Tóm Tắt
Phụ thuộc lẫn nhau
Khái niệm
Phụ thuộc lẫn nhau trong tiếng Anh là interdependence.
Sự phụ thuộc lẫn nhau là tình trạng của mối quan hệ giữa hai bên mà trong đó thiệt hại của việc cắt đứt quan hệ hay giảm bớt các trao đổi là tương đương nhau đối với mỗi bên. Còn theo Joseph Nye, sự phụ thuộc lẫn nhau đề cập đến tình trạng mà trong đó các tác nhân hay sự kiện trong các bộ phận khác nhau của hệ thống ảnh hưởng đến nhau.
Khái niệm ” phụ thuộc vào lẫn nhau ” mở màn được điều tra và nghiên cứu từ đầu những năm 1970 khi Open ba biến hóa quan trọng trong quan hệ quốc tế .Thứ nhất, những vương quốc ngày càng trở nên nhờ vào lẫn nhau trên nhiều nghành yếu tố, từ thương mại tới bảo mật an ninh .Thứ hai, năng lượng của những nhà nước trong việc đưa ra những quyết định hành động tương quan đến nền kinh tế tài chính toàn thế giới ngày càng suy yếu .Và thứ ba, những vương quốc liên kết với nhau ngặt nghèo hơn cũng khiến cho họ dễ bị tổn thương hơn so với những sự kiện hay biến cố ở những nơi khác trên quốc tế .
Các khía cạnh liên quan
Sự nhờ vào lẫn nhau tương quan đến ba góc nhìn quan trọng, đó là sự nhạy cảm ( sensitivity ) trong thời gian ngắn, năng lực dễ bị tổn thương ( vulnerability ) trong dài hạn, và tính phù hợp của một mối quan hệ phụ thuộc vào lẫn nhau .
Sự nhạy cảm hàm ý số lượng và tốc độ của những tác động do sự phụ thuộc gây ra, có nghĩa là sự thay đổi trong một phần của hệ thống sẽ mang lại sự thay đổi trong các phần còn lại của hệ thống nhanh chóng đến mức nào.
Trong khi đó khả năng dễ bị tổn thương liên quan đến chi phí tương đối của việc thay đổi cấu trúc một hệ thống phụ thuộc lẫn nhau. Đó chính là chi phí của việc thoát khỏi hệ thống đó hoặc thay đổi luật chơi. Một quốc gia ít dễ bị tổn thương hơn so với quốc gia khác không nhất thiết có nghĩa là quốc gia đó ít nhạy cảm hơn, mà là quốc gia đó sẽ phải chịu chi phí thấp hơn trong việc thay đổi tình hình.
Ví dụ, trong suốt cuộc khủng hoảng dầu mỏ năm 1973, nguồn năng lượng nhập khẩu chỉ chiếm khoảng 16% trong tổng số năng lượng mà Mỹ sử dụng. Trong khi đó, năm 1973 Nhật Bản phụ thuộc tới 95% vào năng lượng nhập khẩu. Mỹ vẫn nhạy cảm đối với cuộc cấm vận dầu lửa của thế giới Ảrập do giá cả leo thang năm 1973, nhưng lại không bị tổn thương nhiều như Nhật Bản.
Trong khi đó, tính cân xứng chỉ sự phụ thuộc tương đối cân bằng, ngược với sự phụ thuộc không cân bằng. Trở nên ít bị phụ thuộc hơn có thể là một nguồn của quyền lực. Nếu hai bên phụ thuộc lẫn nhau nhưng một bên ít phụ thuộc hơn bên kia thì bên ít phụ thuộc hơn có quyền lực hơn miễn là cả hai đều coi trọng mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau đó.
Trong khi đó, trường hợp bất phù hợp trọn vẹn – trong đó một bên trọn vẹn bị nhờ vào vào bên kia, lại rất thông dụng. Nói cách khác, tính bất phù hợp là đặc thù điển hình nổi bật của sự nhờ vào lẫn nhau trong quan hệ quốc tế .
Tác động của sự phụ thuộc lẫn nhau
Về tác động ảnh hưởng của sự phụ thuộc vào lẫn nhau, những người theo chủ nghĩa tự do và chủ nghĩa hiện thực có những quan điểm trái ngược nhau .Những nhà tự do cho rằng sự nhờ vào kinh tế tài chính sẽ dẫn đến độc lập và thịnh vượng. Trao đổi thương mại ngày càng tăng sẽ mang lại nhiều doanh thu, khiến họ không muốn thực thi cuộc chiến tranh và lấn chiếm lẫn nhau. Hay nói cách khác, quyền lợi của thương mại sẽ lớn hơn quyền lợi mà những vương quốc thu được qua cuộc chiến tranh và xâm chiến chủ quyền lãnh thổ. Chính thế cho nên sự nhờ vào lẫn nhau sẽ nuôi dưỡng tự do .Quan điểm thứ hai của những nhà tự do về sự phụ thuộc vào kinh tế tài chính là sự phụ thuộc vào kinh tế tài chính giúp ngày càng tăng sự hiểu biết lẫn nhau. Như Bruce Russet lý giải : ” khi một người tham gia vào thương mại quốc tế họ hoàn toàn có thể tiếp cận nhiều thông tin và ý tưởng sáng tạo mà không hề có được từ những nguồn khác “. Do đó thương mại và sự nhờ vào lẫn nhau làm ngày càng tăng hiểu biết lẫn nhau, giảm những hiểu nhầm – vốn là một trong những nguyên do của cuộc chiến tranh .Quan điểm thứ ba của những nhà tự do gắn sự nhờ vào lẫn nhau về kinh tế tài chính với độc lập trải qua cơ cấu tổ chức trong nước. Lập luận này cho rằng sự nhờ vào lẫn nhau làm đổi khác những sắp xếp trong nước của một vương quốc, làm ngày càng tăng tác động ảnh hưởng của những nhóm có quyền lợi trong những mối quan hệ thương mại tự do .Cụ thể là thương mại tự do chuyển cán cân quyền lực tối cao từ giai cấp cầm quyền truyền thống cuội nguồn – được cho là chú ý quan tâm vào việc tìm kiếm vinh quang và những hành vi hiếu chiến, sang giai cấp thương mại – vốn chăm sóc đến việc tạo ra của cải hơn là tìm kiếm vinh quang quân sự chiến lược .trái lại những nhà hiện thực lại cho rằng sự phụ thuộc vào lẫn nhau sẽ làm tăng năng lực thực thi cuộc chiến tranh giữa những vương quốc vì nó khiến những vương quốc trở nên dễ bị tổn thương hơn trong những mối quan hệ nhờ vào. Các vương quốc sống sót trong mạng lưới hệ thống quốc tế vô chính phủ, với mối chăm sóc số 1 là bảo mật an ninh, sẽ không thích sự phụ thuộc vào .
Kenneth Waltz cho rằng khác với bối cảnh của nền kinh tế – chính trị trong nước, trong chính trị quốc tế, khi một quốc gia càng chuyên môn hóa thì nó càng phụ thuộc vào các quốc gia khác đối với các sản phẩm mà nó không sản xuất được. Chính vì vậy, các quốc gia phụ thuộc nhiều vào các nước khác thường hay lo lắng đảm bảo những gì mà họ phụ thuộc.
Theo đó, họ có khuynh hướng trấn áp điều họ nhờ vào vào hay giảm mức độ nhờ vào của họ. Và khi vương quốc phải đương đầu với tính dễ tổn thương trước chủ trương của những vương quốc khác do sự phụ thuộc vào mang lại, họ thường có khuynh hướng sử dụng đấm đá bạo lực để vượt qua điều đó .Mặc dù cuộc tranh luận giữa những quan điểm trái ngược nhau này vẫn còn hiện hữu cho đến ngày này nhưng với sự ngày càng tăng toàn thế giới hóa cũng như sự vắng bóng những cuộc cuộc chiến tranh giữa những cường quốc kể từ sau Chiến tranh quốc tế lần thứ hai, hoàn toàn có thể thấy rằng có vẻ như quan điểm của chủ nghĩa tự do đang thắng thế. Sự nhờ vào lẫn nhau ngày càng ngày càng tăng sẽ liên tục là một đặc thù quan trọng và một xu thế định hình tương lai của nền chính trị quốc tế đương đại .
(Theo Thuật ngữ Quan hệ quốc tế, Đại học Quốc gia TP.HCM, NXB Chính trị Quốc gia sự thật)
Source: https://final-blade.com
Category: Kiến thức Internet
