Trí nhớ dài hạn: Mã hoá và Truy xuất (Encoding and Retrieval) – Self Healin

Mã hóa thông tin ( Encoding ) để chỉ tiến trình được sử dụng để đưa thông tin vào trí nhớ dài hạn ( LTM ) .
Truy xuất là quy trình chuyển thông tin từ LTM đến trí nhớ thao tác ( WM ) .

Mã hoá: Đưa thông tin vào bộ nhớ dài hạn

Việc thông tin được mã hóa vào LTM bằng quy trình nhẩm lại và lặp đi lặp lại thông tin .

Lặp lại thông tin để duy trì (Maintenance Rehearsal) và Sửa chữa thông tin để duy trì (Elaborative Rehearsal)

Mối quan hệ giữa mã hoá và việc lặp lại (nhẩm lại) thông tin. Ở phần trí nhớ ngắn hạn, chúng ta đã nhắc đến việc nhẩm lại thông tin. Trong phần ví dụ, việc nhẩm lại có thể được sử dụng để lưu giữ thông tin trong trí nhớ ngắn hạn/ trí nhớ làm việc, như khi bạn lặp đi lặp lại số điện thoại mà bạn vừa tra cứu trong danh bạ. Việc này đảm bảo thông tin được đưa vào STM nhưng không có nghĩa là thông tin được chuyển vào LTM.

Nhưng khi bạn xem lại số điện thoại thông minh đó một lần nữa, sau khi quên nó ngay sau khi triển khai cuộc gọi. Thì theo như cách này, bạn đã lặp lại thông tin để duy trì vào LTM nhưng bạn chỉ lặp lại những số lượng mà không xem xét ý nghĩa của nó hoặc tạo link giữa những số lượng. Vì vậy đây không phải là cách hiệu suất cao để chuyển thông tin vào bộ nhớ dài hạn .

Một cách vận chuyển khác để đưa thông tin vào trí nhớ dài hạn. Đó là khi bạn ngẫm nghĩ về ý nghĩa của một món đồ hoặc tạo mối liên hệ giữa món đồ đó với thứ gì đó mà bạn biết. Chúng ta cũng tự có thẻ hiểu rằng luyện tập, sử chữa những thông tin để thiết lập một ký ức dài hạn. Và ta có thể chứng minh điều này qua mô tả về lý thuyết mức độ xử lý.

Lý thuyết về mức độ xử lý

Bộ nhớ phụ thuộc vào vào cách thông tin được mã hóa vào LTM, với quy trình giải quyết và xử lý “ sâu ” dẫn đến việc mã hóa và truy xuất tốt hơn so với giải quyết và xử lý “ nông ”. Mặt khác ta hoàn toàn có thể hiểu rằng, trí nhớ nhờ vào vào cách thông tin được đưa vào tâm lý .

Khái niệm: Mức độ xử lý là độ sâu của quá trình xử lý được xác định bởi nội dung nhiệm vụ trong khi mã hoá.

Trí nhớ tốt hơn khi ta ghi nhớ mà tạo ra mối link có ý nghĩa giữa vật này với vật khác ( link nội dung trách nhiệm ). Do đó, trí nhớ sẽ tốt hơn khi chúng được giải quyết và xử lý bằng cách link với những kỹ năng và kiến thức khác .
Ví dụ, khi ta muốn ghi nhớ “ cái sofa ”, “ xe honda ” ta hoàn toàn có thể ghi nhớ chúng bằng cách link ghế sofa cũng giống cái ghế thường thì nhưng thêm nệm hay chiếc xe honda giống với chiếc cub hiện tại của mình chỉ là cái yên nó không chia làm hai như xe của mình .

Lý thuyết mức độ xử lý của Craik và Lockhart cho rằng bộ nhớ phụ thuộc vào độ sâu xử lý của một vấn đề. Và ta phân biệt quá trình xử lý bằng cách phân biệt giữa quá trình xử lý nôngquá trình xử lý sâu.

Quá trình xử lý nông sẽ ít liên quan đến ý nghĩa của vấn đề. Xử lý nông xảy ra khi sự chú ý tập trung vào các điều kiện vật lý, chẳng hạn như liệu một từ có được in chữ thường hoặc chữ in hoa, hoặc số lượng nguyên âm trong một từ. Quá trình xử lý nông cũng xảy ra trong quá trình nhẩm lại, trong đó một từ khoá được lặp lại để giữ nó trong bộ nhớ nhưng không xem xét ý nghĩa của nó hoặc mối liên hệ của nó với bất kỳ thứ gì khác.

VD : Khi ta nhẩm đi nhẩm lại khái niệm “ cái sofa ” trong quy trình giải quyết và xử lý nông này để giữ nó lại trong bộ nhớ mà không hiểu ý nghĩa của nó nói gì. ( Giống như học vẹt ấy – tác giả )

Quá trình xử lý sâu bao gồm sự chú tâm một cách kỹ càng, tập trung vào một ý nghĩa nhất định và liên hệ nó với một thứ khác. Xem xét một từ khoá đó sẽ như thế nào trong một tình huống cụ thể, chúng ta tạo hình ảnh của thứ đó liên quan đến một thứ khác sẽ tạo ra quá trình xử lý sâu. Cách xử lý này xảy ra trong quá trình luyện tập tỷ mỉ, theo lý thuyết mức xử lý, các xử lý này sẽ có bộ nhớ tốt hơn so với xử lý nông.

VD : Với từ “ ghế ” ta hoàn toàn có thể liên tưởng tới chiếc ghế mà mình đang ngồi hay chiếc ghế trong phòng thi này mình đã từng ngồi học môn tâm lý học nhận thức. Việc tạo ra trường hợp đơn cử như việc “ đang ngồi ” hay tạo hình ảnh tương quan đến một thứ khác ( từng ngồi trong môn tâm lý học nhận thức ) sẽ tạo ra một quy trình giải quyết và xử lý sâu .

Mức độ xử lý thông tin cũng ảnh hưởng đến quá trình truy xuất.

Mã hóa ảnh hưởng đến việc phục hồi thông tin

Mã hóa hoàn toàn có thể ảnh hưởng tác động đến việc truy xuất. Việc đổi khác mức độ ảnh hưởng tác động của việc truy xuất được triển khai qua những thử nghiệm .
Đặt một từ trong câu phức
Nhiệm vụ của bạn là ghi nhớ từ “ gà ”, bạn nghĩ câu nào sẽ giúp bạn ghi nhớ tốt hơn .

  1. Cô ấy nấu gà .
  2. Con chim lớn sà xuống cõng con gà đang vùng vẫy .

Có phải là câu 2 ghi nhớ từ “ gà ” tốt hơn. Điều này chỉ ra rằng, năng lực nhớ một từ tốt hơn khi từ đó được trình diễn trong câu phức tạp. Bởi câu phức tạo nhiều liên kết giữa những từ cần ghi nhớ và những thứ khác. Như việc bạn cố gắng nỗ lực nhớ lại từ “ gà ” những từ tương quan cũng sẽ được nhớ lại để gợi mở từ “ gà ” trong tâm lý .
Hình thành hình ảnh trực quan
Việc sử dụng hình ảnh thị giác – “ Hình ảnh sống sót trong nhận thức ” liên kết với ngôn từ trực quan hoàn toàn có thể tạo sự link với việc cải thiện trí nhớ .
Ví dụ, bạn ghi nhớ “ chiếc xe hơi bị treo trên cây ”. Ta sẽ sử dụng hình vẽ chiếc xe hơi được treo như thế nào trên cây và ghi chú từ bạn cần ghi nhớ. ( nói cách khác là ghi nhớ kèm theo hình ảnh – tác giả )
Liên kết những từ với bản thân
Việc ghi nhớ sẽ tốt hơn nếu bạn link từ đó với bạn .
Giả dụ, bạn muốn nhớ từ “ happy ” và tâm trạng bạn lúc đó cũng vui tươi, niềm hạnh phúc bạn đã link tâm trạng của bạn và từ “ happy ”
Việc bạn miêu tả từ càng nhiều mẫu mã và phong phú thì trí nhớ của bạn càng nhạy bén .

Tổng hợp thông tin

Tự tổng hợp tài liệu thay vì nhận nó tự động hóa sẽ giúp nâng cao năng lực học tập và ghi nhớ .
Sắp xếp lại thông tin
Sắp xếp, phân loại những hạng mục bạn đã học sẽ giúp bạn ghi nhớ tốt hơn. Việc ghi nhớ theo nhóm đóng vai trò như “ một tín hiệu truy xuất ” – khi bạn truy xuất một thông tin ở hạng mục đó bạn sẽ nhớ lại những thông tin còn lại .
Kiểm tra
Kiểm tra nội dung cần nhớ sẽ giúp bạn ghi nhớ tốt hơn là đọc lại nó .

Tổng kết

Truy xuất: Lấy lại thông tin từ trong trí nhớ

Trước khi thông tin được đưa ra sử dụng, nó phải được truy xuất. Quá trình truy xuất cực kỳ quan trọng vì hầu hết sự thất bại trong việc ghi nhớ là vì không truy xuất được thông tin, thông tin được đưa vào bộ nhớ nhưng lại không hề lấy thông tin đó ra. Giống với việc bạn đã học rất kỹ ở nhà nhưng khi vào phòng thi bạn lại quên sạch, không thể nào nhớ được gì .

Gợi nhớ thông tin

Gợi nhớ thông tin bằng từ ngữ hay một số ít những kích thích giúp ta nhớ được thông tin được tàng trữ trong trí nhớ .
Gợi nhớ những ký ức trải qua việc ta quay trở lại khu vực nơi ký ức đó được hình thành. Có rất nhiều thứ khác ngoài việc quay lại những khu vực hoàn toàn có thể gợi nhớ về những ký ức được hình thành tại những khu vực đó. Nghe bài nhạc cũng hoàn toàn có thể mang lại những ký ức về những sự kiện mà bạn không nhớ đến từ nhiều năm hoặc mùi hương. Tôi từng ngửi thấy một mùi mốc tựa như mùi mốc của chiếc cầu thang nhà ông bà của mình và lập tức đưa tôi nhớ về khoảng chừng thời hạn khi mình còn nhỏ, về thưởng thức việc leo lên từng bậc thang đó từ vài thập kỷ trước. Cách thức về việc gợi nhớ thông tin cũng đã được thử nghiệm trong phòng thí nghiệm sử dụng kĩ thuật gọi là gợi nhớ giám định ( Cued Recall ) .

Phương pháp Cued Recall

Có hai loại thủ tục gợi nhớ .
Gợi nhớ tự do ( không lấy phí recall ), là khi ta tiếp đón những kích thích ta nhớ đến những sự kiện trong quá khứ .
Gợi nhớ có gợi ý ( cued recall ), là ta được gợi ý đơn cử giúp tương hỗ nhớ lại những thưởng thức kích thích trước đó .

Kết luận: Những kích thích sẽ hiệu quả và vượt trội hơn nếu chúng ta chủ động nhớ ra chúng.

Điều kiện phù hợp cho mã hóa và truy xuất

Khả năng truy xuất được tăng lên nhờ giống hệt những điều kiện kèm theo truy xuất với những điều kiện kèm theo mã hóa. Và ta có ba cách để như nhau :

  • Cụ thể hóa mã hóa ( Encoding specificty ) link với nhau khi mã hóa và truy xuất xảy ra .
  • Học hỏi nhờ vào vào trạng thái ( State-dependent ) như nhau xúc cảm khi mã hóa với khi truy xuất .
  • Xử lý chuyển giao thông tin một cách thích hợp ( Transferappropriate processing ) giống hệt thử thách hai bài tập của truy xuất với mã hóa .

Cụ thể hóa mã hóa ( Encoding specificity )
Nguyên tắc cụ thể hóa trạng thái là mã hóa thông tin cùng với toàn cảnh, thiên nhiên và môi trường .
Ví dụ, bạn mã hóa những thưởng thức của mình ở mái ấm gia đình mình ( trong ngôi nhà của mình ). Sau nhiều năm đi học xa, bạn quy quay trở lại nhà mình và nhớ lại những thưởng thức trước đây .
Học hỏi phụ thuộc vào vào trạng thái ( State-dependent )
Việc ghi nhớ nhờ vào vào trạng thái, những điều kiện kèm theo vật lý hay xúc cảm bên trong của bạn .
Ví dụ, tâm trạng của bạn đang buồn. Mà bạn đọc những bài báo về niềm hạnh phúc, vui tươi … bạn sẽ kém ghi nhớ chúng hơn là những bài báo, sách chuyện về nỗi buồn .

Chuyển giao thích hợp giữa mã hóa và truy xuất (Transferappropriate processing)

Việc ghi nhớ sâu không quyết định hành động là hoàn toàn có thể truy xuất tốt. Sự giống hệt những trách nhiệm cần mã hóa với truy xuất sẽ đem lại hiệu suất cao tốt hơn .
Ví dụ, ta cần ghi nhớ từ “ pain ”, “ bird ”, “ book ”, “ train ”. Thì ta hoàn toàn có thể ghép nhóm “ pain ” với “ train ” để như nhau việc mã hóa với truy xuất. Bởi hai từ có cùng vần .