Kỷ tử, thứ quả giúp người châu Á trẻ lâu, sống thọ – BBC News Tiếng Việt

Kỷ tử, thứ quả giúp người châu Á trẻ lâu, sống thọ

  • Claire Turrell
  • BBC Travel

8 tháng 9 2020Getty ImagesNguồn hình ảnh, Getty Images

Nằm cao trên miền Tây Bắc Trung Quốc là vùng đất cực kỳ màu mỡ. Nơi đây, bên bờ sông Hoàng Hà, dưới bầu trời phủ sương mù che kín rặng núi Lục Bàn Sơn, cư dân vùng Ninh Hạ từ lâu đã trồng một trong những loại quả được nhiều người săn lùng nhất ở châu Á trong nhiều thế kỷ qua.

Loại quả mọng nhỏ có hình bầu dục này từng được gọi là ” kim cương đỏ ” vì được cho là có tính năng chống lão hóa .Nó đã nổi tiếng khắp quốc tế là siêu thực phẩm, nhưng với người Trung Quốc, vốn đã dùng loại quả này trong y học kể từ Thế kỷ 3 tới nay, thì quả này đơn thuần được gọi là kỷ tử, câu kỷ tử, hoặc củ khởi, củ khỉ, cẩu kỷ .Kỷ tử được trồng khắp nơi ở Trung Quốc nhưng đặc thù địa lý của vùng Ninh Hạ khiến loại quả này khi trồng ở đây đạt chất lượng tuyệt đỉnh công phu nhất .” Sự phối hợp của gió núi mát lạnh, đất đai giàu khoáng chất và nước tưới lấy từ con sông Hoàng Hà nổi tiếng đã khiến quả kỷ tử từ vùng Ninh Hạ trở nên cực kỳ giá trị, ” Evan Guo, giám đốc bán hàng của công ty công nghệ tiên tiến thực phẩm Ningxia Baishi Hengxing, một trang trại trồng cây kỷ tử hữu cơ, nói .Nông dân vùng Ninh Hạ vẫn thu hoạch quả với giải pháp mà họ từng làm suốt trong lịch sử vẻ vang .Từ tháng Bảy đến tháng Chín hàng năm, người nông dân lom khom dưới những bụi cây chỉ cao chừng tới thắt lưng trổ đầy quả chín mọng màu đỏ như cà chua. Họ khôn khéo ngắt đầy tay quả ngọt mỗi lần từ chùm dây leo và bỏ vào chiếc rổ tre đan .Getty ImagesNguồn hình ảnh, Getty ImagesChụp lại hình ảnh ,Nông dân Ninh Hạ vẫn thu hoạch quả kỷ tử theo cách họ từng làm trong suốt lịch sử dân tộcTình yêu của người Trung Quốc dành cho kỷ tử đã có từ hàng trăm năm trước, và những thầy lang Trung Quốc từ lâu vẫn tin rằng loại quả này có tính năng chữa bệnh .Thư tịch cổ nhất ghi chép điều này là Bản thảo Cương mục, bộ bách khoa toàn thư về dược vật học của Trung Quốc do danh y Lý Thời Trân biên soạn hồi Thế kỷ 16 .Bà Zhang Ruifen, một thầy thuốc thao tác ở mạng lưới hệ thống Phòng Mạch Cổ truyền Trung Hoa Eu Yan Sang vốn có nhiều cơ sở tại Trung Quốc, Malaysia và Nước Singapore, cho biết : ” Đó là bản ghi chép rất chi tiết cụ thể, và quả kỷ tử được ghi chép trong thư tịch này. Lý danh y đã diễn đạt từng loại thảo mộc có hình dạng thế nào và sử dụng chúng thế nào. “Người Trung Quốc ý niệm rằng quả kỷ tử vừa là trái cây vừa là thuốc : loại quả này chứa rất nhiều vitamin C, những chất chống oxy hóa, những amino acid và nguyên tố vi lượng .Các thầy lang Trung Hoa thường kê loại quả này để giúp tăng cường tính năng gan và thận .” Các bà mẹ Trung Quốc thì nói rằng bạn cần phải ăn quả này vì nó tốt cho mắt, vì nó có chứa carotene, ” Zang, người theo đuổi việc nghiên cứu và điều tra y học truyền thống Nước Trung Hoa ở Bắc Kinh, nói. ” Tôi kê loại quả này để giúp tăng cường năng lực mạng lưới hệ thống thận và gan, là mạng lưới hệ thống mà những thầy thuốc Nước Trung Hoa tin rằng mắt là một phần trong đó. “Ở mái ấm gia đình, phụ nữ và đàn ông Nước Trung Hoa thường rắc quả kỷ tử khô vào món gà hầm với táo tàu và gừng, bắc trên nhà bếp đun lửa liu riu thật lâu, hoặc hãm cùng trà hoa cúc để làm tăng hàm lượng vitamin .Khi kê toa loại quả này cho bệnh nhân, Zhang thường tích hợp với một số ít loại thảo dược khác. ” Chúng tôi thường không dùng một loại thảo dược duy nhất để trị bệnh ; mỗi loại chỉ là một phần trong một thang thuốc, ” bà lý giải .Tuy nhiên, cũng có những lúc mà những thầy thuốc như bà Zhang sẽ không kê đơn loại quả này, nhằm mục đích tránh làm trầm trọng hơn bệnh tình .” Nếu một người bị sốt, sưng viêm hay đau họng, tức là rơi vào thực trạng ‘ nhiệt ‘ theo cách gọi trong y lý Trung Quốc, thì tôi khuyên bệnh nhân hãy ngừng ăn quả kỷ tử trong thời hạn đó, ” bà san sẻ .” Nếu bệnh nhân cũng đang bị thực trạng ‘ ướt ‘ và tiêu chảy, chúng tôi gọi là chứng suy tì, thì chúng tôi cũng khuyên không nên ăn quả này. Nhưng khi bạn khỏe mạnh thì nhìn chung quả kỷ tử thích hợp với tổng thể mọi người. “Getty ImagesNguồn hình ảnh, Getty ImagesChụp lại hình ảnh ,Ở Trung Quốc, trà kỷ tử được coi là có nhiều quyền lợi cho sức khỏe thể chấtKỷ tử từ lâu đã là một phần của văn hóa truyền thống Trung Quốc .Theo thần thoại cổ xưa thì hồi hơn 2000 năm trước, một thầy lang đến ngôi làng nơi mọi người đều sống trên trăm tuổi, và phát hiện ra rằng toàn bộ họ đều uống nước từ giếng có cây kỷ tử mọc quanh. Người ta cho rằng khi quả chín, quả rụng vào giếng, thành phần giàu vitamin trong quả sẽ tan vào nước giếng .Chuyện xưa cũng kể rằng nhà buôn thảo dược Lý Thanh Vân từ Thế kỷ 17 đã ăn quả kỷ tử mỗi ngày. Nghe đồn rằng ông sống thọ đến 252 tuổi .Nếu điều này vẫn chưa đủ sức mê hoặc thế hệ trẻ chịu ăn món canh hầm nhừ có thả kỷ tử, thì những bà mẹ người Hoa thường dỗ con ăn quả này để có được đôi mắt sáng như sao khỏi cần đeo kính .Nhưng thời thế đã đổi khác với loại quả đơn thuần này, gồm cả cách người ta ăn nó thế nào .Quả kỷ tử vốn đã sống sót từ rất lâu trong văn hóa truyền thống Trung Quốc, giờ đây được coi là siêu thực phẩm ở khắp cõi trong và ngoài Trung Quốc .Giới trẻ ở Châu Á Thái Bình Dương giờ đây ưu thích kỷ tử, nhưng là bởi nghĩ tới tính năng khác của nó .

Chẳng hạn, những cư dân Thế hệ Z giờ đây mua “ấm trà sinh lực” để pha trà kỷ tử. Các bậc phụ huynh có thể nhận ra nồi canh truyền thống nay được đóng gói thành các thương hiệu như Buydeem và chế biến thành màu hồng nổi bật trên Instagram.

Nghiên cứu năm 2019 do Công ty Nghiên cứu và Chiến lược Agility về Thế hệ Z ở Trung Quốc cho thấy thế hệ này cho rằng sống khỏe mạnh là ưu tiên số 1, thậm chí còn quan trọng hơn cả tài lộc, sự nghiệp và niềm vui cá thể hay lập mái ấm gia đình .Getty ImagesNguồn hình ảnh, Getty ImagesChụp lại hình ảnh ,Quả kỷ tử còn được gọi là ‘ kim cương đỏ ‘ vì người ta nghĩ món này có công dụng chống lão hóaQuả kỷ tử cũng đã thông dụng với người tiêu dùng quốc tế .Được xếp vào nhóm ” siêu thực phẩm “, người phương Tây chịu chi đến 10 đô la Mỹ cho một gói kỷ tử, đắt gấp ba lần giá ở châu Á .Giá bán của loại siêu thực phẩm khiến nhà nông hào hứng hơn trong việc nhanh gọn thu hoạch và đưa hàng ra ẩm thực ăn uống khi tới mùa .Nông dân Ninh Hạ hái khoảng chừng 180 ngàn tấn kỷ tử tươi mỗi năm, nhưng họ bán hầu hết mẫu sản phẩm dưới dạng khô vì vòng đời của quả tươi khá ngắn .Quả mọng sẽ chín nhanh trong cái nóng mùa hè, nghĩa là nông dân phải nhanh tay thu hoạch. Thời xưa, quả chín sẽ được để phơi khô trên những khay lớn dưới ánh mặt trời. Ngày nay, công nghệ tiên tiến thời tân tiến đã làm tiến trình này nhanh hơn để kịp cung ứng nhu yếu thị trường .Chủ công ty Ningxia Baishi Hengxing, ông An Weijun, sinh ra trong mái ấm gia đình nông dân trồng kỷ tử, đã mở nông trại trồng kỷ tử hữu cơ tám năm trước .Ông cũng thiết kế xây dựng một cơ sở chế biến văn minh, nơi nhân viên cấp dưới hoàn toàn có thể sấy khô quả kỷ tử của mình cũng như từ những đơn vị sản xuất nông sản hữu cơ khác trong khoảng chừng thời hạn ngắn .Getty ImagesNguồn hình ảnh, Getty ImagesChụp lại hình ảnh ,Nông dân lom khom bên những bụi cây chỉ cao đến ngang hông phủ đầy quả kỷ tử chín đỏCó vẻ như sức mạnh của quả kỷ tử sẽ không sớm phai nhạt đi. Đã có một lượng kỷ tử cao kỷ lục là 179 tấn quả được bán ra ở Trung Quốc trong dịp tặng thêm Ngày Độc Thân ( phiên bản Ngày thứ Sáu đen ở Trung Quốc ) .Những người phát hiện khuynh hướng ở Châu Á Thái Bình Dương như Amrita Banta, giám đốc điều hành quản lý của công ty Nghiên cứu và Chiến lược Agility, cũng nhìn thấy người trẻ Châu Á Thái Bình Dương coi trọng lối sống lành mạnh hơn .” Sau rất nhiều năm người tiêu dùng Trung Quốc tránh mặt mọi loại sản phẩm sản xuất ở Trung Quốc là cổ hủ và không khoa học, chúng tôi tin rằng giờ đây ở Trung Quốc có lòng tự hào mới mẻ và lạ mắt với rất nhiều mẫu sản phẩm và phương pháp truyền thống cuội nguồn, ” bà san sẻ .” Nhưng sự nổi tiếng của quả kỷ tử đến từ việc quốc tế khởi đầu chú ý quan tâm đến tính năng của loại quả này. Ngày nay giới trẻ Trung Quốc ăn kỷ tử vì chúng được xem là siêu thực phẩm, không hẳn là vì y học truyền thống Nước Trung Hoa nói chúng tốt cho mắt, gan và thận. Thật mê hoặc khi nhìn thấy Trung Quốc trở nên tự hào với quá khứ, nhưng vẫn kết nối với phần còn lại của quốc tế. “Đầu bếp trẻ khắp Châu Á Thái Bình Dương cũng sử dụng kỷ tử trong món ăn để gợi chút mùi vị địa phương .Đầu bếp Anna Lim đã sử dụng quả kỷ tử khi cô được mời làm bữa sáng hiếm có cho chuỗi nhà hàng quán ăn thức ăn nhanh khổng lồ McDonald’s. Chủ tên thương hiệu The Soup Spoon tạo ra món cháo ngon lành với quả kỷ tử, và món này nổi tiếng ở Nước Singapore đến độ họ đã đưa nó vào thực đơn cố định và thắt chặt .” Bỏ thêm quả kỷ tử vào thì cháo sẽ có vị ngọt tự nhiên. Kết hợp sắc tố với màu xanh của ngò tươi, đậu phụ trắng và kỷ tử đỏ, món ăn trở thành bữa ăn sắc tố, nâng tầm món cháo đơn thuần thành món ăn dinh dưỡng và lành mạnh, ” đầu bếp Lim san sẻ .Getty ImagesNguồn hình ảnh, Getty ImagesChụp lại hình ảnh ,Người Trung Quốc ninh món canh với kỷ tử để có thêm vitaminTrong lúc đầu bếp Lim vẫn đang giúp tiếp thị loại quả này cho thế hệ trẻ, thì những đầu bếp khác như Chang Hon Cheong từ Nhà hàng One Habour Road ở Khách sạn Grand Hyatt Hong Kong vẫn đang đem đến cho mọi người thời cơ chiêm ngưỡng và thưởng thức những món ăn như mái ấm gia đình Châu Á Thái Bình Dương thường làm, ‘ chuẩn cơm mẹ nấu ‘ .Ông dành hẳn một trang trong thực đơn cho những loại canh thảo dược, và quả kỷ tử nằm trong số những thành phần truyền thống lịch sử ông sử dụng .Thực khách hoàn toàn có thể chọn chỗ ngồi trong nhà hàng quán ăn phong cách thiết kế kiểu dinh thự Thượng Hải, nơi đầu bếp Chang ship hàng món canh hầm hai lần mà ông chế biến với cảm hứng từ y học truyền thống cuội nguồn Trung Quốc .Mỗi ngày, nhóm của Chang băm thái những loại nguyên vật liệu tốt cho sức khoẻ, bỏ vào nồi đất rồi đem hấp cách thuỷ .Quá trình hầm từ từ như thế là tôn vinh phương pháp y học truyền thống Nước Trung Hoa và những nông dân đã trồng nên sản vật .

“Nấu món ăn bằng cách đem đun hai lượt là quá trình hầm rất từ từ cho thực phẩm mềm ngọt dần,” Chang giải thích. “Từ món canh đun hai lượt, tôi có thể chiết xuất toàn vẹn thành phần dinh dưỡng và hương vị từ các nguyên liệu nấu ăn.”

Ngoài chuyện đi ăn nhà hàng quán ăn, người tiêu dùng chăm sóc đến sức khỏe thể chất còn trân trọng loại siêu thực phẩm này bởi những mái ấm gia đình Á châu đã quen làm vậy từ nhiều thế hệ .Họ hoàn toàn có thể đơn thuần là bỏ một nhúm quả kỷ tử vào nồi canh hay ấm trà, chiêm ngưỡng và thưởng thức vị ngọt như nho khô mà loại siêu thực phẩm này đem lại, thứ quả đã giúp cho người Châu Á Thái Bình Dương luôn giữ được hình dáng tươi tắn .