Ảnh minh họaTa thấy cả hai tổng hợp ( “ ra Tết ”, “ ra Giêng ” ) có cấu trúc “ ra + X ” và cấu trúc này mang một nét nghĩa riêng không liên quan gì đến nhau .“ Ra, vào, lên, xuống ” là 4 động từ hoạt động có hướng phổ dụng trong tiếng Việt. Từ điển tiếng Việt ( Trung tâm Từ điển học, NXB TP. Đà Nẵng, 2020 ) phân động từ “ ra ” thành 10 nét nghĩa, trong đó có nét nghĩa được dùng với cấu trúc “ ra + X ” này : Dùng chỉ người hay sự vật “ qua khỏi một thời hạn nào đó, bước sang một đơn vị chức năng thời hạn mới ”. “ Thời gian mới ” ở đây là “ Giêng ” ( tháng Giêng ) và “ Tết ” ( Tết Nguyên đán ) .“ Khoảng thời hạn nào đó ” phải “ bước qua ” là cái mốc ghi lại hết năm cũ để sang “ một đơn vị chức năng thời hạn mới ” là cái Tết dân tộc bản địa truyền thống, là tháng Giêng – tháng đầu năm ( Âm lịch ) trong tổng số 12 tháng. Khoảng thời hạn này, với mỗi người Việt tất cả chúng ta là rất đáng nhớ .
Nhưng chiết đoạn thế nào để định vị chính xác thời gian “Tết” và “Giêng”?
Bạn đang đọc: Chữ và nghĩa: “Ra Tết” và “ra Giêng”
Khi ai đó nói : “ Ra Tết sẽ tính ” thì “ ra Tết ” được hiểu là “ ra ngoài khoanh vùng phạm vi Tết ”. Theo ý niệm dân gian thì thời hạn này sẽ từ 23 tháng Chạp đến mồng 10 tháng Giêng ( Âm lịch ). Trong khoảng chừng thời hạn này, người ta hoàn toàn có thể thêm định ngữ “ Tết ” vào bất kể một ngày nào đó : 23 Tết, 30 Tết, mồng 1 Tết, mồng 10 Tết. Ngày 22, chưa tới ngày cũng ông Công ông Táo ( 23 ) dù có quay quồng sẵn sàng chuẩn bị cho Tết đến mấy nhưng nếu nói “ 22 Tết ” là không ổn. Cũng không ai đồng ý nếu ai đó nói “ 11, 12, 13, 14 Tết ” hay “ 15 Tết ” ( ngày 15 – Rằm tháng Giêng, sang một cái Tết khác : Tết Nguyên tiêu ) .Còn khi ai đó nói : “ Ra Giêng sẽ tính ” thì “ ra Giêng ” được hàm chỉ “ trong khoanh vùng phạm vi tháng Giêng ”. Tháng này sẽ có 30 ngày ( hoặc 29 ngày, nếu tháng thiếu ). Như vậy, phải chăng thời hạn của tổng hợp “ ra Giêng ” dài hơn “ ra Tết ” ? Cũng chưa hẳn thế, thời hạn “ ngoài Tết ” hoàn toàn có thể rất rộng. Chẳng hạn, nếu ai nói : “ Việc ấy cuối tháng Chạp này thế là không lo được rồi. Thôi ta đành phải lên kế hoạch ra ngoài Tết vậy ” thì thời hạn “ ngoài Tết ” hoàn toàn có thể qua tháng Giêng, kéo tiếp sang tháng 2 và tháng 3 cũng nên .
Chắc nhiều người còn nhớ vở hài kịch “Ra Giêng anh cưới em” có những câu: “Em ơi anh vẫn chờ/ Hữu duyên mà thiên lý ngộ/ Như đôi chim sổ lồng/ Ruộng sạ anh gieo chín vàng bìm bịp nó kêu nước lên/ Ra Giêng anh cưới em”. “Ra giêng anh cưới em” đó là lời hứa, lời ước hẹn. Nếu người nào đó nói như vậy thì chuyện cưới xin kia phải thực hiện “trong phạm vi tháng Giêng” mới đúng lời hứa. Cũng như ai đó nói “Ra Giêng tôi trả nợ”, “Ra Giêng sẽ cất nhà” thì những sự tình này phải diễn ra trong tháng Giêng (chứ không thể “lân” sang tháng nào khác).
Tiếng Việt có cặp trái nghĩa “ trong / ngoài ”. “ Trong ” là “ phía sau, so với phía trước, theo một trục xác định được coi là TT ”. “ Ngoài ” là “ phía trước, so với phía sau ”. Các cặp “ trong Tết / ngoài Tết ”, “ trong năm / ngoài năm ” cũng được hình thành từ nét nghĩa trái chiều “ trong / ngoài ” đó. “ Ra Tết ” tức là “ ngoài Tết ” ( trái chiều với “ trong Tết ” ). Nhưng “ ra Giêng ” ( ngoài Giêng ) lại không có “ trong Giêng ”. Cũng bởi khoảng chừng thời hạn của Tết bao trùm lên cả năm cũ và năm mới, trong khi tháng Giêng đứng “ độc lập ” không link .
Ra Giêng và ra Tết
Cứ tưởng là giống nhauNhưng nhẩn nha so sánhRa Tết lại đi sau .
Source: https://final-blade.com
Category: Kiến thức Internet
