Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.29 MB, 149 trang )
Câu lệnh try-catch-finally được sử dụng chủ yếu để xử lý các ngoại lệ. Câu
lệnh này được đề cập chi tiết ở mục sau.
Tóm Tắt
5.4 Xử lý ngoại lệ
Mục đích của cơng nghệ phần mềm là: Xây dựng các module phần mềm
tốt, đảm bảo chúng làm việc được trong mọi tình huống và dễ dàng thích ứng với mọi điều kiện. Muốn đảm bảo hệ thống có được những tính chất
trên thì phải có cơ chế để xử lý được tất cả các ngoại lệ, các tình huống
liên qua tới phạm vi xác định của các phần tử trong các cấu trúc dữ liệu. Một ngoại lệ
exception trong chương trình Java là dấu hiệu chỉ ra rằng có
sựxuất hiện một điều kiện khơng bình thường nào đó. Java cung cấp một cơ chế để kiểm tra một cách có hệ thống các điều kiện
ngoại lệ. Để xử lý ngoại lệ trong Java, chúng ta sử dụng khối lệnh try-
catch-finally.
5.4.1 Các khối lệnh try, catch và finally Cấu trúc
try-catch-finally cho phép sử dụng để xử lý các ngoại lệ
có dạng:
try { Khối try Các câu lệnh
} catch Kiểu ngoại lệ 1 Tham biến 1 { Khối catch Các câu lệnh xử lý khi xuất hiện kiểu ngoại lệ 1
} . . .
catch Kiểu ngoại lệ n Tham biến n { Khối catch Các câu lệnh xử lý khi xuất hiện kiểu ngoại lệ n
} finally { Các câu lệnh phải thực hiện đến cùng Khối finally
} Các ngoại lệ sẽ được cho qua trong q trình thực hiện
khối try
và sẽ bị tóm lại để xử lý ở các
khối catch
tương ứng. Khối
finally phải thực hiện đến
cùng, bất luận có gặp phải ngoại lệ hay không. Hoạt động của các khối trên được minh hoạ như sau:
57
Hình H5-6 Khối try-catch-finally Khối try
Khối try xác định ngữ cảnh cần xử lý sự kết thúc thực hiện của một khối
lệnh. Sự kết thúc thực hiện của khối lệnh xuất hiện khi: Gặp phải một ngoại lệ, Hoặc thực hiện thành công khối
try không gặp ngoại lệ. Thực hiện xong khối
try và xử lý xong các ngoại lệ khi chúng xuất hiện thì phải thực hiện khối
finally nếu nó được chỉ ra trong cấu trúc đó.
Khối catch
Lối ra của khối try khi gặp phải ngoại lệ có thể chuyển điều khiển chương
trình đến khối catch. Khối này chỉ được sử dụng để xử lý ngoại lệ. Khi một
khối catch được thực hiện thì các khối catch còn lại sẽ bị bỏ qua.
Trong trường hợp khối finally khơng xuất hiện thì chúng ta có cấu trúc try-
catch.
Ví dụ 4.5 Cấu trúc
try-catch
public class ChiaChoKhong {
public void chia{ int n1 = 20;
int n2 = 0; try {
System.out.printlnn1+ +n2+ = +n1n2; } catch ArithmeticException e { 1
System.out.printlnGap phai loi: +e; 2 }
System.out.printlnKet thuc ham chia;
} 3 public static void mainString args[]{
new ChiaChoKhong.chia; 4 System.out.printlnQuay lai tu ham main; 5
} }
Khối finally
Khi khối finally có trong đặc tả khối try-catch-finally thì nó được đảm bảo phải
thực hiện đến cùng bất luận trong khối try thực hiện như thế nào.
Ví dụ 4.6 Cấu trúc try-catch-finally
public class ChiaChoKhong1 { public void chia{
int n1 = 20; int n2 = 0;
try {
System.out.printlnn1+ +n2+ = +n1n2; 1 } catch ArithmeticException e { 2
System.out.printlnGap phai loi: +e; }finally { 3
System.out.printlnNhung viec can thuc hien; }
System.out.printlnKet thuc ham chia; 4 }
58
public static void mainString args[]{ new ChiaChoKhong1.chia; 5
System.out.printlnQuay lai tu ham main; 6 }
} Kết quả thực hiện của chương trình ChiaChoKhong1:
Gap phai loi: java.lang.ArithmeticException: by zero Nhung viec can thuc hien
Ket thuc ham chia Quay lai tu ham main
Lưu ý :
Khi không sử dụng khối catch để xử lý các ngoại lệ thì khối finally vẫn
phải được thực hiện nhưng sau đó các phần còn lại của chương trình sẽ không được thực hiện nếu xuất hiện những ngoại lệ tệ hại như chia
cho 0.
Ví dụ 5.7 Cấu trúc try-finally
public class ChiaChoKhong2 {
public void chia{ int n1 = 20;
int n2 = 0; try {
System.out.printlnn1+ +n2+ = +n1n2; 1 }finally { 2
System.out.printlnNhung viec can thuc hien; }
System.out.printlnKet thuc ham chia; 3 }
public static void mainString args[]{ new ChiaChoKhong2.chia; 4
System.out.printlnQuay lai tu ham main; 5 }
} Kết quả thực hiện của chương trình ChiaChoKhong2:
Nhung viec can thuc hien Gap phai loi: java.lang.ArithmeticException: by zero
at ChiaChoKhong2.chiaChiaChoKhong2.java ChiaChoKhong2.mainChiaChoKhong2.java
Câu lệnh throw
Để tạm thời bỏ qua ngoại lệ chúng ta có thể sử dụng câu lệnh throw. Câu lệnh này có dạng như sau:
throw Biểu thức tham chiếu đối tượng ngoại lệ Biểu thức tham chiếu đối tượng ngoại lệ là biểu thức xác định một
đối tượng của lớp Throwable hoặc của một trong các lớp con của nó.
Thơng thường một đối tượng ngoại lệ sẽ được tạo ra trong câu lệnh throw để sau đó chúng sẽ được tóm lại và xử lý ở khối catch. Ví dụ câu
lệnh throw new ChiaCho0Exception“ by zero”;
Trong đó lớp ChiaCho0Exception
là lớp con của Exception
có thể định nghĩa đơn giản như sau:
class ChiaCho0Exception extends Exception {
59
ChiaCho0ExceptionString msg {supermsg;} }
Khi một ngoại lệ xuất hiện và được cho qua thì sự thực hiện bình thường của chương trình sẽ bị treo lại để đi tìm khối
catch tương ứng
và xử lý ngoại lệ đó. Sau đó khối
finally được thực hiện nếu có. Nếu khơng tìm thấy bộ xử lý
ngoại lệ tương ứng trong chương trình thì ngoại lệ đó được xử lý theo cơ chế xử lý ngoại lệ mặc định của hệ thống.
Ví dụ 5.8 Câu lệnh tạm thời cho qua ngoại lệ
class
ChiaCho0Exception extends Exception { ChiaCho0ExceptionString msg {supermsg;}
} public class ChiaChoKhong3 {
public void chia{ int n1 = 20;
int n2 = 0; try { 1
ifn2 == 0throw new ChiaCho0Exception“ by 0”; 2 System.out.printlnn1+ +n2+ = +n1n2; 3
}catch ChiaCho0Exception er{ 4 System.out.printlnGap loi: +er;
}finally { System.out.printlnNhung viec can thuc hien; 5
} System.out.printlnKet thuc ham chia; 6
} public static void mainString args[]{
new ChiaChoKhong3.chia; System.out.printlnQuay lai tu ham main; 7
} }
Kết quả thực hiện của chương trình ChiaChoKhong3: Gap phai loi: ChiaChoException: by zero
Nhung viec can thuc hien Ket thuc ham chia
Quay lai tu ham main Trong ví dụ 4.8, khối
try 1 trong hàm chia
tạm thời cho qua ngoại lệ xuất hiện ở 2. Lưu ý phần còn lại 3 của khối
try khơng được thực hiện.
Khối
finally 5 được thực hiện sau đó tiếp tục thực hiện bình thường
các lệnh 6, 7.
Mệnh đề throws
Khi thiết kế các hàm thành phần, chúng ta có thể sử dụng mệnh đề
throws để tạm thời cho qua ngoại lệ mà thực hiện một số công việc cần thiết khác. Những hàm này lại được sử dụng theo cấu
trúc
try-catch-finally sau đó để xử lý các ngoại lệ khi chúng xuất hiện như trên. Chương trình dịch có thể cho qua những lỗi ngoại
lệ đã phát hiện nếu trong định nghĩa các hàm có sử dụng kết hợp với mệnh đề
throws. Định nghĩa hàm với mệnh đề throws có dạng:
60
Thuộc tính của hàm tên hàmDanh sách các tham biến throws Danh sách các kiểu ngoại lệ { … }
Trong đó Danh sách các kiểu ngoại lệ là các lớp xử lý ngoại lệ được kế thừa từ lớp
Exception và được phân tách bởi dấu ‘,’. Ví dụ,
class A{ protected void classMethA throws FirstException, SecondException{
. . . }
Ví dụ 4.9
Mô tả cách sử dụng mệnh đề throws trong định nghĩa hàm class ChiaCho0Exception extends Exception { 1
ChiaCho0ExceptionString msg {supermsg;} }
public class ChiaChoKhong4 {
public void chia throws
ChiaCho0Exception
{ 2 int n1 = 20;
int n2 = 0; ifn2 == 0throw new ChiaCho0Exception“ by 0”; 3
System.out.printlnn1+ +n2+ = +n1n2; System.out.printlnKet thuc ham chia;
} public static void mainString args[]{
try { new ChiaChoKhong3.chia; 4
}catch ChiaCho0Exception er{ System.out.printlnTrong main gap loi: +er;
}finally { System.out.printlnNhung viec can thuc hien; 5
} System.out.printlnQuay lai tu ham main; 7
} }
Chương trình thực hiện và cho kết quả:
Mục đích của cơng nghệ phần mềm là: Xây dựng các module phần mềmtốt, đảm bảo chúng làm việc được trong mọi tình huống và dễ dàng thích ứng với mọi điều kiện. Muốn đảm bảo hệ thống có được những tính chấttrên thì phải có cơ chế để xử lý được tất cả các ngoại lệ, các tình huốngliên qua tới phạm vi xác định của các phần tử trong các cấu trúc dữ liệu. Một ngoại lệexception trong chương trình Java là dấu hiệu chỉ ra rằng cósựxuất hiện một điều kiện khơng bình thường nào đó. Java cung cấp một cơ chế để kiểm tra một cách có hệ thống các điều kiệnngoại lệ. Để xử lý ngoại lệ trong Java, chúng ta sử dụng khối lệnh try-catch-finally.try-catch-finally cho phép sử dụng để xử lý các ngoại lệcó dạng:try { Khối try Các câu lệnh} catch Kiểu ngoại lệ 1 Tham biến 1 { Khối catch Các câu lệnh xử lý khi xuất hiện kiểu ngoại lệ 1} . . .catch Kiểu ngoại lệ n Tham biến n { Khối catch Các câu lệnh xử lý khi xuất hiện kiểu ngoại lệ n} finally { Các câu lệnh phải thực hiện đến cùng Khối finally} Các ngoại lệ sẽ được cho qua trong q trình thực hiệnkhối tryvà sẽ bị tóm lại để xử lý ở cáckhối catchtương ứng. Khốifinally phải thực hiện đếncùng, bất luận có gặp phải ngoại lệ hay không. Hoạt động của các khối trên được minh hoạ như sau:57Hình H5-6 Khối try-catch-finally Khối try Khối try xác định ngữ cảnh cần xử lý sự kết thúc thực hiện của một khốilệnh. Sự kết thúc thực hiện của khối lệnh xuất hiện khi: Gặp phải một ngoại lệ, Hoặc thực hiện thành công khốitry không gặp ngoại lệ. Thực hiện xong khốitry và xử lý xong các ngoại lệ khi chúng xuất hiện thì phải thực hiện khốifinally nếu nó được chỉ ra trong cấu trúc đó.Khối catch Lối ra của khối try khi gặp phải ngoại lệ có thể chuyển điều khiển chươngtrình đến khối catch. Khối này chỉ được sử dụng để xử lý ngoại lệ. Khi mộtkhối catch được thực hiện thì các khối catch còn lại sẽ bị bỏ qua. Trong trường hợp khối finally khơng xuất hiện thì chúng ta có cấu trúc try-catch.Ví dụ 4.5 Cấu trúctry-catchpublic class ChiaChoKhong {public void chia{ int n1 = 20;int n2 = 0; try {System.out.printlnn1+ +n2+ = +n1n2; } catch ArithmeticException e { 1System.out.printlnGap phai loi: +e; 2 }System.out.printlnKet thuc ham chia;} 3 public static void mainString args[]{new ChiaChoKhong.chia; 4 System.out.printlnQuay lai tu ham main; 5} }Khối finallyKhi khối finally có trong đặc tả khối try-catch-finally thì nó được đảm bảo phảithực hiện đến cùng bất luận trong khối try thực hiện như thế nào.Ví dụ 4.6 Cấu trúc try-catch-finallypublic class ChiaChoKhong1 { public void chia{int n1 = 20; int n2 = 0;try {System.out.printlnn1+ +n2+ = +n1n2; 1 } catch ArithmeticException e { 2System.out.printlnGap phai loi: +e; }finally { 3System.out.printlnNhung viec can thuc hien; }System.out.printlnKet thuc ham chia; 4 }58public static void mainString args[]{ new ChiaChoKhong1.chia; 5System.out.printlnQuay lai tu ham main; 6 }} Kết quả thực hiện của chương trình ChiaChoKhong1:Gap phai loi: java.lang.ArithmeticException: by zero Nhung viec can thuc hienKet thuc ham chia Quay lai tu ham mainLưu ý : Khi không sử dụng khối catch để xử lý các ngoại lệ thì khối finally vẫnphải được thực hiện nhưng sau đó các phần còn lại của chương trình sẽ không được thực hiện nếu xuất hiện những ngoại lệ tệ hại như chiacho 0.Ví dụ 5.7 Cấu trúc try-finallypublic class ChiaChoKhong2 {public void chia{ int n1 = 20;int n2 = 0; try {System.out.printlnn1+ +n2+ = +n1n2; 1 }finally { 2System.out.printlnNhung viec can thuc hien; }System.out.printlnKet thuc ham chia; 3 }public static void mainString args[]{ new ChiaChoKhong2.chia; 4System.out.printlnQuay lai tu ham main; 5 }} Kết quả thực hiện của chương trình ChiaChoKhong2:Nhung viec can thuc hien Gap phai loi: java.lang.ArithmeticException: by zeroat ChiaChoKhong2.chiaChiaChoKhong2.java ChiaChoKhong2.mainChiaChoKhong2.javaCâu lệnh throwĐể tạm thời bỏ qua ngoại lệ chúng ta có thể sử dụng câu lệnh throw. Câu lệnh này có dạng như sau:throw Biểu thức tham chiếu đối tượng ngoại lệ Biểu thức tham chiếu đối tượng ngoại lệ là biểu thức xác định mộtđối tượng của lớp Throwable hoặc của một trong các lớp con của nó.Thơng thường một đối tượng ngoại lệ sẽ được tạo ra trong câu lệnh throw để sau đó chúng sẽ được tóm lại và xử lý ở khối catch. Ví dụ câulệnh throw new ChiaCho0Exception“ by zero”;Trong đó lớp ChiaCho0Exceptionlà lớp con của Exceptioncó thể định nghĩa đơn giản như sau:class ChiaCho0Exception extends Exception {59ChiaCho0ExceptionString msg {supermsg;} } Khi một ngoại lệ xuất hiện và được cho qua thì sự thực hiện bình thường của chương trình sẽ bị treo lại để đi tìm khốicatch tương ứngvà xử lý ngoại lệ đó. Sau đó khốifinally được thực hiện nếu có. Nếu khơng tìm thấy bộ xử lýngoại lệ tương ứng trong chương trình thì ngoại lệ đó được xử lý theo cơ chế xử lý ngoại lệ mặc định của hệ thống.Ví dụ 5.8 Câu lệnh tạm thời cho qua ngoại lệclassChiaCho0Exception extends Exception { ChiaCho0ExceptionString msg {supermsg;}} public class ChiaChoKhong3 {public void chia{ int n1 = 20;int n2 = 0; try { 1ifn2 == 0throw new ChiaCho0Exception“ by 0”; 2 System.out.printlnn1+ +n2+ = +n1n2; 3}catch ChiaCho0Exception er{ 4 System.out.printlnGap loi: +er;}finally { System.out.printlnNhung viec can thuc hien; 5} System.out.printlnKet thuc ham chia; 6} public static void mainString args[]{new ChiaChoKhong3.chia; System.out.printlnQuay lai tu ham main; 7} }Kết quả thực hiện của chương trình ChiaChoKhong3: Gap phai loi: ChiaChoException: by zeroNhung viec can thuc hien Ket thuc ham chiaQuay lai tu ham main Trong ví dụ 4.8, khốitry 1 trong hàm chiatạm thời cho qua ngoại lệ xuất hiện ở 2. Lưu ý phần còn lại 3 của khốitry khơng được thực hiện.Khốifinally 5 được thực hiện sau đó tiếp tục thực hiện bình thườngcác lệnh 6, 7.Mệnh đề throws Khi thiết kế các hàm thành phần, chúng ta có thể sử dụng mệnh đềthrows để tạm thời cho qua ngoại lệ mà thực hiện một số công việc cần thiết khác. Những hàm này lại được sử dụng theo cấutrúctry-catch-finally sau đó để xử lý các ngoại lệ khi chúng xuất hiện như trên. Chương trình dịch có thể cho qua những lỗi ngoạilệ đã phát hiện nếu trong định nghĩa các hàm có sử dụng kết hợp với mệnh đềthrows. Định nghĩa hàm với mệnh đề throws có dạng:60Thuộc tính của hàm tên hàmDanh sách các tham biến throws Danh sách các kiểu ngoại lệ { … }Trong đó Danh sách các kiểu ngoại lệ là các lớp xử lý ngoại lệ được kế thừa từ lớpException và được phân tách bởi dấu ‘,’. Ví dụ,class A{ protected void classMethA throws FirstException, SecondException{. . . }Ví dụ 4.9Mô tả cách sử dụng mệnh đề throws trong định nghĩa hàm class ChiaCho0Exception extends Exception { 1ChiaCho0ExceptionString msg {supermsg;} }public class ChiaChoKhong4 {public void chia throwsChiaCho0Exception{ 2 int n1 = 20;int n2 = 0; ifn2 == 0throw new ChiaCho0Exception“ by 0”; 3System.out.printlnn1+ +n2+ = +n1n2; System.out.printlnKet thuc ham chia;} public static void mainString args[]{try { new ChiaChoKhong3.chia; 4}catch ChiaCho0Exception er{ System.out.printlnTrong main gap loi: +er;}finally { System.out.printlnNhung viec can thuc hien; 5} System.out.printlnQuay lai tu ham main; 7} }
