Tìm hiểu chung | bachkhoa

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH

Hệ điều hành là một chương trình quản lý phần cứng máy tính. Nó cung cấp nền tảng cho các chương trình ứng dụng và đóng vai trò trung gian giao tiếp giữa người dùng máy tính và phần cứng của máy tính đó. Hệ điều hành thiết lập cho các tác vụ này rất đa dạng. Một vài hệ điều hành thiết kế tiện dụng trong khi một số khác thiết kế hiệu quả hoặc kết hợp cả hai.

1.KHÁI NIỆM

 

Một hệ điều hành là một thành phần quan trọng của mọi hệ thống máy tính. Một hệ thống máy tính có thể được chia thành bốn thành phần: phần cứng, hệ điều hành, các chương trình ứng dụng và người dùng.

 

 

  • Phần cứng (Hardware): bao gồm bộ xử lý trung tâm (CPU), bộ nhớ, thiết bị xuất/nhập,                                                                                 .cung cấp tài nguyên cơ bản cho hệ thống.

  • Các chương trình ứng dụng (application programs): trình biên dịch (compiler), trình soạn                                                                               thảo văn bản (text editor), hệ cơ sở dữ liệu (database system), trình duyệt Web,..định nghĩa                                                                         cách mà trong đó các tài nguyên được sử dụng để giải quyết yêu cầu của người dùng.

  • Người dùng (user): có nhiều loại người dùng khác nhau, thực hiện những yêu                                                                                                 cầu khác nhau, do đó sẽ có nhiều ứng dụng khác nhau.

  • Hệ điều hành (operating system): hay còn gọi là chương trình hệ thống, điều khiển                                                                                          và hợp tác việc sử dụng phần cứng giữa những chương trình ứng dụng khác nhau                                                                                      cho những người dùng khác nhau. Hệ điều hành có thể được khám phá từ hai phía: người dùng                                                                      và hệ thống.

2. LỊCH SỬ:

[1]

     2.1. Thế hệ 1 (1945 – 1955)

Vào khoảng giữa thập niên 1940, Howard Aiken ở Havard và và John von Neumann ở

Princeton, đã thành công trong việc xây dựng máy tính dùng ống chân không.

Những máy này rất lớn với hơn 10000 ống chân không nhưng chậm hơn nhiều so với máy

rẻ nhấtngày nay. Ngôn ngữ lập trình chưa được biết đến và hệ điều hành cũng chưa nghe đến.

Vào đầu thập niên 1950, phiếu đục lỗ ra đời và có thể viết chương trình trên phiếu thay cho

dùng bảng điều khiển.    

      2.2. Thế hệ 2 (1955 – 1965)           

Sự ra đời của thiết bị bán dẫn vào giữa thập niên 1950 làm thay đổi bức tranh tổng thể. Máy tính trở nên đủ tin cậy hơn. Nó được sản xuất và cung cấp cho các khách hàng. Lần đầu tiên có sự phân chia rõ ràng giữa người thiết kế, người xây dựng, người vận hành, người lập trình, và người bảo trì.

Hệ thống xử lý theo lô hoạt động dưới sự điều khiển của một chương trình đặc biệt là tiền thân của hệ điều hành sau này. Ngôn ngữ lập trình sử dụng trong giai đoạn này chủ yếu là FORTRAN và hợp ngữ.

       2.3. Thế hệ 3 (1965 – 1980)

Trong giai đoạn này, máy tính được sử dụng rộng rãi trong khoa học cũng như trong thương mại. Máy IBM 360 là máy tính đầu tiên sử dụng mạch tích hợp (IC).

Hệ điều hành ra đời nhằm điều phối, kiểm soát hoạt động và giải quyết các yêu cầu tranh chấp thiết bị. Chương trình hệ điều hành dài cả triệu dòng hợp ngữ và do hàng ngàn lập trình viên thực hiện.

       2.4. Thế hệ 4 (1980-)

Giai đoạn này đánh dấu sự ra đời của máy tính cá nhân, đặc biệt là hệ thống IBM PC với hệ điều hành MS-DOS và Windows sau này. Bên cạnh đó là sự phát triển mạnh của các hệ điều hành tựa Unix trên nhiều hệ máy khác nhau như Linux. Ngoài ra, từ đầu thập niên 90 cũng đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ của hệ điều hành mạng và hệ điều hành phân tán.

 

3. PHÂN LOẠI CÁC HĐH HIỆN NAY:

Tóm Tắt

 

          3.1. Dưới góc độ máy tính:

  • Hệ điều hành dành cho máy MainFrame: là loại máy tính có kích thước lớn được sử dụng chủ yếu bởi các công ty để chạy các ứng dụng lớn xử lý khối lượng lớn dữ liệu như kết quả điều tra dân số, thống kê khách hàng và doanh nghiệp, và xử lý các giao dịch thương mại.

  • Hệ điều hành dành cho máy Server: máy chủ, máy phục vụ hay hệ thống (server-computer, end-system)

  • Hệ điều hành dành cho máy nhiều CPU

  • Hệ điều hành dành cho máy tính cá nhân (PC – desktop)

  • Hệ điều hành dành cho máy PDA (Embedded OS – hệ điều hành nhúng)

  • Hệ điều hành dành cho máy chuyên biệt

  • Hệ điều hành dành cho thẻ chíp (SmartCard)

   

3

.2 Dưới góc độ người sử dụng

  • Hệ điều hành đơn nhiệm một người dùng

  • Hệ điều hành đa nhiệm một người dùng

  • Hệ điều hành đa nhiệm nhiều người dùng

         

 

           3.3. Dưới góc độ hình thức xử lý

  • Hệ thống xử lý theo lô

  • Hệ thống xử lý theo lô đa chương

  • Hệ thống chia sẻ thời gian

  • Hệ thống song song

  • Hệ thống phân tán

  • Hệ thống xử lý thời gian thực

4. CÁC HỆ ĐIỀU HÀNH CHÍNH HIỆN NAY:

Tham khảo 2 biểu đồ sau đây[3] (số liệu thống kê từ tháng 12/2013 đến tháng 12/2014):

4.1.Thống kê trên desktop

4.2.Thống kê trên mobile

5. TIỂU KẾT :

Khái niệm về hệ điều hành, phân loại và vai trò của nó vừa được làm rõ; chúng ta cùng đi qua các chương tiếp sau để xem xét 3 nhóm HĐH phổ biến: HĐH Windows của Microsoft; HĐH Mac OS, iOS cua Apple và các HĐH mã nguồn mở.