đó buộc phải hiện thực (tiếng Anh gọi là implement) nội dung cho tất cả các phương thức Trừu tượng này, bằng cách override lại chúng.
Đến đây bạn hoàn toàn có thể thấy lớp Trừu tượng thực sự không quá cao siêu. Nó chỉ là một lớp không có biểu lộ ( không hề khởi tạo đối tượng người tiêu dùng từ nó ). Nhưng nó lại ràng buộc những lớp con của nó buộc phải hiện thực nội dung cho những phương pháp Trừu tượng bên trong nó. Thế thôi .
Bạn có thể bắt gặp tính Trừu tượng này ở đâu đó khi sử dụng các gói thư viện từ hệ thống (thỉnh thoảng có nơi gọi là Java platform) hoặc từ các nhà phân phối khác. Khi bạn kế thừa các lớp của họ, bỗng dưng hệ thống báo lỗi và bắt bạn phải override ngay phương thức nào đó của lớp đó, thì chắc chắn bạn sẽ hiểu ngay lớp đó chính là lớp Trừu tượng. Một lát nữa chúng ta cùng khảo sát xem trong hệ thống thì lớp nào là lớp Trừu tượng nhé, sau khi đi qua bài thực hành bên dưới.
Thực Hành Xây Dựng Ứng Dụng Tính Lương Cho Nhân Viên
Chúng ta cùng quay lại bài toán tính lương cho nhân viên cấp dưới, mà ở bài học kinh nghiệm số 30 tất cả chúng ta đã làm cho nó toàn vẹn. Theo lý thì bạn không cần phải bổ trợ gì cho bài thực hành thực tế này. Phần này chỉ nhằm mục đích mục tiêu cho bạn thấy một lớp Trừu tượng sẽ được khai báo và sử dụng như thế nào thôi. Bạn không nhất thiết phải vận dụng Trừu tượng một cách máy móc như bài thực hành thực tế .
Mô Tả Lại Yêu Cầu Chương Trình
Yêu cầu của chương trình tính lương không hề biến hóa so với bài trước. Mình chỉ miêu tả lại thôi .
– Công ty có hai loại nhân viên: nhân viên toàn thời gian và nhân viên thời vụ.
– Nhân viên toàn thời gian là lính sẽ hưởng lương 10 củ một tháng. Nhân viên toàn thời gian là sếp sẽ hưởng lương 20 củ một tháng.
– Nhân viên toàn thời gian nếu làm thêm ngày nào thì sẽ được cộng thêm 800k mỗi ngày, bất kể chức vụ.
– Nhân viên thời vụ cứ làm mỗi giờ được 100k, không phân biệt chức vụ gì cả. Làm nhiều thì hưởng nhiều.
Ứng dụng sẽ được cho phép người dùng nhập vào số lượng nhân viên cấp dưới. Sau đó với từng nhân viên cấp dưới, người dùng phải nhập vào tên nhân viên cấp dưới, loại nhân viên cấp dưới toàn thời hạn hay bán thời hạn, nhân viên cấp dưới toàn thời hạn thì là nhân viên cấp dưới lính hay nhân viên cấp dưới sếp, có làm thêm ngày nào không, nhân viên cấp dưới thời vụ thì làm được mấy giờ. Cuối cùng dựa vào những thông tin đó, sẽ xuất ra màn hình hiển thị lương tương ứng cho toàn bộ nhân viên cấp dưới .
Nâng Cấp Ứng Dụng Bằng Việc Xây Dựng Lớp NhanVien Là Trừu Tượng
Đây là hình ảnh code của lớp NhanVien ở bài thực hành hôm đó.
Bạn xem, ở hai phương thức loaiNhanVien() và tinhLuong() được mình khoanh tròn, có phải bạn rất cần các lớp con buộc phải override hai phương thức này? Với cách code như thế này thì tính ràng buộc không có, và lỡ như ai đó thực hiện việc code các lớp con của NhanVien, liệu họ có nhớ mà override hai phương thức này hay không?
Vậy yêu cầu của bài hôm nay rõ ràng rồi nhé, chúng ta sẽ nâng cấp cho ứng dụng tính lương này bằng việc khai báo NhanVien là lớp Trừu tượng.
Sơ Đồ Lớp
Chúng ta vẫn dựa vào sơ đồ lớp của bài trước. Nhưng các phương thức loaiNhanVien() và tinhLuong() sẽ là các phương thức Trừu tượng. Và dĩ nhiên lớp NhanVien cũng phải là lớp Trừu tượng nốt. Trong sơ đồ lớp, các khai báo Trừu tượng sẽ được in nghiêng (mình còn in đậm ra cho bạn dễ thấy).
Xây Dựng Các Lớp
Lớp Configs không hề thay đổi.
package util;
public class Configs {
// Loại nhân viên
public static final int NHAN_VIEN_SEP = 1;
public static final int NHAN_VIEN_LINH = 2;
// Lương nhân viên
public static final long LUONG_NHAN_VIEN_FULL_TIME_SEP = 20000000; // Lương tháng của sếp
public static final long LUONG_NHAN_VIEN_FULL_TIME_LINH = 10000000; // Lương tháng của lình
public static final long LUONG_LAM_THEM_MOI_NGAY = 800000; // Làm thêm mỗi ngày của nhân viên toàn thời gian được 800 k
public static final long LUONG_NHAN_VIEN_PART_TIME_MOI_GIO = 100000; // Lương nhân viên thời vụ mỗi giờ 100 k
}
Lớp NhanVien khi này là lớp Trừu tượng. Và đây là code cho lớp NhanVien, bạn có thể so sánh với hình ảnh code trên kia của lớp này để xem sự thay đổi.
package model;
public abstract class NhanVien {
protected String ten;
protected long luong;
public NhanVien() {
}
public NhanVien(String ten) {
this.ten = ten;
}
// Lớp con phải override để lo vụ loại nhân viên này
protected abstract String loaiNhanVien();
// Lớp con phải override để lo vụ tính lương này
public abstract void tinhLuong();
public void xuatThongTin() {
System.out.println("===== Nhân viên: " + ten + " =====");
System.out.println("- Loại nhân viên: " + loaiNhanVien());
System.out.println("- Lương: " + luong + " VND");
}
}
Các lớp con của NhanVien sẽ có một chút ràng buộc, mình sẽ đi chi tiết từng bước xây dựng lớp NhanVienFullTime để bạn xem. Khi bạn vừa mới khai báo lớp này kế thừa từ NhanVien, bạn sẽ thấy hệ thống báo lỗi bằng một icon hình bóng đèn bên cạnh dấu chéo màu đỏ (mình có nói đến tính năng báo lỗi dạng này của Eclipse ở bài này, bạn tham khảo nhé).
Để khắc phục lỗi này rất dễ, bạn chỉ cần override các phương thức Trừu tượng từ lớp NhanVien. Nếu bạn không biết có bao nhiêu phương thức Trừu tượng cần phải override, thì cứ đưa trỏ chuột vào icon bóng đèn đó, bạn sẽ thấy nó liệt kê tất cả các phương thức bạn cần.
Hoặc click chuột hẳn vào cái bóng đèn, bạn sẽ thấy gợi ý. Khi này hãy chọn Add unimplemented methods.
Sau khi chọn tùy chọn trên, hệ thống sẽ tạo ra tất cả các phương thức override lại các phương thức Trừu tượng từ NhanVien. Và khi này hệ thống cũng không còn báo lỗi nữa. Nếu NhanVienFullTime kế thừa từ NhanVien, mà không hiện thực hết tất cả các phương thức Trừu tượng từ NhanVien, thì bạn sẽ không bao giờ có thể thực thi ứng dụng được.
Và đây là code cuối cùng của lớp NhanVienFullTime.
package model;
import util.Configs;
/**
* NhanVienFullTime chính là nhân viên toàn thời gian
*/
public class NhanVienFullTime extends NhanVien {
private int ngayLamThem; // Ngày làm thêm của nhân viên
private int loaiChucVu; // Chức vụ là lính hay sếp
public NhanVienFullTime(String ten, int ngayLamThem, int loaiChucVu) {
super(ten);
this.ngayLamThem = ngayLamThem;
this.loaiChucVu = loaiChucVu;
}
@Override
public String loaiNhanVien() {
if (loaiChucVu == Configs.NHAN_VIEN_LINH) {
return "Lính toàn thời gian" + (ngayLamThem > 0 ? " (có làm thêm ngày)":"");
} else {
return "Sếp toàn thời gian" + (ngayLamThem > 0 ? " (có làm thêm ngày)":"");
}
}
@Override
public void tinhLuong() {
if (loaiChucVu == Configs.NHAN_VIEN_LINH) {
luong = Configs.LUONG_NHAN_VIEN_FULL_TIME_LINH + ngayLamThem * Configs.LUONG_LAM_THEM_MOI_NGAY;
} else if (loaiChucVu == Configs.NHAN_VIEN_SEP) {
luong = Configs.LUONG_NHAN_VIEN_FULL_TIME_SEP + ngayLamThem * Configs.LUONG_LAM_THEM_MOI_NGAY;
}
}
}
Code của NhanVienPartTime.
package model;
import util.Configs;
/**
* NhanVienPartTime chính là nhân viên thời vụ
*/
public class NhanVienPartTime extends NhanVien {
private int gioLamViec; // Tổng số giờ làm việc của nhân viên
public NhanVienPartTime(String ten, int gioLamViec) {
this.ten = ten;
this.gioLamViec = gioLamViec;
}
@Override
public String loaiNhanVien() {
return "Nhân viên thời vụ";
}
@Override
public void tinhLuong() {
luong = Configs.LUONG_NHAN_VIEN_PART_TIME_MOI_GIO * gioLamViec;
}
}
Code ở phương thức main() vẫn sẽ như bài 30 hôm trước mà thôi.
package main;
import java.util.Scanner;
import model.NhanVien;
import model.NhanVienFullTime;
import model.NhanVienPartTime;
public class MainClass {
public static void main(String[] args) {
// Kêu người dùng nhập vào số lượng nhân viên trong công ty
Scanner scanner = new Scanner(System.in);
System.out.print("Hãy nhập số lượng nhân viên: ");
int tongNhanVien = Integer.parseInt(scanner.nextLine());
// Khai báo mảng các nhân viên
NhanVien[] mangNhanVien = new NhanVien[tongNhanVien];
for (int i = 0; i < tongNhanVien; i++) {
// Khai báo từng loại nhân viên, và kêu người dùng nhập thông tin nhân viên
System.out.print("Tên nhân viên " + (i + 1) + ": ");
String ten = scanner.nextLine();
System.out.print("Là nhân viên (1-Toàn thời gian; 2-Bán thời gian): ");
int laNhanVien = Integer.parseInt(scanner.nextLine());
if (laNhanVien == 1) {
// Nhân viên toàn thời gian
System.out.print("Chức vụ nhân viên (1-Sếp; 2-Lính): ");
int chucVu = Integer.parseInt(scanner.nextLine());
System.out.print("Ngày làm thêm (nếu có): ");
int ngayLamThem = Integer.parseInt(scanner.nextLine());
mangNhanVien[i] = new NhanVienFullTime(ten, ngayLamThem, chucVu);
} else {
System.out.print("Giờ làm: ");
int gioLamViec = Integer.parseInt(scanner.nextLine());
mangNhanVien[i] = new NhanVienPartTime(ten, gioLamViec);
}
}
System.out.println("\nKết quả tính lương\n");
// Tính lương và xuất thông tin nhân viên
for (NhanVien nhanVien : mangNhanVien) {
nhanVien.tinhLuong();
nhanVien.xuatThongTin();
}
}
}
Qua bài thực hành thực tế này thì bạn đã hiểu được mục đính và phương pháp ràng buộc của một lớp Trừu tượng rồi đúng không nào. Mục ở đầu cuối này mình sẽ dẫn chứng cho bạn xem 1 số ít lớp Trừu tượng được kiến thiết xây dựng sẵn trong thư viện của Java, để bạn có một sự hiểu biết rộng hơn về kỹ năng và kiến thức này .
Trải Nghiệm Một Vài Lớp Trừu Tượng Của Java Platform
Việc trải nghiệm này chỉ để kiểm chứng một số lớp Trừu tượng có sẵn từ hệ thống. Chúng ta không hoàn toàn lúc nào cũng phải kế thừa từ các lớp này, trừ khi bạn muốn override một số phương thức của nó để mở rộng hơn khả năng của lớp gốc, người ta gọi hành động này là custom lại một đối tượng. Bạn sẽ bắt gặp nhiều hơn đến việc custom cho các lớp Trừu tượng của hệ thống này khi xây dựng ứng dụng Android.
Trải nghiệm đầu tiên. Nếu bạn thử xây dựng một lớp, rồi kế thừa từ lớp Graphics của hệ thống, bạn sẽ nhận được sự “mời gọi” phải hiện thực hàng tá phương thức Trừu tượng từ lớp này.
Điều này tương tự nếu bạn kế thừa từ lớp Number.
Hoặc với lớp DateFormat và với nhiều lớp khác trong Java platform.
Vậy thôi, đủ để bạn thấy là Java platform đã kiến thiết xây dựng sẵn rất nhiều lớp Trừu tượng. Sau này nếu có gặp phải bất kể một yên cầu phải implement những phương pháp khi bạn thừa kế một lớp lạ hoắc nào đó, thì bạn đã biết lớp đó chính là lớp Trừu tượng. Với việc khảo sát một số ít lớp Trừu tượng từ mạng lưới hệ thống như vậy thì tất cả chúng ta cũng đã kết thúc bài học kinh nghiệm thời điểm ngày hôm nay .
Cảm ơn bạn đã đọc những bài viết của Yellow Code Books. Bạn hãy ủng hộ blog bằng cách :
– Đánh giá 5 sao bên dưới mỗi bài nếu thấy thích.
– Comment bên dưới mỗi bài nếu có thắc mắc.
– Để lại địa chỉ email của bạn ở thanh bên phải để nhận được thông báo sớm nhất khi có bài viết mới.
– Chia sẻ các bài viết của Yellow Code Books đến nhiều người khác.
Bài Kế Tiếp
Chúng ta sẽ nói đến một bạn bè thân thiện với sự Trừu tượng, người ta thường mang hai đồng đội ra so sánh với nhau, đó là kỹ năng và kiến thức về Interface .
Source: https://final-blade.com
Category: Kiến thức Internet
Xem thêm: Cách xóa phần mềm trên máy tính đơn giản để tăng tốc cho laptop