Tháp nhu cầu Maslow được xem là một học thuyết có tầm ảnh hưởng mạnh mẽ đến mọi hoạt động hằng ngày của con người. Chúng bao gồm 5 nhu cầu tương ứng với từng cấp bậc từ cao đến thấp. Vậy 5 cấp độ ấy là gì và chúng được ứng dụng ra sao? Cùng Vietnix tìm hiểu ngay nhé!
Tóm Tắt
Tháp nhu cầu Maslow là gì?
Tháp nhu cầu Maslow là một lý thuyết đại diện cho những hành vi và tâm lý phổ biến của con người do nhà tâm lý học cùng tên – Abraham Maslow khởi xướng ra vào năm 1943.
Tháp nhu cầu của Maslow cho rằng trong mỗi cá thể độc lập sẽ tồn tại nhiều nhu cầu khác nhau và thường được phân loại thành 5 nhóm cơ bản nhất: Sinh lý, an toàn, xã hội, kính trọng và thể hiện bản thân.
Mỗi cá nhân sẽ ưu tiên mức độ xử lý từng nhu cầu theo một cách khác nhau và thông thường sẽ theo một trình tự chung từ thấp đến cao. Cơ bản nhất là các nhu cầu sinh lý, cao nhất là nhu cầu thể hiện bản thân.
Tháp nhu cầu Maslow là gì?
Tháp nhu cầu Maslow trong thực tế sẽ được biểu diễn giống như một kim tự tháp, tượng trưng cho những nhóm nhu cầu có độ cấp thiết tăng dần theo hướng từ dưới lên.
Ngày nay, rất nhiều lĩnh vực ngành nghề trong đời sống như: Quản trị, nhân lực, Marketing, tình yêu, giáo dục,… cũng đều có sự góp mặt của lý thuyết nhu cầu Maslow này.
>> Xem thêm: Marketing Mix là gì? Tổng quan kiến thức về Marketing Mix
5 cấp độ của tháp nhu cầu Maslow
Sau khi tìm hiểu khái niệm tháp nhu cầu Maslow là gì, chúng ta sẽ đi sâu vào tìm hiểu 5 cấp độ tiêu biểu nhất của tháp Maslow.
1. Nhu cầu sinh lý
Đây là nhu cầu được Abraham Maslow biểu diễn dưới đáy của kim tự tháp. Theo đó, ông cho rằng các nhu cầu về sinh lý sẽ là nhóm nhu cầu cơ bản nhất mà một cá thể cần đáp ứng để tồn tại.
Không khí, thức ăn, nước uống, quần áo, nơi ở, tình dục,… gọi là các nhu cầu sinh lý của con người. Chúng quyết định đến khả năng sinh tồn và khả năng duy trì nòi giống của mỗi cá thể.
Những nhu cầu sinh lý ở cấp độ 1 của tháp Maslow
Bất kỳ ai trong chúng ta đều không thể duy trì sự sống nếu thiếu đi một trong những nhu cầu kể trên. Do vậy ở tháp nhu cầu Maslow, đây là cấp bậc thấp nhất và quan trọng nhất mà con người cần phải thỏa mãn.
2. Nhu cầu được an toàn
Cấp độ thứ 2 của tháp nhu cầu Maslow chính là nhu cầu được an toàn. Sau khi đáp ứng các điều kiện cần và đủ để tồn tại, con người sẽ muốn cuộc sống của họ được phát triển và được bảo vệ tốt hơn.
Theo thuyết nhu cầu của Maslow, con người sẽ muốn được đảm bảo an toàn cả về mặt thể chất lẫn tinh thần chằng hạn như: Bảo hiểm, sức khỏe, tài chính, việc làm.
Nhu cầu an toàn của con người
Muốn được bảo vệ và có cảm giác an toàn hơn chính là những hành vi tâm lý mà con người đòi hỏi ở cấp độ này. Do đó, họ sẽ luôn tìm cách thực hiện các nhu cầu kể trên qua các hoạt động như:
- Mua các loại bảo hiểm (BHXH, BH tai nạn, BH thất nghiệp,…).
- Tìm kiếm công việc ổn định với nhu cầu và mức sống hiện tại.
- Khám sức khỏe định kỳ hoặc đăng ký các dịch vụ cải thiện sức khỏe.
- Mở sổ tiết kiệm để lo liệu cho tương lai.
3. Nhu cầu xã hội
Đối với các nhu cầu xã hội, con người sẽ muốn hướng đến những hoạt động như: Mở rộng quan hệ bạn bè, tình yêu; gia tăng sự giao tiếp với các cá nhân khác; phát triển tình cảm cá nhân, gia đình, đồng nghiệp;…
Có thể nói trong tháp nhu cầu Maslow, nhu cầu giao tiếp và kết nối với các mối quan hệ xã hội là một trong những yếu tố quan trọng và thiết yếu trong cuộc sống của mỗi người.
Nhu cầu xã hội được thể hiện như thế nào?
Bằng việc đáp ứng các nhu cầu xã hội, con người trở nên tự tin và phát triển hơn. Bên cạnh đó, đây cũng là những liều thuốc hữu ích cho đời sống tinh thần của chúng ta trở nên phong phú và ý nghĩa hơn.
Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy, khi các nhu cầu xã hội của một người nào đó được thỏa mãn ở mức cao nhất, họ sẽ hạn chế được rất nhiều các tác động tâm lý tiêu cực như: Trầm cảm, lo âu, cô đơn, tự dằn vặt,…
4. Nhu cầu kính trọng
Khi con người dần ý thức được giá trị của bản thân, nhu cầu được kính trọng sẽ xuất hiện. Chúng bắt nguồn từ tâm lý của các cá nhân muốn được người khác công nhận và đánh giá tốt về mình.
Dù ở bất kỳ tình huống nào, tháp Maslow cũng cho thấy tính cần thiết của nhu cầu này. Sự tôn trọng giúp tiếp thêm động lực, sự tự tin và sức mạnh để con người vượt qua mọi khó khăn, rào cản trong cuộc sống.
Nhu cầu được tôn trọng – 1 trong 5 cấp bậc của tháp Maslow
Đây là cấp độ thứ 4 trong tháp nhu cầu Maslow, cho thấy tâm lý hành vi của các cá nhân dễ bị thu hút bởi nhu cầu này khi đã đạt được sự thỏa mãn ở 3 nhu cầu trước đó.
5. Nhu cầu được thể hiện bản thân
Cuối cùng và cũng là nhu cầu có cấp bậc cao nhất trong tháp nhu cầu Maslow là nhu cầu khẳng định bản thân. Khi ấy, con người sẽ có tâm lý muốn chứng minh và thể hiện để bộc lộ ra những khả năng tiềm ẩn của bản thân mình.
Ở nhu cầu này, lý thuyết nhu cầu của Maslow cũng chỉ ra thêm rằng mỗi cá nhân đều có tầm ảnh hưởng và một những điểm mạnh nhất định.
Nhu cầu cao nhất trong tháp Maslow – thể hiện bản thân
Khi một ai đó muốn được thể hiện bản thân tức là họ đã nhìn nhận được giá trị và sự quan trọng của họ đối với một đối tượng cụ thể, chẳng hạn: Gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, xã hội,…
Nhu cầu thể hiện bản thân thường phản ánh qua nhiều khía cạnh: Trình độ học vấn, các loại kỹ năng, kiến thức đời sống,… Chúng được xếp ở vị trí cao nhất bởi đây được xem là hành vi bậc cao nhất của con người.
>> Xem thêm: Market research là gì? Marketing research là gì? Có vai trò gì đối với doanh nghiệp?
Ưu, nhược điểm của tháp nhu cầu Maslow
Thuyết nhu cầu Maslow hiện đang được xem là kim chỉ nam của nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau trong đời sống. Tuy nhiên, chúng cũng tồn tại những ưu và nhược điểm khác nhau, cụ thể là:
Ưu và nhược điểm của tháp Maslow
Ưu điểm:
Một số ưu điểm của nhu cầu Maslow được kể đến như:
- Thể hiện một cách có hệ thống và logic các nhu cầu, tâm lý và hành vi của con người để áp dụng hiệu quả trong nhiều lĩnh vực.
- Tháp nhu cầu của Maslow giúp các doanh nghiệp định vị chính xác nhóm đối tượng khách hàng mục tiêu.
- Giúp các nhà quản trị hiểu rõ và nắm bắt tâm lý hành vi người tiêu dùng được chính xác hơn đối với các chiến lược của mình.
- Tháp nhu cầu Maslow đóng vai trò là định hướng phát triển, học tập của nhiều nhóm ngành nghề hiện đại ngày nay.
Nhược điểm
Ngoài những ưu điểm, còn có những những điểm hạn chế như:
- Tháp nhu cầu của Maslow chỉ mang tính tương đối và sẽ có sai lệch nhau tùy theo từng môi trường, quốc gia, nền văn hóa,…
- Lý thuyết nhu cầu của Maslow vốn không thể đo lường một cách chính xác mức độ thỏa mãn của một nhu cầu cần đạt được để chuyển qua nhu cầu kế tiếp.
- Ở mỗi cấp bậc của tháp nhu cầu Maslow có rất nhiều hành vi, nhu cầu cần được xử lý. Tuy nhiên chúng lại không có thứ tự ưu tiên rõ ràng.
- Mô hình này nhìn chung chỉ khá đơn giản, do vậy cũng có sản phẩm thỏa mãn cùng lúc nhiều loại nhu cầu.
Các ứng dụng của tháp nhu cầu Maslow
Nhìn chung, tháp nhu cầu Maslow ngày càng được áp dụng nhiều trong đời sống và hầu hết trong mọi ngành nghề. Sau đây là 4 ứng dụng tiêu biểu nhất của lý thuyết nhu cầu của Maslow đối với con người:
Trong marketing
Từ khi được phát hiện vào năm 1943 cho đến nay, tháp nhu cầu của Maslow vẫn được đánh giá là công cụ thực thi hiệu quả các chiến lược marketing của nhiều doanh nghiệp.
Mục tiêu của các hoạt động marketing nói chung và các chiến lược tiếp thị nói riêng đều nhắm đến một đối tượng cốt lõi duy nhất là các khách hàng tiềm năng.
Nếu hiểu rõ tháp nhu cầu cầu Maslow, doanh nghiệp sẽ phác họa được chân dung của nhóm khách hàng mà họ muốn hướng đến. Từ đó, tìm ra insight khách hàng và các chiến lược tiếp thị sản phẩm hiệu quả.
Tháp nhu cầu áp dụng ra sao trong Marketing?
Ví dụ: Dựa vào các nhu cầu sinh lý, một số ngành hàng bán lẻ nhu yếu phẩm hay lương thực đã tung ra nhiều sản phẩm đáp ứng tâm lý sinh tồn và duy trì sự sống của khách hàng.
Hay như các tập đoàn bảo hiểm (Prudential, Dai Ichi-life, Bảo Việt,…) liên tục cập nhật nhiều gói bảo hiểm tiện ích, ưu đãi, độ an toàn cao cho nhóm đối tượng nhân viên văn phòng.
Không nói đâu xa, ngay cả các thương hiệu lớn như Apple, Samsung, Unilever, Starbucks,… cũng là những người đi đầu trong việc áp dụng tháp Maslow vào trong các chiến lược marketing của mình.
Trong quản trị
Bên cạnh marketing, tháp nhu cầu Maslow cũng được các nhà quản trị đặc biệt yêu thích và sử dụng phần lớn trong các lĩnh vực như: Quản trị doanh nghiệp, quản trị kinh doanh, quản trị nguồn nhân lực,…
Với nhu cầu cơ bản nhất (sinh lý), nhà quản lý cần đảm bảo được mức lương, thưởng và phúc lợi ổn định để các nhân sự của mình duy trì được cuộc sống về mọi mặt (quần áo, đồ ăn, thức uống, xăng xe,…).
Kế đến là các nhu cầu an toàn, đảm bảo đặc biệt là về sức khỏe và công việc của nhân viên thông qua các hình thức: Bảo hiểm lao động, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp,…
Ứng dụng tháp nhu cầu Maslow trong quản trị
Nhà quản trị cần khuyến khích nhiều hoạt động giao tiếp giữa các phòng ban hoặc tổ chức nhiều buổi giao lưu, gặp gỡ các nhân viên trong công ty để gia tăng hiệu suất công việc khi các nhu cầu xã hội được đáp ứng.
Về nhu cầu được tôn trọng, ban quản trị nên có tinh thần lắng nghe và đánh giá công tâm ý kiến của nhân viên. Chế độ đãi ngộ, khen chê, thưởng phạt đồng đều cũng là điều cần thiết phải lưu ý.
Cuối cùng, việc áp dụng tháp nhu cầu Maslow còn có có thể mang đến cho doanh nghiệp nhiều nhân tài tiềm năng nhờ sự đáp ứng nhu cầu được thể hiện bản thân, bộc lộ tài năng của nhiều nhân viên.
Trong tình yêu
Tháp nhu cầu Maslow được biết đến là một lý thuyết biểu thị khía cạnh tâm lý hành vi của con người, do đó chúng cũng có những ứng dụng khá hay ho trong tình yêu.
Nếu bạn để ý, việc tìm kiếm một nửa yêu thương thực sự phù hợp với mình sẽ dễ dàng hơn nếu khéo léo áp dụng 5 cấp độ (sinh lý, an toàn, xã hội, sự tôn trọng, khẳng định bản thân) của tháp Maslow.
Ứng dụng tháp Maslow trong tình yêu
Về mặt sinh lý, có thể hiểu đó là sự chỉnh chu về ngoại hình, cơ thể khỏe mạnh, hoặc khả năng đáp ứng các nhu cầu khác như: Ăn uống, đi lại, ngủ nghỉ,… giữa 2 cá nhân với nhau.
Nhu cầu về an toàn trong tình yêu không giống như ở lĩnh vực quản trị hay marketing. Chúng chỉ đơn giản là cảm giác an toàn của một mối quan hệ tình cảm, sự tin tưởng, chân thành giữa bạn và đối phương.
Khi đã có cảm giác an toàn, nhu cầu xã hội sẽ là chất xúc tác để tình yêu của bạn phát triển hơn. Hãy kết nối và chia sẻ với nhau như thể là bạn bè của nhau, cùng tâm sự và cùng nhau vượt qua mọi thử thách.
Kết nối và chia sẻ là gia vị quan trọng của tình yêu bền vững
Bất kỳ trong một mối quan hệ nào, sự tôn trọng luôn là yếu tố then chốt để duy trì sự lâu bền của nó. Trong tình yêu cũng cần có sự tôn trọng thông qua các hành động như: Lắng nghe, ủng hộ, khuyến khích,…
Nhu cầu được thể hiện bản thân cũng không kém phần quan trọng trong chuyện tình yêu. Hãy lắng nghe, ghi nhận và cho đối phương những lời khuyên khi cần, đây cũng là bí kíp giữ lửa hiệu quả cho tình yêu.
Trong giáo dục
Một ứng dụng tuyệt vời khác của tháp nhu cầu Maslow chính là trong việc giáo dục trẻ em. Theo đó, cả 5 tầng cấp độ của tháp sẽ được nhà trường và phụ huynh lồng ghép thành 5 bài học bổ ích khác nhau.
Trước tiên, tầng 1 về sinh lý sẽ giáo dục các bạn nhỏ biết quý trọng cuộc sống, sức khỏe, biết tự chăm sóc bản thân và đáp ứng các nhu cầu mà cơ thể cần như: Ăn uống, hít thở, ngủ nghỉ, tập luyện thể thao,…
Ở tầng thứ 2, nhu cầu muốn được an toàn dạy trẻ ý thức được tầm quan trọng của việc biết tự bảo vệ bản thân và biết cách kêu gọi sự trợ giúp khi nhận thấy cá nhân bị đe dọa hoặc đang gặp nguy hiểm.
Tháp nhu cầu Maslow đóng vai trò quan trọng trong giáo dục
Về nhu cầu xã hội, các em sẽ được hiểu hơn về vai trò của các mối quan hệ xã hội: Bạn bè, trường lớp, thầy cô,… từ đó tăng cường khả năng giao tiếp và kết nối để phát triển một cách toàn diện hơn.
Sự tôn trọng ở cấp độ 4 sẽ dạy trẻ biết cách nhìn nhận và coi trọng chính bản thân mình cũng như đối với mọi người xung quanh. Nhu cầu này sẽ giúp các em thêm tự tin, tích cực và phát triển tâm lý hoàn thiện.
Thể hiện bản thân bởi đây cũng là 1 trong 5 nhu cầu quan trọng nhất của mà trẻ cần được học tập. Khi thể hiện, bé sẽ nhận thức được giá trị và tầm quan trọng của mình để phát triển một cách tự nhiên và tốt nhất.
Một số lưu ý về lý thuyết nhu cầu của Maslow
Để sử dụng tháp nhu cầu Maslow một cách hiệu quả và triệt để nhất, bạn nên lưu ý một số điều sau đây:
Không áp dụng một cách rập khuôn
Trên thực tế, mọi lý thuyết đều chỉ mang tính chất tương đối và thuyết nhu cầu maslow cũng như vậy. Do đó, trình tự của tháp Maslow cũng có thể thay đổi linh hoạt tùy vào hoàn cảnh và nhu cầu của từng người.
Chẳng hạn, theo thứ tự tháp nhu cầu Maslow, người ta lựa chọn các nhu cầu về tình cảm trước sau đó mới đến sự nghiệp. Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp hoàn toàn ngược lại.
Linh hoạt giữa các nhu cầu và mức độ thỏa mãn
Các nhu cầu và các mức độ thỏa mãn nhu cầu của con người có thể thay đổi linh hoạt theo từng tình huống cụ thể. Không nhất thiết phải đáp ứng 100% nhu cầu cũ để nhu cầu mới xuất hiện.
Trên thực tế, nhiều khảo sát đã chỉ ra rằng con người hiếm khi đáp ứng hoàn toàn nhu cầu cũ để chuyển sang nhu cầu mới. Họ chỉ cần ở mức tương đối và vừa đủ so với mong muốn ban đầu.
Trình tự đáp ứng nhu cầu có thể thay đổi
Tính tăng tiến của các loại nhu cầu không nhất thiết phải theo trình tự kim tự tháp (từ thấp lên cao). Chúng có thể bị đảo lộn bởi nhiều yếu tố như: tuổi tác, giới tính, nhu cầu, hành vi,…
Khi bị tác động bởi các yếu tố nói trên, con người không thể tiếp tục duy trì trật tự đúng của tháp nhu cầu Maslow mà có thể bắt đầu lại từ nhu cầu đầu tiên.
Tại sao hệ thống phân cấp nhu cầu của Maslow lại quan trọng?
Vì cung cấp cho bạn một khuôn khổ để hỗ trợ và tạo điều kiện cho các thành viên trong nhóm cảm thấy khỏe mạnh, hạnh phúc và viên mãn.
Ngày nay lý thuyết của Maslow được sử dụng như thế nào?
Mô hình của Maslow cho phép chúng ta tư duy sáng tạo và có chiến lược hơn với tư cách là những người thực hành. Giúp bạn và khách hàng của bạn hiểu các kế hoạch, thực hành, mục tiêu và kinh nghiệm phát triển nghề nghiệp.
Nó cung cấp cho bạn bổ sung kiến thức cần thiết để xác định sở thích, bộ kỹ năng, điểm mạnh và giá trị.
Làm thế nào để có thể áp dụng hệ thống phân cấp nhu cầu của Maslow cho một tổ chức?
Theo lý thuyết của Maslow, những nhân viên có nhu cầu cấp thấp nhất chưa được đáp ứng sẽ đưa ra quyết định dựa trên các mối quan tâm về lương thưởng, an toàn hoặc ổn định.
Vì vậy, điều quan trọng là các chuyên gia nhân sự phải đảm bảo rằng những nhu cầu này được đáp ứng trước khi những người khác tiếp tục lên kim tự tháp .
Các nhà lãnh đạo có thể sử dụng Hệ thống phân cấp nhu cầu của Maslow như thế nào?
Hệ thống phân cấp của Maslow thể hiện mong muốn cố hữu của một cá nhân là “tự hiện thực hóa”, đó là khi người đó có thể sử dụng hết tài năng và năng lực của mình.
Mục tiêu của bạn với tư cách là một nhà quản lý hoặc nhà lãnh đạo phải là đáp ứng mọi nhu cầu của nhân viên, vì đây là bí mật để tạo động lực và hiệu suất cao .
Lời kết
Nói tóm lại, tháp nhu cầu Maslow vẫn đang là một trong những lý thuyết mô tả chính xác các tâm lý hành vi thường gặp của con người. Hy vọng qua bài viết vừa rồi, quý bạn đọc đã hiểu hơn về 5 cấp độ cơ bản của tháp Maslow cũng như biết được 4 ứng dụng phổ biến nhất của mô hình thú vị này.
