Đâu có ai sinh ra đã có sẵn cái duyên ăn nói. Đó là thứ đòi hỏi sự rèn luyện liên tục, kéo dài thậm chí cả đời. Muốn làm chủ nghệ thuật giao tiếp, anh em cần lưu ý 7 thứ sau.
Đó là 7 tiêu chí của một sự giao tiếp tối ưu, được tóm gọn trong 7 chữ C của tiếng Anh – 7 chữ C mà những ai muốn làm chủ nghệ thuật giao tiếp đều phải thuộc nằm lòng.
1. Clear – Rõ ràng
Hoạt động giao tiếp có thể được thực hiện bằng nhiều hình thức khác nhau: Trò chuyện trực tiếp, trao đổi email, nhắn tin trên messenger, vân vân.
Nhưng dù thực hiện bằng hình thức nào, anh em vẫn phải đáp ứng được tiêu chí đầu tiên của giao tiếp hiệu quả, đó là sự rõ ràng. Có rõ ràng thì người đọc, người nghe mới hiểu bạn muốn truyền đạt điều gì.
Để những gì mình nói hoặc viết được rõ ràng, bạn hãy trình bày một cách ngắn gọn, súc tích, mạch lạc, logic và dễ hiểu nhất có thể.
2. Concise – Súc tích
Giả sử bạn đi thi Shark Tank để gọi vốn đầu tư cho startup của mình, cái mà những nhà đầu tư quan tâm nhất là bạn muốn bao nhiêu tiền từ họ và đổi lại, họ sẽ được sở hữu bao nhiêu phần trăm cổ phần.
Tiếp theo đó là mô hình kinh doanh của bạn hiệu quả thế nào, doanh thu và lợi nhuận bao nhiêu. Họ sẽ không cần nghe bạn huyên thuyên về việc loài ong lấy mật như thế nào hay là cá mập có bao nhiêu cái răng.
Việc trình bày một cách dài dòng, luẩn quẩn, không đúng trọng tâm sẽ là cướp đi của người khác tài sản quan trọng nhất: Thời gian. Thế nên, súc tích, ngắn gọn là tiêu chí thứ hai cần có để làm chủ nghệ thuật giao tiếp.
3. Concrete – Cụ thể
Nhiều cuộc nói chuyện, nếu chúng ta không đi vào chi tiết, thì sẽ chẳng đi đến đâu cả.
Chẳng hạn, chúng ta có thể phán một cách chung chung: Giàu có thì hạnh phúc. Nhưng để ra được vấn đề và có những quyết định hành động cụ thể, chúng ta buộc phải bàn đến những thứ như:
Có bao nhiêu tiền thì mới gọi là giàu?
Hạnh phúc là một trạng thái như thế nào?
Những thứ chúng ta bàn luận càng cụ thể, càng dễ đo lường, định lượng, chúng ta càng đỡ mất thời gian.
4. Correct – Đúng
“Đúng” là một tiêu chí khác cần đáp ứng nếu muốn làm chủ nghệ thuật giao tiếp, và có lẽ cũng là tiêu chí quan trọng nhất.
Trong tranh luận chẳng hạn, bạn có thể tung ra những con số kiểu: “Trẻ em bị xâm hại ở Việt Nam chiếm con số gần 68%”.
Nhưng liệu bạn có nhớ đúng con số? Và ngay cả khi bạn nhớ đúng con số đó, từ một bài báo hoặc một cuốn sách, thì liệu bạn đã điều tra thử làm cách nào mà người viết bài báo hoặc cuốn sách đó có được con số 68% chưa?
Rất có thể là chưa.
Chúng ta đang sống trong thời đại của tin giả (fake news), nên thao tác xác minh dữ liệu (fact-checking) là vô cùng cần thiết, nhất là trong học tập và làm việc.
Trước khi luyện nói hay, hãy tập nói cho đúng cái đã. Cố gắng nói đúng sự thật là biểu hiện của một người có lòng tự trọng.
5. Coherent – Mạch lạc, chặt chẽ
Diễn đạt không những phải đúng, mà còn phải logic nữa. Khi giao tiếp, chúng ta đều cần phải biết nói cái gì trước cái gì sau và những chuyện đó liên quan với nhau ra sao.
Tiêu chí này liên quan mật thiết đến năng lực tư duy phản biện, đã được tôi nói đến ở bài này:
6. Complete – Hoàn chỉnh
Ngày xưa học môn Tập Làm Văn, thầy cô luôn dặn thiếu kết bài sẽ bị trừ điểm. Điều đó có nghĩa là, sự hoàn chỉnh cũng là một trong những tiêu chí quan trọng của diễn đạt.
Nếu chúng ta trình bày thiếu ý quan trọng, người nghe, người đọc rất dễ hiểu khác đi những gì mình muốn nói.
7. Courteous – Lịch sự
Tiêu chí cuối cùng nhưng cũng không kém phần quan trọng là phép lịch sự.
Có lẽ thời buổi này đã không còn nhiều những chuyện văng tục, chửi thề, hung hăng khiếm nhã ở môi trường học tập hoặc làm việc. Nên phép lịch sự ngày nay thường sẽ được biểu hiện ở chữ “duyên”.
Nói chuyện lịch sự là nói chuyện có duyên, còn nói chuyện bất lịch sự là nói chuyện vô duyên.
Chỉ cần đáp ứng được những tiêu chí trên đây, tôi tin anh em sẽ giao tiếp hiệu quả với bất kỳ ai, ở bất cứ đâu.
Ảnh: Tổng hợp.
