Tin Vắn - MTCS - Final Blade

Ngày 16 – 11 – 2022

* Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cho biết không có dấu hiệu của một cuộc tấn công có chủ đích sau vụ tấn công tên lửa khiến hai người thiệt mạng tại một trang trại gần biên giới phía tây với Ukraine. Trước đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden nói “không có khả năng” tên lửa được bắn từ Nga. Hai công nhân đã thiệt mạng khi Ukraine hứng chịu hỏa lực từ một trong những đợt tấn công tên lửa lớn nhất của cuộc chiến tranh. Điện Kremlin khẳng định không liên quan. Ban đầu, Ba Lan cho biết tên lửa rơi xuống Przewodow, cách biên giới 6km, là do Nga sản xuất.

* Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 16/11 khẳng định tên lửa rơi xuống Ba Lan là của Nga. Điều này trái ngược với bình luận của Ba Lan và NATO về việc này. Tổng thống Ukraine khẳng định tên lửa rơi khiến hai người Ba Lan thiệt mạng là của Nga, AFP đưa tin. Bên cạnh đó, ông Zelensky cho biết Kyiv chưa phát hiện bằng chứng cho thấy tên lửa đó là của Ukraine và khẳng định nước này phải được tham gia điều tra.

* Donald Trump đã tuyên bố tranh cử tổng thống lần thứ ba liên tiếp, trong nỗ lực cực kỳ hiếm hoi của một cựu lãnh đạo Hoa Kỳ nhằm giành lại Nhà Trắng sau khi thua bầu cử. Bài phát biểu kéo dài hơn một giờ, phần lớn là sự pha trộn giữa những lời khoe khoang về thành tích thời kỳ ông làm tổng thống và những lời công kích vào hai năm đầu tiên trong nhiệm kỳ tổng thống của Joe Biden. Ông có một khả năng phán đoán không ai sánh bằng về vấn đề nào là quan trọng đối với những người bảo thủ bình dân, chẳng hạn như nhập cư và tội phạm. Phong cách khó đoán và dễ kích động của ông có thể lái tin tức và từ chối sự chú ý tới các đối thủ cạnh tranh. Ông có một cơ sở gồm những người ủng hộ trung thành và có thể thúc đẩy những người Mỹ thường không tham gia để bỏ phiếu.

* Một nhóm thực tập sinh Việt Nam tại Nhật Bản vừa tổ chức một buổi họp báo vào ngày 16/11, tố cáo chủ cũ không trả cho họ số tiền lương tổng cộng 27 triệu yên (194.000 USD) cho những giờ bị buộc làm thêm dài giờ trái quy định của luật pháp. Các thực tập sinh Việt Nam cho biết họ thường phải làm thêm hơn 100 giờ mỗi tháng trong thời gian làm việc cho công ty này. Số giờ làm thêm này được cho biết là quá nhiều, vi phạm luật lao động.

* Huấn luyện viên đội tuyển Hà Lan Louis van Gaal nói các cổ động viên Hà Lan tẩy chay World Cup vì lo ngại về nhân quyền của Qatar là chính đáng, nhưng hy vọng rằng nếu đội của ông vào tranh trận chung kết vào tháng tới thì ít nhất họ vẫn sẽ xem trận đấu trên truyền hình, theo Reuters.

* Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) Việt Nam vừa triệu tập cuộc họp khẩn vào ngày 16/11 giữa bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam rơi vào tình trạng giảm mạnh nhất thế giới trong thời gian qua, với vốn hoá thị trường mất gần 20 tỷ đô la chỉ trong 2 tuần lễ.

* Tên lửa mặt trăng mới của NASA vừa được phóng chuyến đầu tiên hôm 16/11 chở theo ba người nộm thử nghiệm, đưa Hoa Kỳ tiến một bước gần hơn đến việc đưa các phi hành gia trở lại bề mặt mặt trăng lần đầu tiên kể từ khi chương trình Apollo kết thúc 50 năm trước, theo AP. Nếu mọi việc suôn sẻ trong chuyến bay thử máy dài ba tuần này, capsule chở phi hành đoàn sẽ được đưa vào một quỹ đạo rộng quanh mặt trăng và sau đó quay trở lại Trái đất và đáp xuống Thái Bình Dương vào tháng 12.

* Các nhà lãnh đạo của nhóm 20 nền kinh tế lớn G-20 đưa ra tuyên bố hôm 16/11 nói rằng họ “cực lực phản đối” hành động gây hấn của Nga đối với Ukraine, theo Reuters. Tuyên bố cho biết “hầu hết các thành viên lên án mạnh mẽ cuộc chiến ở Ukraine và nhấn mạnh rằng nó đang gây ra sự đau khổ to lớn cho con người và làm trầm trọng thêm những yếu kém hiện có trong nền kinh tế toàn cầu”. Tuyên bố đã được tất cả các thành viên của nhóm G-20 chấp thuận, ba nguồn tin ngoại giao nói với Reuters.

* Chính quyền tỉnh Hà Nam, Trung Quốc kêu gọi nhiều quân nhân nghỉ hưu và công nhân viên đến làm việc tại nhà máy sản xuất iPhone Foxconn, sau khi nhiều công nhân rời khỏi nhà máy. Nhà máy Foxconn ở Trịnh Châu gặp khó khăn về nhân lực do quy định giãn cách ngăn Covid-19 ở thành phố. Công ty phải cách ly nhiều công nhân, song cũng khiến nhiều người rời khỏi nhà máy trong những tuần gần đây.

* Cuộc gặp đầu tiên giữa hai lãnh đạo Trung Quốc và Anh sau 5 năm đã bị hủy vì cuộc họp khẩn liên quan đến việc tên lửa bắn trúng lãnh thổ Ba Lan gần biên giới Ukraine, thay đổi trong lịch trình khiến cuộc gặp giữa Thủ tướng Anh Rishi Sunak và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề hội nghị G20 bị hủy, song nói thêm Thủ tướng Sunak đã kỳ vọng sẽ gặp được ông Tập, Guardian đưa tin.

* Phà mang tên Mutiara Timur I đang chở 236 hành khách và 35 thuyền viên thì bốc cháy ở eo biển Bali, cách biển Karangasem 1,5 km, AP đưa tin. Gede Darmada, người đứng đầu cơ quan tìm kiếm cứu nạn Bali, nói rằng hàng chục nhân viên cứu hộ, thủy thủ hải quân và ngư dân địa phương đang cố gắng sơ tán người dân. Hiện chưa ghi nhận thương vong.

* Bảo tàng Lịch sử Quốc gia sẽ tiếp nhận một rìu đá hậu Kỳ Đá mới, 4 hiện vật văn hóa Đông Sơn; 3 tượng cá sấu đá thế kỷ I-II sau công nguyên và 2 tẩu đồng thế kỷ XVII-XVIII. Thông tin từ Bảo tàng Lịch sử Quốc gia (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) ngày 16/11 cho biết chào mừng ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11) và kỷ niệm 90 năm ngày khánh thành công trình tòa nhà bảo tàng (1932-2022), ngày 18/11, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia khai mạc trưng bày chuyên đề “Từ nhà Bác cổ đến Bảo tàng Lịch sử Quốc gia”. Nhân dịp này, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia cũng tổ chức tiếp nhận hiện vật do Mỹ trao trả Việt Nam, theo TTXVN.

* Ivanka Trump, con gái cựu Tổng thống Donald Trump, cho biết không còn muốn dính dáng đến chính trị trong ngày bố cô tuyên bố tái tranh cử tổng thống vào năm 2024. Tuyên bố của Ivanka được đưa ra đúng vào ngày cha cô, cựu Tổng thống Donald Trump công bố quyết định tranh cử tổng thống vào năm 2024, đánh dấu sự trở lại vũ đài chính trị của ông sau thất bại trước Tổng thống Joe Biden trong cuộc bầu cử năm 2020, The Hill miêu tả.

Ngày 15 – 11 – 2022

* Phát biểu trong ngày bầu cử giữa nhiệm kỳ vào hôm 8/11, lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Hạ viện Kevin McCarthy đã nói với những người ủng hộ của đảng này rằng khi họ thức dậy vào sáng hôm sau, đảng Cộng hòa sẽ giành lại Hạ viện và “bà Nancy Pelosi sẽ trở thành người đứng đầu phe thiểu số”. Theo Business Insider, trong bối cảnh “làn sóng đỏ” mà các chính trị gia đảng Cộng hòa dự báo đã không xảy ra, tuyên bố của ông McCarthy đã mất nhiều thời gian hơn dự kiến để trở thành hiện thực. Tuy nhiên, sau một tuần chờ đợi, đảng Cộng hòa đã chính thức giành lại quyền kiểm soát Hạ viện Mỹ vào hôm 15/11 sau khi trang web Decision Desk HQ tuyên bố ứng viên Kevin Kiley của đảng Cộng hòa sẽ giành chiến thắng trong cuộc đua hạ nghị sĩ đại diện quận 3 của bang California.

* Cựu Tổng thống Trump đã nộp hồ sơ xác nhận việc ra tranh cử tổng thống một lần nữa vào năm 2024, theo CNN. Hồ sơ tranh cử của ông Trump được nộp lên Ủy ban Bầu cử Liên bang trước khi cựu tổng thống phát biểu ở Palm Beach, Florida. Đây là động thái được ông Trump nhắc đến từ trước cuộc bầu cử giữa kỳ. Trong buổi vận động tại Ohio ngày 7/11, ông nói sẽ có “thông báo lớn” vào ngày 15/11 tại Mar-a-Lago. Thông báo tranh cử được đưa ra trong bối cảnh đảng Cộng hòa vừa trải qua cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ được đánh giá là đáng thất vọng.

* Nga mở cuộc bắn phá ồ ạt cả nước Ukraine trong ngày 15/11, và có tin tên lửa của Nga ‘rơi sang lãnh thổ Ba Lan’ giết chết hai người. Trong ngày các lãnh đạo quốc tế họp Hội nghị Thượng đỉnh G20 ở Bali, Nga tung ra đợt bắn hỏa tiễn ồ ạt vào các đô thị chính của Ukraine. Ước tính 100 tên lửa của Nga đã được bắn sang Ukraine, trúng vào thủ đô Kyiv, các thành phố Lvov, Chernihiv, Zaporizhzhia… Nhiều cơ sở hạ tầng của Ukraine bị phá hủy, gây mất điện ở một số đô thị.

* Nhà đấu giá Millon ở Pháp vừa tuyên bố hôm 15/11/2022 rằng họ đã đạt thỏa thuận với phía Việt Nam để đưa chiếc ấn của Hoàng đế Minh Mạng về Việt Nam. Điều đáng chú ý là khác với các lần trước có thông báo bằng cả tiếng Việt, lần này công ty Millon chỉ đăng bản tiếng Pháp, cho đến chiều 15/11. Millon nhắc đến cuôc thỏa thuận với “Chính phủ Việt Nam và những người thừa kế, kế vị (les Heritiers) của Hoàng đế Bảo Đại” nhưng không nói rõ họ ở Pháp hay ở Việt Nam.

* Trên đường tham gia Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Indonesia, Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã ghé thăm Hà Nội hôm chủ nhật 13/11/2022. Ông nhấn mạnh đến mối quan hệ đối tác chiến lược đã tồn tại từ mười năm qua và nhắc tới một kế hoạch hành động với các dự án chung quan trọng. Cụ thể, ông đề cập đến trường Đại học Việt-Đức do Đức bỏ tiền ra để Việt Nam xây ở tỉnh Bình Dương và tuyến tàu điện ngầm mới được quy hoạch ở Hà Nội, một dự án xanh vô cùng quan trọng cho người dân của một thành phố.

* Đám đông cư dân ở thành phố công nghiệp Quảng Châu, phía nam Trung Quốc đã trốn phong tỏa và đụng độ với cảnh sát, khi tức giận sôi sục trước các quy định nghiêm ngặt về dịch Covid-19. Các video cho thấy một số người lật ngược xe cảnh sát và phá vỡ hàng rào kiểm soát. Các đội chống bạo động hiện đã được đưa tới khu vực. Căng thẳng đã và đang gia tăng ở thành phố Hải Châu, Quảng Châu, đang có lệnh buộc ở nhà. Khu vực này có nhiều người lao động lưu động nghèo. Họ phàn nàn không được trả lương nếu không được đi làm, và phàn nàn lương thực thiếu và giá cả tăng vọt khi sống trong tình trạng giới hạn nghiêm ngặt về Covid.

* Phát biểu tại ngày khai mạc Thượng đỉnh G20, Tổng thống Zelensky nói hiện nay đã đến lúc chấm dứt cuộc chiến tranh của Nga tại Ukraine, dựa theo một kế hoạch hòa bình mà phía Kyiv đề xuất. Thượng đỉnh G20 năm nay bị phủ bóng bởi cuộc chiến tranh Ukraine, các mối quan ngại về lạm phát toàn cầu, an ninh thực phẩm và năng lượng. Phát biểu từ xa qua video trước các lãnh đạo của Nhóm các nền kinh tế hàng đầu thế giới G20, ông Zelensky nói cuộc chiến tranh Ukraine nên được chấm dứt “theo một cách đúng đắn dựa trên Hiến chương của Liên Hiệp Quốc và luật pháp quốc tế”. Ông Zelensky đã kêu gọi phục hồi “an toàn phóng xạ” liên quan đến nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, đưa ra những giới hạn về giá cả liên quan đến nguồn năng lượng của Nga, và vấn đề xuất khẩu ngũ cốc.

* Khoảng phân nửa số người mua sắm ở Mỹ sẽ mua ít đồ hơn do giá cả tăng và hơn một phần ba cho biết họ sẽ dựa vào phiếu giảm giá để cắt giảm chi phí, theo một cuộc khảo sát hơn ngàn người vào tháng 10 của RetailMeNot. Mặc dù cuộc khảo sát cho thấy nhiều người tiêu dùng cũng háo hức bắt đầu đợt mua sắm sớm, nhưng sự gia tăng đó phần lớn là do lo ngại về khả năng chi trả và các chiến lược tiết kiệm tiền, các báo cáo khác cho thấy.

* Phó Tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris sẽ đến thăm quần đảo Palawan của Philippines ở rìa Biển Đông, một quan chức chính quyền cấp cao cho biết ngày 15/11. Chuyến thăm, dự kiến vào ngày 22/11, sẽ đưa bà Harris trở thành quan chức cấp cao nhất của Mỹ tới thăm chuỗi đảo tiếp giáp với quần đảo Trường Sa. Trung Quốc đã nạo vét đáy biển để xây dựng bến cảng và đường băng trên quần đảo Trường Sa, một phần của quần đảo này cũng được Brunei, Malaysia, Philippines, Đài Loan và Việt Nam tuyên bố chủ quyền.

* Các cơ quan y tế Úc khuyến cáo chớ nên tiêm mũi vắc-xin COVID thứ năm, dù họ đang kêu gọi những người đủ điều kiện ghi danh tiêm các mũi tăng cường khi làn sóng COVID mới nhất tại đây đang gia tăng nhanh chóng. Ông Butler cho biết Nhóm Tư vấn Kỹ thuật về Miễn nhiễm Úc (ATAGI) đã khuyến nghị chớ nên tiêm mũi vắc-xin thứ năm, sau khi bằng chứng từ làn sóng gần đây của Singapore cho thấy bệnh nặng và tử vong rất hiếm xảy ra nơi những người đã tiêm chủng và mũi tiêm thứ năm có tác động tối thiểu đối với sự lây lan của virus.

* Dòng tiền trong dân đổ vào trái phiếu doanh nghiệp đang cạn dần trong khi dòng tiền rút ra ngày càng tăng, khiến kênh huy động vốn ưa thích của các doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn, Bộ Tài chính nước này thừa nhận. Tình trạng này xảy ra trong bối cảnh niềm tin của người dân vào trái phiếu doanh nghiệp sa sút nghiêm trọng sau các vụ lừa đảo trái phiếu của các tập đoàn bất động sản Tân Hoàng Minh và Vạn Thịnh Phát bị phanh phui.

* Liên minh các nước sẽ huy động 20 tỷ đô la tài chính công và tư để giúp cho Indonesia đóng cửa các nhà máy điện than và đẩy nhanh thời gian để lĩnh vực này đạt mức phát thải cao là vào năm 2030, sớm 7 năm, theo công bố của Hoa Kỳ, Nhật Bản và các đối tác hôm thứ Ba 15/11.

* Sau khi chỉ trích Ukraine, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov đã rời sân bay quốc tế Denpasar, Bali về Nga một ngày trước khi hội nghị G20 kết thúc, Jakarta Globe đưa tin. Hôm 15/11, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov rời Bali trở về Nga sau khi phủ nhận thông tin cho rằng Nga từ chối mở các cuộc đàm phán hướng tới giải quyết hòa bình với Ukraine và chính Kyiv đang từ chối đàm phán. Ông Lavrov cho biết có tin đồn rằng “chính quyền Mỹ đang yêu cầu Tổng thống Zelensky hợp tác hơn” và các nước phương Tây thúc giục tổng thống Ukraine đàm phán với Nga.

* Cựu Tổng thống Donald Trump, trước thềm cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ 2022, đã liên tục công kích Thống đốc Ron DeSantis, đối thủ tiềm năng của ông trong cuộc bầu cử năm 2024. Theo Bloomberg, Thống đốc bang Florida Ron DeSantis, sau khi chịu đựng nhiều đòn công kích từ phía cựu Tổng thống Donald Trump, cuối cùng cũng có những tuyên bố đáp trả vào hôm 15/11. Hành động của Thống đốc DeSantis diễn ra trong bối cảnh ông và cựu Tổng thống Trump đang xây dựng vị thế để giành được đề cử của đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.

* Sau khi xét nghiệm dương tính với nCoV tại Bali, Thủ tướng Hun Sen đã hủy các cuộc họp dự kiến, bàn giao vị trí chủ tịch ASEAN cho Indonesia và quay trở lại Campuchia. Thủ tướng Hun Sen cho biết ông đã xét nghiệm dương tính với nCoV tại Indonesia, nơi ông dự kiến tham dự Hội nghị thượng đỉnh G20 với tư cách là chủ tịch ASEAN, Phnom Penh Post đưa tin.

Ngày 14 – 11 – 2022

* Dịp đăng cai tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN tháng này ở Phnom Penh là lúc vai trò của Thủ tướng Hun Sen được truyền thông thế giới chú ý, nhất là quan điểm nhất quán ủng hộ Ukraine của ông. Tuy thế, không phải chỉ khi đăng cai các sự kiện quốc tế quan trọng, chính quyền của Thủ tướng Hun Sen mới lên tiếng về vấn đề Ukraine. Đầu tháng 11, ông Hun Sen đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky để bày tỏ nhu cầu chấm dứt chiến tranh, giúp “Ukraine giành lại hòa bình, ổn định, sự toàn vẹn lãnh thổ và phát triển”, theo Phủ Thủ tướng Vương quốc Campuchia.

* Vương quốc Anh sẽ trả thêm cho Pháp 8 triệu bảng mỗi năm theo một thỏa thuận sửa đổi để cố gắng ngăn chặn người di dân vượt qua Eo biển Anh (English Channel) bằng thuyền nhỏ. Theo thỏa thuận cập nhật, cảnh sát Vương quốc Anh sẽ làm việc cùng với các đồng nghiệp Pháp trong phòng quan sát từ xa tại Pháp và rà soát ngay trên bãi biển.

* heo một số nguồn tin nắm vấn đề nói với Bloomberg và Reuters ngày 13/11, Trung Quốc đang lên kế hoạch cho một gói cứu trợ lớn nhất để cứu thị trường bất động sản đang bị phát triển chậm lại kỷ lục cùng tính thanh khoản giảm sâu. Trước đó ngày thứ Sáu 11/11, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc và Ủy ban Điều hành Ngân hàng và Bảo hiểm đã cùng phát đi thông báo đến các định chế tài chính, đề ra những kế hoạch để đảm bảo “sự phát triển bền vững và lành mạnh” trong lĩnh vực bất động sản, những người yêu cầu không nêu danh tính vì tính chất của vấn đề nói với Reuters và Bloomberg.

* Thủ tướng Đức vào ngày 13/11 đã tới Việt Nam trong phần đầu của chuyến công du bốn ngày ở châu Á. Tăng cường hợp tác kinh tế và thương mại là ưu tiên nằm cao trong cuộc hội đàm song phương giữa Thủ tướng Olaf Scholz và Thủ tướng Phạm Minh Chính. Truyền thông Việt Nam cho biết tại cuộc hội đàm với người tương nhiệm phía Đức, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị Quốc hội Đức sớm hoàn tất phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ Đầu tư Việt Nam – EU (EVIPA).

* Tổng thống Joe Biden hôm Chủ Nhật, trước lúc tới Bali dự Hội nghị thượng đỉnh G20, nói với các lãnh đạo Á châu rằng các đường dây liên lạc của Hoa Kỳ với Trung Quốc sẽ vẫn được duy trì nhằm tránh để xảy ra xung đột. Tuyên bố của ông được đưa ra tại kỳ họp đầu tiên trong ba kỳ họp thượng đỉnh các nhà lãnh đạo thế giới được tổ chức trong tuần này. Phát biểu tại kỳ họp Thượng đỉnh Đông Á được tổ chức ở Campuchia, ông Biden nói rằng Hoa Kỳ sẽ cạnh tranh với Trung Quốc và sẽ lên tiếng về tình trạng nhân quyền của nước này, nhưng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình tại Eo biển Đài Loan và việc đảm bảo quyền tự do đi lại ở Biển Đông.

* Giới chức Ukraine cảnh báo “chiến tranh chưa kết thúc” sau khi Nga rút khỏi Kherson, trong bối cảnh cuộc ăn mừng chiến thắng vẫn tiếp diễn vào cuối tuần. Hôm thứ Sáu 11/11, nhiều người vui mừng chào đón binh sĩ Ukraine đến thành phố Kherson – thủ phủ duy nhất bị Nga chiếm từ tháng Hai. Cảnh tượng ăn mừng tương tự cũng diễn ra tại các vùng khác trên khắp Ukraine, bao gồm thủ đô Kyiv và Odesa. Thế nhưng dù là một cú giáng đối với tham vọng từ phía Nga thì giới chức Ukraine vẫn thận trọng.

* Đại hội đồng Liên hiệp quốc ngày 14/11 kêu gọi Nga phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình ở Ukraine, bỏ phiếu thông qua nghị quyết xác nhận Nga phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho Ukraine. Nghị quyết được ủng hộ bởi 94 trong số 193 thành viên của hội đồng. Nghị quyết nói Nga, nước đã xâm chiếm nước láng giềng vào tháng 2 năm nay, “phải chịu những hậu quả pháp lý của tất cả các hành vi quốc tế sai trái của mình, bao gồm cả việc bồi thường tổn hại, bao gồm mọi thiệt hại, gây ra bởi những hành vi như vậy.”

* Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ William Burns dự kiến sẽ cảnh cáo giám đốc tình báo của Tổng thống Nga Vladimir Putin tại cuộc đàm phán ngày 14/11 về hậu quả của bất kỳ việc sử dụng vũ khí hạt nhân nào, và nêu vấn đề tù nhân Hoa Kỳ ở Nga, một quan chức Tòa Bạch Ốc cho biết. Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov đã xác nhận với các hãng thông tấn Nga rằng một cuộc gặp Nga-Mỹ đã diễn ra tại thủ đô Ankara của Thổ Nhĩ Kỳ nhưng từ chối cung cấp thông tin chi tiết về những người tham gia hoặc các chủ đề được thảo luận.

* Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công An vừa đề nghị truy tố nữ doanh nhân từng có tầm ảnh hưởng nhất Việt Nam Nguyễn Thị Thanh Nhàn, hiện đang bị truy nã quốc tế, sau khi đưa ra kết luận trong một vụ án điều tra rằng cựu chủ tịch Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC) đã đưa hối lộ hàng chục tỷ đồng.

* Bộ Tài chính Việt Nam vừa ra thông báo nói rằng nhà đầu tư cần phải tự đánh giá mức độ rủi ro và tự chịu trách nhiệm về quyết định của họ trong việc đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp, theo tường thuật của báo chí Việt Nam hôm 14/11. Bộ khẳng định trái phiếu doanh nghiệp không phải là loại hình tiền gửi tiết kiệm ngân hàng và có độ rủi ro cao hơn sản phẩm này. Phần chênh lệch lãi suất cao hơn so với lãi suất tiết kiệm chính là rủi ro mà nhà đầu tư chấp nhận khi mua trái phiếu doanh nghiệp, bộ nói.

* Một vụ nổ súng trong khuôn viên trường Đại học Virginia (UVA) vào tối ngày Chủ Nhật (13/11) đã khiến 3 người chết và 2 người bị thương, cảnh sát trường đại học cho biết trên Twitter, đồng thời cho biết thêm rằng nghi phạm vẫn chưa bị bắt và hắn “có vũ khí và nguy hiểm”, theo Reuters. Cảnh sát trường đại học xác định Christopher Darnell Jones, một sinh viên, là nghi phạm và cho biết nhiều cơ quan đang tham gia vào cuộc truy lùng. Nghi phạm Jones được mô tả là mặc “áo khoác đỏ tía, quần jean xanh và giày đỏ” và có thể đã lái một chiếc SUV màu đen, theo nhà chức trách.

* Đảng Dân chủ tiếp tục nắm quyền kiểm soát Thượng viện Hoa Kỳ, mang lại chiến thắng lớn cho Tổng thống Joe Biden và dập tắt hy vọng “làn sóng đỏ” của đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa kỳ. Tổng thống Biden – vốn chật vật với tỉ lệ phê duyệt thấp trước cuộc bầu cử hôm thứ Ba, một phần do thất vọng của công chúng về lạm phát – cho biết kết quả cuối ngày thứ Bảy cho phép ông lạc quan trong phần còn lại của nhiệm kỳ của ông.

* Các nhà lãnh đạo ở Đông Nam Á tổ chức hội nghị vào ngày thứ Bảy với các nhà lãnh đạo toàn cầu đến tham dự, bao gồm Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ông ca ngợi việc khởi động hiệp ước Hoa Kỳ-ASEAN mới là một bước hệ trọng để giải quyết “các vấn đề lớn nhất của thời đại chúng ta.” Trong chuyến thăm đầu tiên ở Đông Nam Á trên cương vị tổng thống, ông Biden cho biết khu vực này là trọng tâm trong chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của chính quyền ông và Washington đang cung cấp những nguồn lực, không chỉ là lời nói suông, trong khuôn khổ Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện mới.

* Người phát ngôn chính phủ hàng đầu Nhật Bản cho biết Thủ tướng Fumio Kishida sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào thứ Năm (17/11) để hội đàm trong bối cảnh căng thẳng ở châu Á gia tăng liên quan đến Đài Loan và Triều Tiên, theo Reuters. Chánh văn phòng Nội các Hirokazu Matsuno phát biểu trong một cuộc họp báo thường kỳ hôm 14/11: “Cần phải xây dựng mối quan hệ Nhật-Trung mang tính xây dựng và ổn định thông qua nỗ lực của cả Nhật Bản và Trung Quốc”.

* Hôm 14/11, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh cho biết Trung Quốc đang giúp Campuchia nâng cấp căn cứ hải quân, theo Reuters. Bà Mao nói tại một cuộc họp báo thường kỳ: “Đó là một cuộc trao đổi bình thường”. Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden hôm 12/11 nêu quan ngại với Thủ tướng Campuchia Hun Sen về hoạt động của Trung Quốc tại Căn cứ Hải quân Ream, nhấn mạnh tầm quan trọng của sự minh bạch đầy đủ, Nhà Trắng cho biết.

* Tỷ phú Jeff Bezos cam kết sẽ cho đi phần lớn khối tài sản trị giá 124 tỷ USD để làm từ thiện, nhưng thừa nhận rằng việc đảm bảo hiệu quả cũng khó như xây dựng đế chế Amazon. Đây là lần đầu tiên tỷ phú Bezos đưa ra cam kết hiến tặng phần lớn tài sản của mình. Cam kết được đưa ra trong cuộc trả lời phỏng vấn đài CNN của nhà sáng lập Amazon và bạn gái Lauren Sanchez. Vị tỷ phú 58 tuổi, người giàu thứ tư thế giới, theo danh sách tỷ phú của Forbes, đã nêu cam kết trên sau khi tặng 100 triệu USD cho ca sĩ nhạc đồng quê Dolly Parton để trao cho các tổ chức từ thiện mà cô lựa chọn trong khuôn khổ giải thưởng Courage and Civility thường niên, Guardian đưa tin hôm 14/11.

* Số nhân viên dự kiến bị sa thải trong những ngày tới có thể lên tới gần 10.000 người, tập trung tại các bộ phận như bán lẻ, nhân sự, thiết bị và sản phẩm. Kể từ tuần này, Amazon dự kiến cắt giảm khoảng 10.000 nhân sự trong các mảng công nghệ và quản trị doanh nghiệp của công ty, theo New York Times. Đây là đợt cắt giảm nhân sự lớn nhất trong lịch sử gã khổng lồ trong lĩnh vực thương mại điện tử này. Theo một nguồn tin giấu tên, những nhân sự bị cắt giảm sẽ tập trung ở mảng thiết bị và sản phẩm của Amazon, bao gồm nhân sự liên quan đến phần mềm trợ lý ảo Alexa. Bên cạnh đó, nhân sự thuộc mảng bán lẻ và quản trị nhân lực của tập đoàn cũng bị cắt giảm.

* Quân đội Syria cho biết vụ tấn công bằng tên lửa của Israel vào một căn cứ không quân ở miền Trung nước này đã khiến 2 binh sĩ thiệt mạng, Reuters đưa tin. Ngoài 2 người thiệt mạng, cuộc tấn công bằng tên lửa nhằm vào căn cứ không quân Shayrat ở tỉnh Homs vào hôm 13/11 cũng khiến 3 binh sĩ của quân đội Syria bị thương. Một nguồn tin quân sự cho biết căn cứ Shayrat trong thời gian gần đây đã được không quân Iran sử dụng. Cơ quan thông tấn SANA của Syria đã đăng tải một video ngắn ghi lại vụ việc và cho biết vụ tấn công đã gây ra một số “thiệt hại vật chất”, song không cung cấp thêm những chi tiết về các thiệt hại này.

* Bà Natasa Pirc Musa, cựu luật sư của bà Melania Trump, giành chiến thắng vòng hai cuộc bầu cử tổng thống và trở thành nữ nguyên thủ quốc gia đầu tiên của Slovenia, Reuters đưa tin. Trong chiến dịch tranh cử, bà Musar là luật sư có sức ảnh hưởng và giành được sự ủng hộ của cử tri với chiến dịch vận động về các vấn đề nhân quyền và pháp quyền. Bà Musar từng là luật sư đại diện của cựu Đệ nhất phu nhân Mỹ gốc Slovenia Melania Trump trong suốt nhiệm kỳ của cựu Tổng thống Donald Trump tại Nhà Trắng. Bà Musar có trách nhiệm ngăn chặn và xử lý các công ty cố gắng thương mại hóa các sản phẩm mang tên bà Trump, theo AFP.

* Hai máy bay quân sự từng phục vụ trong Thế chiến 2 lao vào nhau tại một cuộc triển lãm hàng không ở Texas khiến 6 người thiệt mạng. Nhà chức trách Mỹ xác nhận 6 người đã thiệt mạng khi hai máy bay quân sự cũ va chạm và lao xuống đất trong triển lãm hàng không Wings over Dallas hôm 12/11, AP đưa tin. Vụ việc xảy ra tại sân bay Dallas, cách trung tâm thành phố khoảng 16 km. Nguyên nhân vụ việc chưa được làm rõ.

* Thống đốc Florida Ron DeSantis hôm 8/11 tái đắc cử trong cuộc đua giữa kỳ ở Mỹ, mở màn cho chiến thắng vang dội ở bang, giúp “đỏ hóa” hai hạt thành trì nhiều năm của đảng Dân chủ. “Chúng tôi có lẽ đã có một đêm tuyệt vời nhất”, Thượng nghị sĩ Joe Gruters, Chủ tịch đảng Cộng hòa Florida, nói. “Hai năm nữa!”, một số người ủng hộ ông đã hô vang khi mừng chiến thắng của ông ở Tampa hôm 8/11, ám chỉ đến khả năng chạy đua vào Nhà Trắng năm 2024. Thống đốc không phủ nhận, New York Times đưa tin.

* Chuyến bay của tàu con thoi Orion sẽ diễn ra trong tuần tới, mở đầu cho chương trình đưa người lên Mặt Trăng, và xa hơn là khám phá Sao Hỏa của NASA. NASA sẽ khởi động sứ mệnh Artemis 1, phóng tàu con thoi Orion lên Mặt trăng trong ngày 17/11, Guardian đưa tin. Từ Cape Canaveral, Florida, tàu con thoi Orion dự kiến di chuyển quãng đường 2 triệu km trong 25 ngày để đến Mặt Trăng, trước khi quay trở lại Trái Đất. Sứ mệnh của Artemis 1 là bước thử nghiệm, đặt nền móng cho các lần phóng tiếp theo của chương trình Artemis.

* Tàu du lịch Majestic Princess của Carnival Australia cập cảng ở Sydney, thủ phủ bang New South Wales, với 800 hành khách được ghi nhận mắc Covid-19. Các cơ quan y tế tiểu bang đánh giá mức độ rủi ro của ổ dịch là “bậc 3”, thể hiện mức độ lây nhiễm cao. Vụ việc này đã khiến nhiều người so sánh với đợt bùng phát dịch trên tàu du lịch Ruby Princess vào năm 2020, theo Reuters. Phát biểu tại nơi con tàu cập cảng vào sáng 12/11, Chủ tịch Carnival Australia Marguerite Fitzgerald xác nhận 800 ca mắc Covid-19 đã được ghi nhận. Phần lớn ca nhiễm là hành khách, bà cho biết, Sky News đưa tin.

* Việt Nam – Mỹ cũng đang chuẩn bị cho điện đàm giữa Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Joe Biden, tiến tới thực hiện chuyến thăm cấp cao giữa 2 bên vào thời điểm thích hợp. Hai nhà lãnh đạo Việt Nam và Mỹ đã có cuộc gặp gỡ, trao đổi trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 40, 41 và các hội nghị cấp cao liên quan, diễn ra tại thủ đô Phnompenh, Vương quốc Campuchia, ngày 12/11.

Ngày 11 – 11 – 2022

* Quân đội Ukraine vừa tiến vào làm chủ lại khu vực trung tâm thành phố Kherson, thủ phủ tỉnh cùng tên, sau khi quân xâm lược Nga rút đi. Cờ Ukraine đã tung bay trên một số điểm công cộng và Bưu chính Ukraine – “Ukrposhta” vừa công bố tem mới, đánh dấu sự kiện “Kherson là Ukraine”. Hơn 30 nghìn quân Nga đã rút về bờ Đông của sông Dnipro, mà như Bộ Quốc phòng Nga nói, “để bảo toàn lực lượng và bảo vệ phòng tuyến này”. Theo hãng tin Interfax của Nga thì sớm thứ Sáu, Bộ Quốc phòng Nga xác nhận đã hoàn tất cuộc rút quân khỏi thành phố Kherson nằm ở bờ Tây con sông.

* Quân Ukraine đã được người dân ở trung tâm Kherson vui mừng chào đón hôm 11/11 sau khi Nga từ bỏ thủ đô khu vực duy nhất mà họ chiếm được kể từ cuộc xâm lược vào tháng Hai. Nga cho biết họ đã rút 30.000 lính sang bên kia sông Dnipro mà không mất một nhân mạng nào, nhưng người dân Ukraine đã kể về cuộc rút lui hỗn loạn mà ở đó quân đội Nga từ bỏ quân phục, vứt bỏ vũ khí và chết đuối khi cố gắng chạy trốn.

* Lượng phát thải khí CO2 đang tăng nhanh đến mức hiện có 50% khả năng thế giới sẽ sớm vượt qua ngưỡng biến đổi khí hậu quan trọng, một báo cáo mới cho biết. Lượng phát thải cho năm 2022 dự kiến sẽ vẫn ở mức kỷ lục, tăng lên do lượng người đi máy bay trở lại sau đại dịch Covid. Báo cáo cho biết nếu lượng khí thải duy trì ở mức cao như vậy, chỉ trong 9 năm nữa thế giới sẽ đối mặt với 50% nguy cơ phá vỡ ngưỡng quan trọng là tăng nhiệt độ 1,5 độ C. Điều này sẽ gây ra hậu quả sâu rộng cho các nước nghèo hơn và đang phát triển.

* Không ở đâu chính sách đối ngoại lấn lướt của Tập Cận Bình lại có nhiều ảnh hưởng hơn ở Đông Nam Á, sân sau của Trung Quốc. Nhưng khi sức mạnh của Trung Quốc lớn dần, sự bất an của Mỹ cũng lớn dần. Và sau nhiều năm lưỡng lự, nay Mỹ đang cố gắng tham gia nhiều hơn vào khu vực này. Khi tham dự thượng đỉnh thường niên của Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (Asean) tuần này tại Campuchia, Tổng thống Biden trở thành lãnh đạo đầu tiên của Mỹ thực hiện một chuyến công du như vậy kể từ 2017. Và sau đó ông Biden sẽ đi Indonesia, một nước quan trọng khác trong khu vực, nơi ông đã lên kế hoạch gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, trước khi cả hai ông tham dự thượng đỉnh G20.

* Vị tướng cao cấp nhất của Mỹ ước tính rằng khoảng 100.000 binh sĩ Nga và 100.000 binh sĩ Ukraine đã thiệt mạng hoặc bị thương trong cuộc chiến ở Ukraine. Tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ, cũng cho rằng khoảng 40.000 dân thường đã thiệt mạng sau khi bị cuốn vào cuộc xung đột. Các ước tính này là con số cao nhất mà một quan chức phương Tây đưa ra. Ông cũng nói rằng dấu hiệu Kyiv sẵn sàng tái đàm phán với Moscow mang lại “một cánh cửa” cho các cuộc đàm phán.

* Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có bài phát biểu tại hội nghị khí hậu COP27 ở Ai Cập hôm 11/11, trong đó nói rằng cuộc khủng hoảng khí hậu toàn cầu đã đặt ra mối đe dọa sống còn đối với hành tinh và hứa rằng Mỹ đang làm phần việc của mình để đẩy lùi biến đổi khí hậu.

* Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đồng ý về nguyên tắc kết nạp Đông Timor là thành viên thứ 11 của khối, ASEAN cho biết trong một tuyên bố hôm 11/11, hơn một thập kỷ sau khi quốc gia này đệ đơn xin gia nhập. Quốc gia nằm trên nửa hòn đảo này, với tên gọi chính thức là Timor Leste, cũng sẽ được cấp tư cách quan sát viên tại các cuộc gặp cấp cao của ASEAN, khối này cho biết sau khi các nhà lãnh đạo các nước trong khối họp thượng đỉnh ở Phnom Penh.

* Các cơ quan khí tượng ngày 11/11 cho biết một trận động đất 7,3 độ đã xảy ra ở ngoài bờ biển Tonga, kèm theo những cảnh báo sóng thần. Trận động đất ở độ sâu 24,8 km, cách thị trấn Neiafu của Tonga khoảng 207 km về phía đông, Reuters dẫn thông tin từ Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) ngày 11/11. Trung tâm Cảnh báo Sóng thần Thái Bình Dương (PTWC) cho biết đã quan sát được những đợt sóng thần. Trước đó, cơ quan này cảnh báo về khả năng xuất hiện sóng thần cao 0,3-1 m trong bán kính 300 km cách tâm chấn.

* Hội nghị Cấp cao ASEAN với các đối tác Trung Quốc, Hàn Quốc và Liên hợp quốc diễn ra chiều 11/11, trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 40, 41. Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN – Trung Quốc lần thứ 25, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường nhấn mạnh ASEAN là ưu tiên cao trong chính sách láng giềng của mình. Ông Lý Khắc Cường khẳng định tôn trọng vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực, mong muốn cùng ASEAN triển khai hiệu quả quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện.

* Chính quyền Taliban ra lệnh cấm phụ nữ Afghanistan đến các công viên và hội chợ ở thủ đô Kabul, chỉ vài tháng sau khi đưa ra nhiều quy định hạn chế đối với phụ nữ nước này. Lệnh cấm mới vừa được đưa ra trong tuần này sẽ đẩy phụ nữ ra khỏi không gian công cộng, vốn đã ngày càng bị thu hẹp đối với họ, theo AFP. Trả lời AFP, người phát ngôn Bộ Ngăn chặn Hành vi xấu và Tuyên truyền Đạo đức Mohammad Akif Sadeq Mohajir cho biết: “Trong 15 tháng qua, chúng tôi đã cố gắng sắp xếp và phân loại các lệnh cấm. Tuy nhiên, ở một số nơi – trên thực tế là ở nhiều nơi – các quy tắc đã bị vi phạm”.

* Một sĩ quan thuộc đồn cảnh sát Yongsan đang bị điều tra do có liên quan đến thảm kịch giẫm đạp tại Itaewon được phát hiện đã qua đời ngày 11/11, Yonhap đưa tin. Sĩ quan phụ trách thông tin tình báo 55 tuổi, có họ là Jeong được một thành viên trong gia đình phát hiện đã qua đời tại nhà riêng ở phía bắc thủ đô Seoul vào lúc 12h45 (giờ địa phương). Đồn cảnh sát Yongsan, sở cứu hỏa và cơ quan hành chính quận ở khu vực Itaewon đang bị điều tra với cáo buộc đã không phản ứng kịp thời và hợp lý, để xảy ra vụ giẫm đạp ở thủ đô Seoul, khiến 156 người thiệt mạng hôm 29/10.

* Công tố viên Thụy Điển truy tố hai công dân nước này với cáo buộc làm gián điệp cho cơ quan tình báo quân đội Nga trong 10 năm. “Thông tin được họ thu thập, truyền đi và tiết lộ có thể sẽ gây tổn hạn đến an ninh của Thụy Điển”, công tố viên trưởng Per Lindqvist ngày 11/11 cho biết. Hai công dân Thụy Điển bị cáo buộc làm gián điệp cho Tổng cục Tình báo Quân đội Nga (GRU) từ năm 2011 đến 2021 là Payam Kia, 35 tuổi và Peyman Kia, 42 tuổi. Truyền thông Thụy Điển đưa tin hai anh em nhà Kia là người gốc Iran.

* Trong bầu cử giữa kỳ, người dân Louisiana cũng bỏ phiếu không đồng ý với sáng kiến xóa bỏ chế độ nô lệ, do từ ngữ của đề xuất có thể gây hiểu nhầm. Trong cuộc bầu cử giữa kỳ hôm 8/11, ngoài bầu các hạ nghị sĩ, thượng nghị sĩ và thống đốc, người dân Mỹ còn bỏ phiếu về những sáng kiến, quy định, luật lệ ở các bang họ cư trú, như vấn đề hợp pháp hóa cần sa hay phá thai.

Ngày 10 – 11 – 2022

* CNN dự báo ứng viên Jahana Hayes, đảng Dân chủ, sẽ thắng đối thủ Cộng hòa George Logan tại điểm bầu cử số 5 bang Connecticut. Bà Hayes đang là nghị sĩ đại diện cho bang này ở Hạ viện. Ba điểm bầu cử số 15, 34 và 37 của bang California hiện đều là cuộc đua giữa các ứng viên đảng Dân chủ. Do đó, CNN dự báo đảng Dân chủ có thêm ba ghế Hạ viện tại đây. Với diễn biến này, đảng Dân chủ có 195 ghế tại Hạ viện, thu hẹp khoảng cách với đảng Cộng hòa, hiện có 209 ghế, trong cuộc đua hướng đến mốc 218 ghế để giành thế kiểm soát cơ quan này. Tại Thượng viện, chênh lệch số ghế vẫn là 49 – 48 nghiêng về phía đảng Cộng hòa. Ba bang còn lại chưa có kết quả kiểm phiếu là Arizona, Nevada và Georgia, trong đó Georgia dự kiến tổ chức thêm vòng bầu cử vào tháng 12 để xác định ứng viên chiến thắng.

* Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 40, 41 đã khai mạc vào sáng 11/11 tại Phnom Penh, đánh dấu khởi đầu chuỗi hơn 20 hoạt động của các lãnh đạo cấp cao. Lễ khai mạc được tổ chức tại khách sạn Sokha Phnom Penh vào lúc 8h ngày 11/11 với sự tham dự của lãnh đạo các quốc gia ASEAN, bộ trưởng Ngoại giao các nước, quan chức cấp cao, các vị đại biểu và cùng báo giới. Ông Hun Sen, Thủ tướng nước chủ nhà Campuchia, đã có bài phát biểu tại lễ khai mạc.

* Trong lúc lãnh đạo Anh và quốc tế tụ về Sharm El Sheikh, Ai Cập để dự họp COP27 (06-18/11) cố tìm giải pháp chống biến đổi khí hậu cho toàn cầu thì nước Anh đang bước vào các tuần khủng hoảng. Cơn bão giá thực phẩm, chất đốt và lạm phát đã đổ ập xuống London và các vùng thuộc Vương quốc Anh. Tính đến ngày 10/11/2022, nhóm biểu tình phản đối dầu – Just Stop Oil – đã “ra quân ngày thứ tư liên tiếp”, làm tắc nghẽn giao thông trên tuyến đường vành đai London. Chiến thuật của họ là chặn xa lộ, để nêu thông điệp buộc chính phủ bỏ khai thác dầu, chuyển sang năng lượng xanh, sạch.

* Khi cuộc xâm lược của Nga ở Ukraine bước qua ngày thứ 260 kể từ hôm 24/2, đang có gợi ý đàm phán từ Moscow, trong khi Washington cũng bày tỏ ủng hộ dè dặt. Ngày 9/11, Maria Zakharova, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Nga, nói Nga đã sẵn sàng cho các cuộc đàm phán với Ukraine “dựa trên thực tế hiện tại”. Nhưng cũng ngày 9/11, theo phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Ukraine, Oleh Nikolenko, Nga đang cố gắng câu giờ.

* Chính phủ Anh đã phải chi trả các khoản tiền bồi thường cho số trẻ em Afghanistan thiệt mạng cao gấp bốn lần so với con số đã thừa nhận trước đó. Mức chi trả đền bù đã được thực hiện cho 64 trẻ em, hơn con số 16 trẻ em được công bố. Tất cả đã bị thiệt mạng trong cuộc giao tranh có liên quan đến lực lượng quân sự của Anh Quốc, trong khoảng từ năm 2006 đến 2014.

* Bộ trưởng Ngân khố Hoa Kỳ Janet Yellen ngày 11/11 sẽ gửi thông điệp tới Ấn Độ rằng việc chấm dứt cuộc chiến của Nga ở Ukraine là một “mệnh lệnh đạo đức”, và rằng những thách thức kinh tế từ cuộc xung đột và căng thẳng nguồn cung đang kéo Ấn Độ và Hoa Kỳ xích lại gần nhau hơn.

* Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden hy vọng sẽ đưa ra kim chỉ nam cạnh tranh với Trung Quốc khi gặp ông Tập Cận Bình vào tuần tới, nhưng ông sẽ bộc trực về các mối quan ngại của Hoa Kỳ, bao gồm cả vấn đề Đài Loan và nhân quyền, một quan chức chính quyền cấp cao cho biết ngày 10/11.

* Tây Ban Nha sẽ gửi thêm hai hệ thống phòng không HAWK do Mỹ sản xuất tới Ukraine ngoài bốn hệ thống đã được vận chuyển vào tuần trước để giúp nước này đẩy lùi sự xâm lược của Nga và bảo vệ cơ sở hạ tầng bị tàn phá, Bộ trưởng Quốc phòng Tây Ban Nha Margarita Robles loan báo ngày 10/11.

* Chứng khoán Việt Nam đã sụt giảm mạnh chưa từng có kể từ tháng 4 và xu hướng này kéo dài giữa lúc các nhà giao dịch sử dụng đòn bẩy tài chính để thoát ra do lo ngại về tình trạng thiếu thanh khoản lan rộng trong lĩnh vực bất động sản, theo ghi nhận của Bloomberg. Chỉ số VN-Index chuẩn, vốn đã trở thành thước đo chính có hoạt động kém nhất thế giới, đã giảm tới 5,1% vào ngày 10/11 do cổ phiếu bất động sản và ngân hàng giảm. Cổ phiếu của tập đoàn đầu tư bất động sản Novaland giảm 6,9% trong ngày giảm thứ bảy liên tiếp, còn Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam mất gần 7%, vẫn theo Bloomberg.

* Lầu Năm Góc thông báo cung cấp hệ thống phòng không Avenger tầm ngắn và tên lửa đất đối không cho Ukraine như một phần trong gói hỗ trợ an ninh mới trị giá 400 triệu USD. Phó thư ký báo chí Lầu Năm Góc Sabrina Singh ngày 9/11 nói với các phóng viên rằng trong tình hình hiện nay, “việc bổ sung khả năng phòng không (cho Uraine) rất quan trọng”, AFP đưa tin. Do đó, Lầu Năm Góc sẽ triển khai gói hỗ trợ an ninh mới bao gồm 4 hệ thống phòng không Avenger tầm ngắn, có tính cơ động cao và các tên lửa Stinger. Đây là lần đầu tiên Mỹ cũng cấp hệ thống Avenger cho Ukraine.

* Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock khẳng định rõ với Hungary rằng không có vùng xám trong việc phê chuẩn đơn xin gia nhập NATO của Thụy Điển và Phần Lan. Trước đó, vào ngày 8/11, Chánh văn phòng Thủ tướng Hungary Viktor Orban, ông Gergely Gulyas, cho biết Quốc hội nước này sẽ thảo luận về việc phê chuẩn đơn xin gia nhập NATO của hai nước Bắc Âu trong kỳ họp mùa thu, sau khi một loạt dự luật liên quan đến Liên minh châu Âu (EU) được thông qua.

* Tổng thống Zelensky cho biết quân đội Ukraine giải phóng 41 khu dân cư ở tỉnh Kherson sau khi Nga thông báo rút quân về bờ đông sông Dnieper, đồng thời cho biết một số đơn vị cảnh sát đã chuyển tới một số khu dân cư ở tỉnh Kherson để bắt đầu các biện pháp ổn định. Tuy nhiên, ông Zelensky nhận định tái kiểm soát các vùng lãnh thổ mới là bước đầu tiên trong tiến trình dài.

Ngày 9 – 11 – 2022

* Phó thống đốc Kherson do Nga cài đặt, Kirill Stremousov, đã thiệt mạng trong một vụ tai nạn xe hơi, các quan chức và truyền thông địa phương cho biết. Ông Stremousov, 45 tuổi, được bổ nhiệm hai tháng sau khi Nga xâm lược Ukraine. Ông là một trong những người nổi bật nhất ủng hộ việc chiếm đóng của Nga và được biết đến với những tuyên bố gây hấn trên mạng xã hội. Ông bị cảnh sát Ukraine truy nã vì tội phản quốc. Thống đốc Kherson Vladimir Saldo cho biết cấp phó của ông đã bị giết, nhưng các quan chức Ukraine bày tỏ hoài nghi về các thông tin, mà không thể được xác minh độc lập. Hãng thông tấn Interfax dẫn lời các quan chức cho biết vụ tai nạn xảy ra trên con đường giữa thành phố Kherson và Armyansk, một thị trấn ở phía đông nam của Crimea do Nga sáp nhập.

* Ông Donald Trump cảnh báo Thống đốc Ron DeSantis của Florida không nên tranh cử tổng thống vào năm 2024, nói rằng làm như vậy sẽ gây hại cho đảng Cộng hòa. Ông cũng đe dọa sẽ tiết lộ những thông tin không mấy tốt đẹp về vị thống đốc 44 tuổi tuy không cung cấp thông tin chi tiết. Cả hai người có thể sẽ tuyên bố tranh cử tổng thống và có khả năng trở thành đối thủ cho chức ứng cử viên của đảng Cộng hòa.

* Các lực lượng ủng hộ Điện Kremlin ở Nga đang hy vọng rằng đảng Cộng hòa sẽ giành được quyền kiểm soát Quốc hội, một kết quả mà họ tin rằng có thể khiến Tổng thống Joe Biden thuộc đảng Dân chủ phải đối mặt với khó khăn và mất thời gian hơn để các gói viện trợ quân sự cho Ukraine được thông qua, theo Reuters. Nhưng hiện tại, ít người ở Moscow cho rằng sự đồng thuận của lưỡng đảng Hoa Kỳ về vấn đề Ukraine sẽ bị rạn nứt, dù kết quả của cuộc bầu cử giữa kỳ hôm thứ Ba có như thế nào. Họ cũng không dự đoán Washington sẽ sớm giảm sự ủng hộ đối với Kyiv.

* Đại sứ Canada tại Việt Nam, ông Shawn Steil, hôm 9/11 nhấn mạnh đến vai trò của Việt Nam trong khu vực và đánh giá cao mối quan hệ đối tác toàn diện với Việt Nam nhân ngày kỷ niệm 5 năm mối quan hệ được thiết lập. Đại sứ Canada cũng đề cập đến những dấu hiệu cho thấy sự quan tâm của Ottawa đến Hà Nội, bao gồm chuyến thăm Việt Nam hồi tháng 4 của Ngoại trưởng Canada Melanie Joly.

* Sri Lanka đang tìm cách hồi hương 303 thuyền nhân đã được cứu từ một con tàu gặp nạn và đưa về Việt Nam khi đang trong hành trình đi Canada, truyền thông nước này cho biết vào ngày 9/11. Tờ Colombo Gazette dẫn thông tin từ Bộ Ngoại giao Sri Lanka cho biết họ vẫn đang theo dõi diễn biến về việc hơn 300 người Sri Lanka được cứu và đưa về Vũng Tàu hôm trước đó.

* Tuần trước, chính quyền Nga đã chuyển ngôi sao bóng rổ Mỹ Brittney Griner từ một trung tâm giam giữ bên ngoài Moscow và cô hiện đang trên đường đến một nơi giam giữ tội phạm hình sự không được tiết lộ, Reuters dẫn lời nhóm luật sư của cô cho biết hôm 9/11. Người từng hai lần đoạt huy chương vàng Olympic bị bắt vào ngày 17/2 – một tuần trước khi Nga xâm lược Ukraine – tại một sân bay ở Moscow, nơi cô bị phát hiện có mang theo hộp chứa dầu cần sa, loại bị cấm ở Nga, trong hành lý.

* Thủ tướng Campuchia Hun Sen vừa gặp ngoại trưởng Ukraine hôm 9/11 tại Phnom Penh, nói rằng đất nước của ông “phản đối hành động gây hấn”, theo Reuters. Cuộc gặp này diễn ra vài ngày trước thềm hội nghị thượng đỉnh khu vực mà ngoại trưởng Nga sẽ tham dự. Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kuleba sẽ ký Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), một quan chức cấp cao Campuchia cho biết, khi Kyiv tìm cách tăng cường quan hệ với khối này, vốn đã cùng quốc tế lên án hành động xâm lược của Nga.

* Hôm 9/11, Meta Platforms Inc, công ty mẹ của Facebook, cho biết họ sẽ cắt giảm hơn 11.000 việc làm, tương đương 13% lực lượng lao động, trong một trong những đợt sa thải lớn nhất trong năm do Meta phải xoay sở với chi phí tăng cao do kế hoạch tiến mạnh vào không gian ảo (metaverse) trong bối cảnh thị trường quảng cáo yếu kém, theo Reuters. Việc sa thải hàng loạt này, lần đầu tiên trong lịch sử 18 năm của Meta, theo sau hàng nghìn vụ cắt giảm việc làm tại các công ty công nghệ lớn khác bao gồm Twitter thuộc sở hữu của Elon Musk và Microsoft Corp.

* Công ty Quản lý và Đầu tư Bất động sản, VMI, mới ra đời cách đây 1 tháng và có 90% vốn của tỷ phú Phạm Nhật Vượng, hiện mời chào đầu tư vào bất động sản với mỗi suất đầu tư chỉ có mức tối thiểu là 38 triệu đồng, kèm theo cam kết lợi nhuận lên đến 8,5-9,5% cho những ai đầu tư trong 3 hoặc 5 năm. Tuy nhiên, theo quan sát của VOA, những người am hiểu về kinh doanh lên tiếng cảnh báo về tính pháp lý và mức độ an toàn của loại hình đầu tư kiểu này.

* Trong phát biểu đầu tiên kể từ khi cuộc bỏ phiếu kết thúc, Tổng thống Joe Biden cho rằng đảng Dân chủ đã có một đêm thể hiện “mạnh mẽ” nhưng cũng bày tỏ một số lo ngại. Trong bài phát biểu tại Nhà Trắng hôm 9/11, ông Biden khẳng định cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ hôm 8/11 là “một ngày tốt lành” cho nền dân chủ và nước Mỹ, theo CNN. Tổng thống Joe Biden cũng thừa nhận nhiều người Mỹ cảm thấy nản lòng nản lòng với hướng đi của đất nước. “Rõ ràng là các cử tri vẫn thất vọng. Tôi hiểu điều đó”, theo AP. Tổng thống Biden cho biết ông sẽ cố gắng phối hợp trong trường hợp đảng Cộng hòa giành được Hạ viện, nhưng ông cũng nói rõ rằng có một số vấn đề sẽ không thỏa hiệp.

* Một cố vấn của ông Donald Trump ngày 9/11 cho biết vị cựu tổng thống Mỹ “tức giận” và “la hét với mọi người” khi biết về những thất bại của đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử lần này. Người này chỉ trích nhiều ứng viên được ông Trump ủng hộ ở các bang chiến địa là “ứng viên tồi”, CNN đưa tin. “(Chất lượng) của các ứng viên là điều quan trọng”, vị cố vấn nói. Dù vậy, vị cố vấn cho biết ít có khả năng ông Trump hoãn tuyên bố tham dự cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2024 vì đây sẽ là điều “hổ thẹn” với vị cựu tổng thống. Ông Trump hôm 7/11 cho biết ông sẽ có một “tuyên bố lớn” vào ngày 15/11 tới tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, bang Florida, theo AP.

* Hình ảnh vệ tinh cho thấy Trung Quốc đang xây dựng thêm một đường băng, mở rộng đường lăn và một số chỗ đỗ máy bay mới tại căn cứ không quân Toại Khê, tỉnh Quảng Đông. Sân bay này vốn là căn cứ của Lữ đoàn Không quân số 6 thuộc Chiến khu Nam bộ của quân đội Trung Quốc. Sân bay nằm cách thành phố Trạm Giang – trụ sở của Hạm đội Nam Hải – chỉ khoảng 32 km về phía Tây Bắc, South China Morning Post cho biết. Theo hình ảnh vệ tinh – được chụp hôm 18/9 và được trang tin tức quân sự Defense News của Mỹ công bố – hơn 40 điểm đánh dấu dành cho máy bay chiến đấu và các máy bay lớn hơn đã được sơn trên hai sân đỗ máy bay mới được mở rộng. Mỗi sân đỗ dày khoảng 1,3 km. Đường lăn máy bay đã được mở rộng từ 18 m lên 34 m. Trong khi đó, một đường băng mới dài 2,8 km được xây dựng song song đường băng cũ dài 3,3 km.

* Một người đàn ông Australia đã bị kết án 129 năm tù ở Philippines trong vụ án lạm dụng tình dục trẻ em liên quan đến nạn nhân mới 18 tháng tuổi, công tố viên cho biết ngày 9/11. Đây là lần kết án thứ hai đối với Peter Gerard Scully, người đã phải chịu án chung thân cho một loạt tội danh ban đầu liên quan đến cưỡng hiếp và buôn bán trẻ em gái. Một tòa án ở Cagayan de Oro đã tuyên án vào ngày 3/11 sau khi Scully và ba đồng phạm nhận tội. Họ đã bị cáo buộc với 60 tội danh, bao gồm buôn bán, khiêu dâm trẻ em, lạm dụng trẻ em và hiếp dâm.,

* Wall Street Journal cho biết tỷ phú Elon Musk vừa bán số cổ phiếu Tesla trị giá 3,95 tỷ USD, sau khi hoàn tất thương vụ mua lại Twitter trị giá 44 tỷ USD. Theo hồ sơ gửi lên Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch, ông Musk đã bán 19,5 triệu cổ phiếu của Tesla, NBC cho hay. Động thái này được tiến hành sau khi nhà sáng lập Tesla hoàn tất thương vụ mua lại Twitter trị giá 44 tỷ USD. Trước đó, CEO của Tesla hồi đầu tháng 8 đã bán gần 8 triệu cổ phiếu Tesla, thu về 6,88 tỷ USD, CNBC cho hay. Hồi đầu năm nay, nhà sáng lập của Tesla và SpaceX nói rằng không có kế hoạch phán thêm cổ phiếu Tesla sau ngày 28/4.

Ngày 8 – 11 – 2022

* Ngày 1/11/2022, báo Nhân Dân, Cơ quan trung ương của ĐCSVN, cho đăng tải bản Tuyên bố chung của ông Tập Cận Bình và ông Nguyễn Phú Trọng, nhân dịp ông Trọng thăm chính thức Trung Quốc và nhận Huân chương Hữu nghị do ông Tập trao tặng. Trong bản Tuyên bố chung, không một lần hai tên Trường Sa và Hoàng Sa được nhắc tới. Việc này đặt ra một câu hỏi lớn về vụ công ty Hướng tới Minh Bạch (Towards Transparency -TT) năm trước chỉ vì đăng lại một bản đồ thiếu Trường Sa và Hoàng Sa của tổ chức Minh Bạch Quốc tế (Transparency International-TI) nên bị Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội phạt 25 triệu đồng vào tháng 5/2021. Chính quyền cũng áp dụng hình thức xử phạt bổ sung, khắc phục hậu quả bằng cách tịch thu, buộc thu hồi tên miền towardstransparency.vn.

* Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã cáo buộc Trung Quốc tìm cách can thiệp vào bầu cử của nước này. Ông Trudeau cáo buộc Bắc Kinh đang chơi “trò chơi gây hấn” với các nền dân chủ và nhắm vào các thể chế của Canada. Báo chí địa phương đưa tin rằng tình báo Canada đã xác định được một “mạng lưới bí mật” gồm các ứng cử viên được Bắc Kinh hậu thuẫn tại các cuộc bầu cử gần đây. Theo cáo buộc, ít nhất 11 ứng cử viên được Trung Quốc ủng hộ trong cuộc bầu cử liên bang năm 2019.

* Cố vấn an ninh Mỹ Jake Sullivan khẳng định các kênh truyền thông giữa Washington và Moscov sẽ vẫn hoạt động bất chấp chiến tranh ở Ukraine. Phát biểu từ Mỹ, ông Sullivan nói rằng việc duy trì kênh đối thoại với Moscow là ‘nằm trong các mối quan tâm’ của Mỹ. Nhưng ông khẳng định rằng quan chức Mỹ biết rõ mình ‘đang đối phó với ai’.

* Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ gặp lãnh đạo Ai Cập, Campuchia, và Indonesia trong chuyến công du Bắc Phi và Châu Á sắp tới để chứng tỏ Mỹ dốc lòng trong các vấn đề như biến đổi khí hậu và khẳng định cam kết của Washington đối phó với ảnh hưởng đang lên của Trung Quốc trên toàn cầu. Chuyến đi của ông Biden sẽ bao gồm một hội nghị thượng đỉnh quốc tế về khí hậu tại Ai Cập và các cuộc họp của ASEAN và của nhóm 20 nước công nghiệp G20 tại Campuchia và Indonesia, các giới chức cấp cao cho biết hôm 8/11.

* Một người ở California vừa trúng số giải độc đắc 2,04 tỷ đô la, trang web của hãng xổ số loan báo ngày 8/11, kết thúc 40 lượt xổ số không có người thắng đẩy giá trị giải thưởng lên tầm kỷ lục. Chủ nhân tấm vé số may mắn, chưa hé lộ danh tính, có thể lãnh một lần tiền mặt là 997,6 triệu đô la hay lãnh nguyên giá trị giải thưởng trong 29 lần. Tấm vé thay đổi vận mạng người mua được bán tại Trung tâm Dịch vụ Joe ở Altadena, tiểu bang California.

* Hàng chục tập đoàn bất động sản ở Việt Nam vừa có cuộc gặp với một phó thủ tướng để kêu cứu trong bối cảnh chính quyền Việt Nam đang siết chặt tín dụng cũng như kiểm soát chặt chẽ việc phát hành trái phiếu trong lĩnh vực bất động sản. Phó Thủ tướng Lê Minh Khái vào thành phố Hồ Chí Minh để gặp lãnh đạo của 12 tập đoàn bất động sản lớn hôm 8/11, sau khi Hiệp hội bất động sản ở thành phố này (HoREA) gửi thư kêu cứu, tờ Tuổi Trẻ đưa tin. Mục đích của cuộc gặp này là để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho các doanh nghiệp bất động sản, vẫn theo Tuổi Trẻ. Tham dự cuộc gặp với ông Khái còn có lãnh đạo của Bộ Xây dựng và HoREA.

* Chính quyền Việt Nam cấm xuất cảnh, câu lưu và sách nhiễu một số tín đồ đi dự Hội nghị Tự do Tôn giáo và Niềm tin Đông Nam Á ở Bali, Indonesia. Ông Y Sĩ Êban, một tín đồ đạo Tin Lành ở Đăk Lăk, cho VOA biết rằng ông đã bị an ninh sân bay Tân Sơn Nhất cấm lên máy bay đi Indonesia với lý do “tạm hoãn xuất cảnh” vào ngày 6/11/2022.

* Nguồn tin từ Wall Street Journal tiết lộ Meta đã thông báo việc sa thải nhân sự quy mô lớn bắt đầu từ sáng 9/11, dự kiến ảnh hưởng tới hàng nghìn người. Trong một cuộc gọi nội bộ, Tổng giám đốc Mark Zuckerberg hôm 8/11 cho biết Meta sẽ bắt đầu sa thải nhân viên kể từ sáng 9/11, Wall Street Journal đưa tin. Zuckerberg tỏ ra thất vọng trong cuộc họp hôm 8/11. Ông nói rằng bản thân phải chịu trách nhiệm cho những sai lầm của công ty, cũng như việc ông từng đánh giá quá cao khả năng tăng trưởng dẫn đến tình trạng thừa nhân viên, các nguồn thạo tin cho biết.

* Chính quyền thủ đô Buenos Aires hôm 7/11 cho biết khoảng 6.000 người Argentina sẽ bị cấm đến các sân vận động ở Qatar trong thời gian diễn ra World Cup 2022, Reuters đưa tin. Những đối tượng nằm trong danh sách bị cấm gồm cổ động viên bóng đá quá khích, người từng tham gia các vụ bạo lực, người buôn bán trái phép, hay thậm chí người đang mắc nợ.

* Tổng thống Zelensky cho biết quân đội Ukraine đối mặt tình hình phức tạp ở miền đông, khi giao tranh ác liệt diễn ra tại tỉnh Lugansk và Donetsk. “Các trận đánh khốc liệt vẫn diễn ra tại một số khu vực và tình hình đặc biệt khó khăn tại tỉnh Donetsk. Hoạt động tác chiến của đối phương tại đây vẫn ở mức cực kỳ cao, với hàng chục đợt tiến công mỗi ngày”, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 8/11 cho biết. Ông Zelensky cho rằng lực lượng Nga “chịu tổn thất lớn, song mục tiêu của họ không thay đổi, đó là tiến tới địa giới hành chính của tỉnh Donetsk” thuộc vùng Donbass, miền đông Ukraine.

Ngày 7 – 11 – 2022

* Hôm 07/11, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc lên tiếng phản đối chuyến thăm dự kiến tới Đài Loan tuần này của Quốc vụ khanh phụ trách Thương mại và Năng lượng Greg Hands. Ông Hands sẽ là quan chức cao cấp nhất của chính phủ Anh đương nhiệm thăm Đài Loan và hội kiến Tổng thống Thái Anh Văn, theo truyền thông Anh. Trang web của chính phủ Anh cho hay ông Greg Hands sẽ cùng chủ trì Hội thảo Thương mại chung với chính phủ Đài Loan để tăng trao đổi song phương.

* Một phi cơ chở khách của Tanzania lao xuống Hồ Victoria trong lúc cố gắng đáp xuống thị trấn ven hồ Bukoba, khiến ít nhất 19 người thiệt mạng. Chuyến bay của hãng hàng không Precision Air chở 43 người, trong đó 24 người thoát chết. Hai phi công ban đầu vẫn sống và đã nói chuyện được với các viên chức địa phương từ buồng lái, nhưng thủ tướng nói sau đó có lẽ họ đã thiệt mạng. Các nhân viên cứu hộ và ngư dân địa phương đang có mặt tại hiện trường để cố gắng giải cứu những người còn bên trong máy bay.

* Rất hiếm khi Donald Trump đưa ra thông điệp tương tự như Barack Obama và Joe Biden – nhưng điều này đã xảy ra khi gương mặt Cộng hòa và hai nhân vật của đảng Dân chủ vận động tranh cử ở Pennsylvania trong cùng một ngày. Các đối thủ chính trị cùng thúc giục người Mỹ hãy đi bỏ phiếu. Ông Biden và ông Obama coi cuộc bầu cử như cuộc chiến vì dân chủ, trong khi ông Trump nói rằng đó là vì sự an toàn và an ninh của đất nước. Cuộc bầu cử giữa kỳ tại Hoa Kỳ hôm thứ Ba sẽ xác định quyền kiểm soát Quốc hội.

* Thủ tướng Đức Olaf Scholz, người đã bị chỉ trích nặng nề sau chuyến đi đến Bắc Kinh vào tuần này nói hôm thứ Bảy 05/11 rằng tuyên bố chung của ông và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình về việc phản đối việc sử dụng vũ khí hạt nhân tại Ukraine cũng đáng là lý do cho chuyến công du.

* Chủ sở hữu mới của Twitter, Elon Musk, đã biện minh cho việc sa thải khoảng một nửa lực lượng lao động của công ty, nói rằng ông “không có lựa chọn nào khác” vì Twitter đang mất hơn 4 triệu USD mỗi ngày. Yoel Roth, người đứng đầu về an toàn và tính toàn vẹn của Twitter, đã tweet đề cập đến “khoảng 50% cắt giảm trên toàn công ty”. Nhưng ông Musk cho biết cam kết của gã khổng lồ mạng xã hội về việc kiểm soát nội dung là “hoàn toàn không thay đổi”.

* Chính phủ Việt Nam nên tiến hành khởi kiện bất cứ ai chiếm hữu chiếc ấn vàng của Vua Minh Mạng ngay lập tức vì quyền sở hữu chiếc ấn được xác lập thuộc về nhà nước Việt Nam và việc thương lượng để mua lại ‘là hành động dại dột’, một luật sư người Việt ở Mỹ nói với VOA. Theo lịch dự kiến thì chiếc ấn vàng ‘Hoàng đế chi bảo’ truyền quốc của nhà Nguyễn sẽ được Nhà đấu giá Millon đưa ra bán đấu giá ở Paris, Pháp, vào ngày 10/11 tới, sau khi phiên đấu giá ban đầu được dời lại 10 ngày.

* Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh biến đổi khí hậu COP27 ở Ai Cập hôm 7/11 rằng các quốc gia đang phải đối mặt với một lựa chọn rõ ràng: ngay bây giờ phải cùng nhau làm việc để cắt giảm khí thải hoặc đánh mất các thế hệ tương lai vì thảm họa khí hậu, theo Reuters.

* Báo Mỹ Washington Post đưa tin Mỹ đang kín đáo khuyến khích Ukraine ra tín hiệu rằng họ cởi mở về việc đàm phán với Nga, cùng lúc Bộ Ngoại giao Mỹ nói rằng Moscow đang leo thang chiến tranh và không thực sự muốn tham gia vào các hóa đàm. Tờ Washington Post dẫn các nguồn tin giấu tên cho biết rằng lời đề nghị của giới chức Mỹ không nhằm thúc ép Ukraine phải ngồi vào bàn đàm phán, mà là một nỗ lực có tính toán nhằm đảm bảo Kyiv duy trì sự ủng hộ của các quốc gia khác.

* Hôm Chủ nhật 6/11, Nhật Bản làm chủ nhà của cuộc duyệt binh hải quân quốc tế lần đầu tiên sau 7 năm, với sự tham gia của các con tàu từ 12 quốc gia khác nhằm thể hiện sự đoàn kết vào lúc Triều Tiên bắn số lượng tên lửa kỷ lục và Trung Quốc gia tăng sức ép đối với Đài Loan. Cuộc duyệt binh hải quân ở Vịnh Sagami gần Tokyo có 38 con tàu tham gia, trong đó, 18 tàu đến từ các nước bạn như Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Anh, Úc, Singapore, Ấn Độ và Thái Lan. Cùng tham gia là 33 phi cơ bay ở bên trên, bao gồm các máy bay tuần tra săn ngầm và máy bay trực thăng.

* Chính quyền do Nga dựng lên ở vùng Kherson của Ukraine cho biết hôm Chủ nhật 6/11 rằng một số khu dân cư, bao gồm cả thành phố Kherson, đã bị mất điện và nước sau một hành động “phá hoại”, theo cách dùng từ của họ. Trong một tuyên bố trên Telegram, chính quyền Kherson do Nga dựng lên nói rằng nguồn cung cấp điện và nước “tạm thời không có” sau “một cuộc tấn công khủng bố”, theo cách nói của họ, làm hư hỏng 3 đường dây điện trong khu vực.

* Đại sứ Trung Quốc tại Bern nói với tờ NZZ am Sonntag rằng Thụy Sĩ nên tránh đi theo Liên hiệp châu Âu, chớ có áp đặt các biện pháp trừng phạt Trung Quốc nếu Thụy Sĩ quan tâm đến quan hệ giữa hai nước. Năm ngoái, EU cáo buộc các quan chức Trung Quốc giam cầm hàng loạt người Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi và vi phạm nhân quyền ở khu vực Tân Cương, đồng thời áp đặt các biện pháp trừng phạt đầu tiên đối với Bắc Kinh kể từ lệnh cấm vận vũ khí năm 1989 sau cuộc đàn áp ở Quảng trường Thiên An Môn. Thụy Sĩ vẫn chưa quyết định đi theo hành động tiên phong của EU.

* Đập Nova Kakhovka của Ukraine nhưng hiện bị Nga kiểm soát vừa bị hư hại sau cuộc pháo kích của lực lượng Ukraine, các hãng thông tấn Nga đưa tin hôm Chủ nhật 6/11, dẫn lại thông tin của các dịch vụ ứng phó khẩn cấp. Hãng thông tấn nhà nước Nga TASS dẫn lời một đại diện của cơ quan ứng phó khẩn cấp cho biết một trái rocket bắn bằng hệ thống HIMARS do Mỹ sản xuất đã đánh trúng vào một cửa của con đập và gây hư hỏng. Quan chức được trích dẫn nói rằng đây là một “nỗ lực nhằm dẫn đến một thảm họa nhân đạo” bằng cách làm vỡ đập.

* Trên trang Facebook cá nhân, Thủ tướng Campuchia Hun Sen ngày 7/11 đăng tải hình ảnh chiếc đồng hồ được dùng làm quà tặng tại Hội nghị Cấp cao ASEAN và các hội nghị liên quan. Món quà này đã được ông Hun Sen tiết lộ trong bài phát biểu tại lễ tốt nghiệp của một trường đại học ở thủ đô Phnom Penh từ hôm 11/10, Phnom Penh Post cho biết. “Chúng tôi đã sản xuất những chiếc đồng hồ cho những vị khách quan trọng nhất. Nhãn hiệu của chúng được đặt là ASEAN, nhưng chúng được làm ở Campuchia”, ông Hun Sen nói.

* Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov ngày 7/11 cho biết nước này đã nhận được các lô tên lửa phòng không NASAMS và Apside đầu tiên, Reuters đưa tin. Trước đó, hôm 31/10, một quan chức quốc phòng cấp cao của Mỹ – người từ chối tiết lộ danh tính khi trả lời phỏng vấn báo chí – cho biết Mỹ sẽ gửi 8 hệ thống tên lửa NASAMS và đạn dược đi kèm tới Ukraine.

* Nguồn tin từ Wall Street Journal tiết lộ Meta đang chuẩn bị thông báo việc sa thải nhân sự quy mô lớn trong tuần này. Kế hoạch này được cho là sẽ ảnh hưởng tới hàng nghìn người. Báo cáo Meta chuẩn bị sa thải nhân viên quy mô lớn được Wall Street Journal trích dẫn vào hôm 6/11. Động thái này được đánh giá là có thể ảnh hưởng tới hàng nghìn nhân viên. Thông báo về vấn đề này dự kiến được đưa ra sớm nhất là vào ngày 9/11 tới. Meta báo cáo công ty có hơn 87.000 nhân viên hồi cuối tháng 9. Công ty đã yêu cầu nhân viên hủy bỏ các chuyến đi không cần thiết bắt đầu từ tuần trước, nguồn tin cho hay.

* Đoàn tàu Mugunghwa chở 275 hành khách đã đi trật đường ray khi tiến vào ga Yeongdeungpo ở trung tâm thủ đô Seoul. Vụ việc xảy ra ngày 6/11, Korea Times đưa tin. Công ty quản lý đường sắt quốc gia Hàn Quốc cho hay 6 toa tàu đã đi trật khỏi đường ray, trong đó có 5 toa chở hành khách. Vụ việc khiến 30 người bị thương. Không có trường hợp bị thương nặng hay tử vong. Sau khi vụ việc xảy ra, hoạt động của tuyến đường sắt nơi có con tàu gặp sự cố đã bị tạm dừng trong hơn một giờ.

Ngày 4 – 11 – 2022

* Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thúc giục hợp tác kinh tế sâu hơn với Đức, trong chuyến thăm của Thủ tướng Olaf Scholz tới Bắc Kinh. Chuyến đi đã làm dấy lên tranh cãi ở Đức và những lo ngại ở châu Âu, sau khi nhà lãnh đạo Trung Quốc củng cố quyền lực của mình. Ông Scholz nói về việc có “quan hệ kinh tế bình đẳng, có đi có lại”. Chủ tịch Tập nói hai nước nên làm việc cùng nhau trong “thời kỳ thay đổi và bất ổn”. Chuyến đi của thủ tướng Đức – chuyến thăm đầu tiên của một nhà lãnh đạo G7 kể từ đại dịch Covid – xảy ra sau một cuộc tranh cãi bất thường và gay gắt trong chính quyền Berlin.

* Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump đã gợi ý, có vẻ rất rõ ràng, rằng ông có thể lại tranh cử vào Nhà Trắng. Ông nói với đám đông ở Iowa rằng ông sẽ “rất có thể sẽ làm điều đó một lần nữa” vào năm 2024. Ông Trump đã phát biểu ở lần đầu tiên trong số bốn cuộc mít tinh diễn ra trong năm ngày khi ông vận động cho các ứng cử viên Đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào tuần tới. Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng đang đi khắp đất nước để kêu gọi bỏ phiếu.

* Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã cáo buộc Điện Kremlin viện đến “khủng bố năng lượng” khi quân đội Nga giành được vài lợi thế trên chiến trường. Ông Zelensky cho biết 4,5 triệu người sống trong cảnh không có điện sau các cuộc tấn công của Nga vào mạng lưới năng lượng của nước này. Trong những tuần gần đây, Nga đã thực hiện các cuộc tấn công bằng tên lửa và drone quy mô lớn vào các cơ sở điện của Ukraine. Các cuộc không kích diễn ra khi các quan chức cho biết quân đội Nga có khả năng sẽ rút khỏi thành phố Kherson nòng cốt ở phía nam.

* Hoa Kỳ ngày 4/11 tố cáo Nga và Trung Quốc “che chở” cho Triều Tiên trước các hành động tiếp theo của Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc và rằng Nga, Trung đã “nỗ lực hết sức” để biện minh cho các vụ phóng phi đạn đạn đạo của Bình Nhưỡng. Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Albania, Ireland và Na Uy đã yêu cầu Hội đồng Bảo an họp vào ngày 4/11 sau khi Bình Nhưỡng bắn nhiều phi đạn, trong đó có một phi đạn đạn đạo xuyên lục địa bị hỏng.

* Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan tuyên bố nhân chuyến thăm Kyiv ngày 4/11 rằng sự ủng hộ của Mỹ đối với Ukraine “không lay chuyển và không nao núng” sau cuộc bầu cử quốc hội tại Mỹ vào ngày 8/11. Một số đảng viên Cộng hòa nói sẽ thu hẹp viện trợ của Hoa Kỳ cho Kyiv nếu họ giành được quyền kiểm soát Quốc hội Hoa Kỳ trong cuộc bỏ phiếu ngày 8/11. Tháng trước, đảng viên Cộng hòa hàng đầu của Hạ viện Kevin McCarthy nói rằng người Mỹ không nên “viện trợ vô hạn” cho Ukraine. Nhưng ông Sullivan, người đã gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy và Chánh văn phòng Andriy Yermak, cho biết Tổng thống Joe Biden cam kết hợp tác lưỡng đảng “theo bất kỳ kịch bản nào” để duy trì viện trợ kinh tế, nhân đạo và an ninh.

* Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden hy vọng dùng Hội nghị thượng đỉnh Hoa Kỳ-ASEAN tại Phnom Penh vào tuần tới để tiếp tục đưa ra các tuyên bố nhằm tăng cường quan hệ kinh tế và trung lập ngoại giao trong một khu vực đã trở thành chiến trường địa chính trị giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Việc ông Biden nỗ lực củng cố các liên minh chiến lược diễn ra vài tháng sau khi Toà Bạch Ốc tổ chức hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo ASEAN nêu bật cam kết của Mỹ đối với khu vực. Tuy nhiên, các nhà phân tích, sau cuộc họp ở Washington, tỏ ra bi quan rằng ngoại giao cấp cao sẽ không hạn chế được ảnh hưởng của Bắc Kinh trong ASEAN và quan điểm này không thay đổi trước thềm cuộc họp ngày 12/11 của khối 10 quốc gia Đông Nam Á.

* Thứ trưởng Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ (HHS), bà Andrea Palm, đến Việt Nam tuần này để tái khẳng định tầm quan trọng của hợp tác y tế giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, đồng thời bày tỏ rằng Hoa Kỳ mong muốn công nhận Việt Nam là một đối tác y tế quan trọng đa phương thông qua ASEAN, Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và Đại sứ quán Hoa Kỳ cho biết hôm 4/11.

* Một phiên tòa phúc thẩm ở Long An vừa tuyên y án tổng cộng 23,5 năm tù đối với 6 thành viên tại Thiền Am Bên bờ vũ trụ, một bản án mà cả đại diện của tổ chức này và các luật sư bào chữa đều cho là “rất thất vọng”. Sau hai ngày làm việc, chiều 3/11, phiên tòa xét xử phúc thẩm vụ án “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ” xảy ra tại cơ sở tu tại gia Thiền am Bên bờ vũ trụ, hay còn gọi là Tịnh thất Bồng Lai, kết thúc với mỗi bị cáo lãnh án từ 3 năm đến 5 năm tù.

* Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã tổ chức các cuộc họp khẩn cấp trong tuần này với các ngân hàng thương mại để thảo luận về thanh khoản trong hệ thống vì các ngân hàng cho vay đang phải đối mặt với áp lực từ việc thắt chặt các điều kiện tín dụng và lãi suất cao hơn, Reuters dẫn hai nguồn tin cho biết hôm 4/11.

* Hôm 4/11, Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Việt Nam cho biết cơ quan chức năng đã thắt chặt các quy định xử lý nội dung “sai sự thật” trên các nền tảng mạng xã hội, buộc phải gỡ trong vòng 24 giờ thay vì 48 giờ như trước đây, hãng tin Reuters và truyền thông trong nước loan tin. Quy định mới này sẽ khẳng định hơn nữa chính sách của Việt Nam là một trong những chế độ kiểm soát chặt chẽ đối với các công ty truyền thông mạng xã hội nhất trên thế giới và sẽ củng cố bàn tay của Đảng Cộng sản cầm quyền khi đảng này trấn áp các hoạt động “chống nhà nước”, theo Reuters.

* Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 3/11 tuyên bố sẽ ‘mang lại tự do cho’ Iran, và nói rằng những người biểu tình chống chính quyền nước này sẽ sớm tìm được tự do cho mình. “Đừng lo, chúng ta sẽ mang lại tự do cho Iran. Họ sẽ sớm tìm được tự do cho chính mình thôi”, ông Biden nói trong bài phát biểu vận động bầu cử đề cập đến nhiều vấn đề ở California, khi hàng chục người biểu tình tụ tập bên ngoài cầm biểu ngữ ủng hộ người biểu tình Iran.

* Hai nước cũng công bố Tuyên bố chung, theo đó, tiếp tục đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Trung Quốc. So với tuyên bố chung năm 2015 và 2017, tuyên bố chung năm 2022 sau chuyến thăm của vị Tổng Bí thư 78 tuổi có điểm khác biệt khi đề cập việc Trung Quốc và Việt Nam thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực chống khủng bố, chống “diễn biến hòa bình”, “cách mạng màu”. Bên cạnh đó, hai nước cũng nhấn mạnh “hợp tác quốc tế trong lĩnh vực nhân quyền, không chính trị hóa vấn đề nhân quyền”. Khi đọc lại Tuyên bố chung năm 2015 và 2017, độc giả không tìm thấy chữ ‘nhân quyền’, hay ‘cách mạng màu’ trong hai văn bản này.

* Lần đầu từ năm 1932, nước Mỹ chứng kiến một người tiền nhiệm không ngừng đối đầu với đương kim tổng thống để tìm cách nắm quyền trở lại sau hai năm bị đánh bại. Mở đầu bài phân tích về cuộc bầu cử giữa kỳ năm nay, Associated Press ví von sự kiện lần này là “một sự tiếp nối kỳ lạ của cuộc đua tổng thống 2020, và là đoạn phim ‘nhá trước’ cho cuộc đua tiềm năng tiếp theo”. Ông Donald Trump, người từ chối “rời sân khấu” sau thất bại của mình, đã dành suốt 2 năm để chỉ trích cuộc bầu cử 2020, chống lại Tổng thống Joe Biden và định hình các chiến dịch nhằm giành lại quyền lực. Kết quả là một cuộc giằng co chính trị ít có tiền lệ, khi tổng thống hiện tại và người tiền nhiệm trực tiếp đối đầu nhau trong suốt nhiều năm.

* Washington ngày 4/11 thông báo bổ sung gói viện trợ quân sự 400 triệu USD cho Ukraine, bao gồm việc tân trang xe tăng T-72 và cung cấp 1.100 chiếc drone “Bóng ma Phượng hoàng”. Người phát ngôn Lầu Năm Góc Sabrina Singh nói với các phóng viên rằng Mỹ sẽ trả chi phí tân trang 45 xe tăng T-72 từ CH Czech và một số tên lửa sử dụng cho hệ thống phòng không HAWK, Reuters đưa tin ngày 4/11. Theo đó, quỹ Sáng kiến Hỗ trợ An ninh Ukraine (USAI) sẽ cung cấp các thiết bị “thông tin liên lạc và bọc thép” cho xe tăng thời Liên Xô cũ của CH Czech. Ngoài ra, gói hỗ trợ cũng bao gồm kinh phí mua 1.100 máy bay không người lái chiến thuật Phoenix – còn gọi là drone “Bóng ma Phượng hoàng” – và 40 thuyền bọc thép hoạt động gần bờ, cùng các thiết bị khác.

* Nhà chức trách Mexico cho biết 5 người phụ nữ đã bị giết ở một bang miền Trung nước này. Theo điều tra, các vụ việc có thể liên quan đến tranh chấp giữa băng nhóm tội phạm. Thi thể 5 người phụ nữ được tìm thấy vào sáng 4/11 tại thành phố Cuautla, bang Morelos, giáp với bang Mexico City. Trả lời Milenio, Tổng chưởng lý bang Morelos Uriel Carmona cho rằng những người phụ nữ này có thể đã bị giết trong cuộc tranh chấp giữa các nhóm tội phạm có tổ chức.

* Hai thợ mỏ mắc kẹt hơn 9 ngày dưới một khu mỏ kẽm bị sập ở Đông Nam Hàn Quốc đã sống sót “thần kỳ” và ra được bên ngoài hôm 4/11, nhà chức trách cho biết. Hai nạn nhân trên đã bị mắc kẹt trong một hầm thẳng đứng ở độ sâu khoảng 190 m, tại một mỏ kẽm ở huyện Bonghwa, tỉnh Gyeongsang Bắc, cách Seoul 244 km về phía đông nam. Hai người đã bị kẹt trong đó từ khi mỏ bị sập vào ngày 26/10, theo Yonhap. Lực lượng cứu hộ cho biết hai người mang họ Park bước ra khỏi khu mỏ vào lúc 23h03 hôm 4/11, sau 221 giờ bị kẹt dưới lòng đất. Họ trong tình trạng sức khỏe ổn định và đã được đưa đến bệnh viện. Các nhân viên cứu hộ bắt đầu tìm kiếm hai người từ ngày 3/11 bằng cách khoan lỗ và dùng đèn soi để tìm kiếm.

* Tom Barrack, từng là nhà điều hành quỹ đầu tư tư nhân và người gây quỹ cho cựu Tổng thống Donald Trump, được tuyên trắng án với 9 cáo buộc vào ngày 4/11. Ông Tom Barrack, người đứng đầu ủy ban nhậm chức năm 2017 của cựu Tổng thống Donald Trump, được tuyên trắng án cho tất cả 9 tội danh, bao gồm âm mưu hoạt động như đặc vụ nước ngoài, cản trở công lý và nói dối FBI trong cuộc điều tra về những tương tác giữa ông và quan chức Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) vào năm 2019, Reuters đưa tin ngày 5/11.

* Cơ quan tư pháp Phần Lan đã công bố kết quả cuộc điều tra về hành vi của Thủ tướng Sanna Marin trong bữa tiệc được ghi hình và lan truyền rộng rãi hồi tháng 8. Thanh tra Quốc hội Phần Lan đã nhận được nhiều thư khiếu nại cáo buộc việc Thủ tướng Marin uống quá nhiều rượu tại bữa tiệc vào tháng 8 khiến bà không thể thực hiện các nhiệm vụ của mình, theo Guardian. Tuy nhiên, cơ quan điều tra tư pháp của Phần Lan – cơ quan độc lập chịu trách nhiệm giám sát hành động của các thành viên nội các – kết luận bà Marin đã không sơ suất trong thực hiện trách nhiệm của mình.

* Lần thứ tư trong vòng hai năm, các mảnh vỡ của tên lửa đẩy Trường Chinh 5B (Long March 5B) sẽ rơi trở lại Trái Đất. Hôm 31/10, Trung Quốc đã phóng thêm tên lửa Trường Chinh 5B để đưa module thứ ba và cuối cùng lên trạm vũ trụ Thiên Cung (Tiangong). Một lần nữa, phần lõi trung tâm nặng 23 tấn của tên lửa sẽ rơi trở lại Trái Đất một cách mất kiểm soát. Các mảnh vỡ lớn của tên lửa sẽ rơi xuống đâu đó trên bề mặt Trái Đất, theo New York Times.

* Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan tuyên bố Ankara sẽ không chấp thuận Phần Lan và Thụy Điển gia nhập liên minh nếu không thực hiện “bước đi” cần thiết. “Tổng thống Recep Tayyip Erdogan lưu ý rằng các bước đi mà Thụy Điển và Phần Lan thực hiện sẽ quyết định quá trình phê duyệt diễn ra nhanh ra sao và khi nào kết thúc”, Văn phòng Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ dẫn lời ông Erdogan nói với Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg hôm 4/11. Cảnh báo với Phần Lan và Thụy Điển được ông Erdogan đưa ra trong cuộc họp kín với ông Stoltenberg tại Istanbul, cho thấy quá trình gia nhập NATO của hai quốc gia Bắc Âu vẫn chưa thể sớm được thúc đẩy như kỳ vọng của liên minh.

Ngày 3 – 11 – 2022

* Ngân hàng trung ương Hoa Kỳ (Cục Dự trữ Liên bang, FED) đã chấp thuận một đợt tăng lãi suất mạnh để kiềm chế giá cả tăng nhanh. Cục Dự trữ Liên bang đã tăng lãi suất cơ bản thêm 0,75%, nâng mức lãi suất lên cao nhất kể từ đầu năm 2008.Ngân hàng hy vọng việc tăng chi phí đi vay sẽ hạ nhiệt nền kinh tế và giảm lạm phát. Nhưng các nhà phê bình lo lắng rằng động thái này có thể gây ra suy thoái nghiêm trọng.

* Tổng thống Mỹ Joe Biden cáo buộc người tiền nhiệm Donald Trump và những người ủng hộ ông Trump phá hoại nền dân chủ, trước cuộc bầu cử giữa kỳ vào tuần tới. “Đừng nhầm lẫn, nền dân chủ nằm trong lá phiếu của tất cả chúng ta,” ông Biden, đảng viên Dân chủ, nói. Ông Biden đề cập đến lời đe dọa của một số ứng viên Đảng Cộng hòa từ chối chấp nhận kết quả nếu họ thua cuộc. Đảng Cộng hòa phản bác, nói rằng ông Biden đang tìm cách “chia rẽ và làm chệch hướng”.

* Chuyến công du của Thủ tướng Đức Olaf Scholz đến Trung Quốc vào ngày 04/11 đang được quan sát chặt chẽ, liên quan tới việc Đức nghiêm túc đến mức nào trong giảm phụ thuộc kinh tế với Trung Quốc, một siêu cường đang trỗi dậy và cách thức đối phó với lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc, theo phân tích của Reuters. Ông Olaf Scholz là lãnh đạo G7 đầu tiên đến Trung Quốc và gặp Chủ tịch Tập Cận Bình kể từ khi đại dịch Covid bùng phát, chuyến đi của ông sẽ kéo dài một ngày. Các gắn kết thương mại sâu sắc kết nối nền kinh tế lớn nhất của châu Á và châu Âu trong bối cảnh Trung Quốc mở rộng nhanh chóng và nhu cầu xe ô tô và máy móc của Đức đã giúp thúc đẩy sức tăng trưởng của quốc gia này trong vòng hai thập niên qua. Trung Quốc trở thành đối tác thương mại lớn nhất duy nhất của Đức vào năm 2016.

* Các nhà lãnh đạo cấp cao của quân đội Nga tháng trước đã thảo luận về cách thức và thời điểm họ có thể sử dụng vũ khí hạt nhân trên chiến trường Ukraine, hai quan chức Mỹ nói với CBS News. Ông Vladimir Putin không tham gia vào các cuộc đàm phán, hai quan chức này cho hay. Nhà Trắng cho biết họ ngày càng “lo ngại” về khả năng Nga sử dụng vũ khí hạt nhân trong vài tháng qua. Nhưng Nhà Trắng nhấn mạnh rằng Mỹ không thấy dấu hiệu nào cho thấy Nga chuẩn bị cho việc sử dụngvũ khí hạt nhân.

* Dân ‘nghẹt thở’ vì lạm phát dù nhà nước đưa ra chỉ số tăng trưởng khả quan. Theo báo chí nhà nước, năm nay kinh tế Việt Nam sẽ tăng trưởng khoảng 8%. Về triển vọng kinh tế năm sau, Bộ Kế hoạch-Đầu tư nhận định vẫn là khó khăn, thậm chí còn khó hơn khi mà xung đột Nga – Ukraine chưa có dấu hiệu kết thúc. Bộ dự báo kịch bản tăng trưởng năm 2023 khoảng 6,5%.

* Văn phòng Thủ tướng Israel Yair Lapid cho biết ông đã thừa nhận bị đánh bại trước cựu Thủ tướng Benjamin Netanyahu trong cuộc bầu cử tuần này. Một tuyên bố cho biết ông Lapid đã chúc mừng ông Netanyahu và đã chỉ thị văn phòng của ông chuẩn bị một quá trình chuyển giao quyền lực có tổ chức. Ông Lapid, người đã giữ chức thủ tướng lâm thời trong bốn tháng qua, đưa ra thông báo sau khi kết quả kiểm phiếu gần chung cuộc cho thấy ông Netanyahu đảm bảo đa số trong quốc hội.

* Bộ Ngoại giao ở Hà Nội hôm 3/11 nói rằng Việt Nam “không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế” sau khi một nhóm các dân biểu lưỡng đảng Hoa Kỳ gửi thư chung kêu gọi chính quyền Đài Loan hỗ trợ những công dân Việt là nạn nhân thảm họa môi trường biển đang khởi kiện tập đoàn Formosa cũng như chỉ trích chính quyền Hà Nội trong việc giải quyết vụ việc.

* Chánh văn phòng Nhà Trắng Ron Klain cho hôm thứ Năm (3/11) khẳng định Hoa Kỳ không suy thoái, và cho biết thêm rằng dữ liệu kinh tế cho thấy nền kinh tế quốc gia đang vững chắc. Phụ tá hàng đầu của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden nói với MSNBC trong một cuộc phỏng vấn sau khi công bố dữ liệu thất nghiệp hàng tuần của Hoa Kỳ trước đó trong ngày thứ Năm. “Tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức thấp trong lịch sử… Nền kinh tế đang phát triển mạnh mẽ và đang tạo ra việc làm”, ông Klain nói.

* Chính quyền của Tổng thống Joe Biden sẽ cấp 13,5 tỷ đô la giúp các hộ gia đình có thu nhập thấp ở Mỹ giảm chi phí sưởi ấm trong mùa đông này, Tòa Bạch Ốc tuyên bố ngày 2/11. Trong số này, Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ cấp 4,5 tỷ đô tài trợ cho Chương trình Hỗ trợ Năng lượng Gia đình có Thu nhập thấp (LIHEAP), Bộ cho hay. Người tiêu dùng Mỹ dự kiến sẽ trả thêm tới 28% để sưởi ấm trong mùa đông năm nay so với năm ngoái do chi phí nhiên liệu tăng cao và thời tiết lạnh hơn, Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ (EIA) dự báo hồi tháng 10.

* Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ treo giải thưởng lên tới 5 triệu đô la, tìm kiếm thông tin để phá vỡ các công cụ tài chính của những người tham gia các hoạt động phi pháp hỗ trợ các chương trình phổ biến vũ khí, rửa tiền và các chiến dịch trên mạng của Triều Tiên. Cuối tuần này, Bộ Ngoại giao Mỹ dự kiến sẽ chỉ đích danh một cá nhân cụ thể đã né tránh các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ và Liên hiệp quốc bằng cách lén lút vận chuyển nhiên liệu tới Triều Tiên. Những nỗ lực của Mỹ nhằm kiềm chế các hoạt động bất hợp pháp của Triều Tiên diễn ra trong bối cảnh Bình Nhưỡng tiến hành các vụ phóng phi đạn chưa từng có và các mối đe dọa hạt nhân leo thang.

* Quân đội Israel cho biết tên lửa đã được bắn từ Gaza về phía nước này hôm 3/11 sau khi cựu Thủ tướng Benjamin Netanyahu được tuyên bố chiến thắng trong cuộc bầu cử tuần này. “Tên lửa đã được bắn từ Dải Gaza. Tên lửa dường như đã bị đánh chặn”, theo tuyên bố của quân đội. Họ xác nhận đây là vụ phóng đầu tiên kể từ cuộc xung đột kéo dài 3 ngày vào tháng 8 giữa Israel và nhóm Thánh chiến Hồi giáo Palestine (PIJ).

* Khi núi lửa Hunga Tonga-Hunga Ha’apai phun trào dưới biển hồi tháng 1, nó tạo ra cột đám tro bụi và hơi nước cao đến mức vượt qua lớp thứ ba của khí quyển Trái Đất. Một nghiên cứu chi tiết về vụ phun trào đã được công bố hôm 3/11 trên tạp chí Science. Đây là cột khói cao nhất từng được ghi nhận, đạt đến tầng trung lưu, nơi thiên thạch thường vỡ ra và bốc cháy khi bay vào khí quyển của Trái Đất, CNN đưa tin. Vụ phun trào đã tạo nên “một tháp tro và mây cao 57 km trong 30 phút”, tiến sĩ Simon Proud, đồng tác giả chính của nghiên cứu, cho biết.

* Bản án 148 năm tù được tòa án Myanmar công bố vào hôm 31/10 là một trong những bản án dài nhất dành cho một thành viên chính quyền bị lật đổ của bà Aung San Suu Kyi, theo AP. Một tòa án Myanmar hôm 31/10 đã đưa ra hình phạt 148 năm tù giam dành cho Win Myint Hlaing, một cựu thành viên Quốc hội Myanmar thuộc đảng Liên minh Quốc gia vì Dân chủ (NLD) do cựu Cố vấn nhà nước Aung San Suu Kyi lãnh đạo. Đảng này đã bị lật đổ trong cuộc binh biến năm 2021, AP đưa tin.

* Ông Imran Khan, cựu Thủ tướng Pakistan, đã bị thương vì trúng đạn trong buổi tuần hành ở tỉnh Punjab, miền Đông nước này, theo một người phát ngôn. Ông đã được đưa tới nơi an toàn. Video từ Geo TV cho thấy vị cựu thủ tướng được người khác đỡ dậy và đưa ra ôtô để đi tới nơi an toàn sau sự việc. Rauf Hasan, người phát ngôn cho đảng của ông Khan, xác nhận ông Imran Khan bị thương, theo Bloomberg.

* Khi Tổng thống Biden Joe lên kế hoạch cho chuyến đi chính trị đầy rủi ro tới Saudi Arabia vào mùa hè vừa rồi, các trợ lý hàng đầu của ông nghĩ rằng họ đã đạt được một thỏa thuận bí mật để tăng sản lượng dầu vào cuối năm nay. Thế nhưng, mọi chuyện không diễn ra theo cách đó, theo New York Times. Ông Biden đã có chuyến đi. Nhưng vào đầu tháng 10, OPEC+, dẫn đầu là Saudi Arabia và Nga, gây bất ngờ khi quyết định cắt giảm sản lượng 2 triệu thùng/ngày.

* Thái tử kế vị Đan Mạch Frederik ngày 3/11 đã dự lễ khởi công xây dựng nhà máy của tập đoàn LEGO tại tỉnh Bình Dương – nhà máy trung hòa carbon đầu tiên trên thế giới của tập đoàn. Bên cạnh việc được thiết kế thành cơ sở trung hòa carbon, đây còn là nhà máy bền vững nhất từ trước tới nay của tập đoàn. Nhà máy được trang bị các tấm pin năng lượng mặt trời trên mái nhà và một trang trại điện mặt trời sẽ được xây dựng trên khu đất lân cận.

* Hàng chục nghìn người đã tập trung biểu tình trên khắp các thành phố ở Brazil, nhằm kêu gọi quân đội can thiệp sau thất bại của Tổng thống Jair Bolsonaro trong cuộc bầu cử. Những người ủng hộ Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro ở Sao Paulo và Rio de Janeiro dẫn đầu các cuộc biểu tình vào ngày 2/11. Họ mang theo cờ của Brazil, thổi kèn và hô vang khẩu hiệu chống lại ông Luiz Inácio Lula da Silva – người vừa giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống, Reuters đưa tin ngày 3/11.

* Nikolas Cruz, đối tượng bắn chết 17 người tại một trường trung học ở Florida (Mỹ) vào năm 2018, đã chính thức bị kết án tù chung thân mà không có khả năng được ân xá hôm 2/11. Bản án được đưa ra sau khi đối tượng này nghe lời khai từ những người sống sót và lời chất vấn từ người thân nạn nhân trong nhiều giờ. Tháng trước, một bồi thẩm đoàn đã bỏ phiếu để tha cho Cruz mức án tử hình, và thay vào đó là bản án tù chung thân mà không có khả năng ân xá, theo Reuters.

* Người phát ngôn quân đội Ukraine cảnh báo những dấu hiệu Nga rút quân ở thành phố Kherson có thể là một phần kế nghi binh để mai phục. Kirill Stremousov, quan chức thân Nga tại tỉnh Kherson ở miền nam Ukraine, ngày 3/11 tiết lộ trên truyền hình rằng phần lớn các đơn vị quân sự Nga sẽ rút khỏi bờ tây sông Dnieper. Khu vực này có thành phố Kherson, mục tiêu đắt giá nhất đối với quân đội Ukraine trong cuộc phản công trên mặt trận tỉnh. Cùng ngày, hình ảnh tòa nhà chính quyền thành phố hạ quốc kỳ Nga, hay dân thường đi trên tuyến đường nội thành mà không thấy chốt kiểm soát quân sự, bắt đầu lan truyền trên mạng xã hội.

Ngày 2 – 11 – 2022

* Vài ngày sau khi ngừng hỗ trợ xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen, Nga đã đồng ý với Thổ Nhĩ Kỳ để tiếp tục trở lại thỏa thuận. Hôm thứ Bảy, Nga cáo buộc Ukraine dùng hành lang an toàn cho tàu ngũ cốc để tấn công hạm đội của họ ở Crimea. Tuy nhiên, LHQ, Thổ Nhĩ Kỳ, và Ukraine vẫn tiếp tục gửi tàu ngay cả khi Nga ngừng ủng hộ thỏa thuận. Hiện nay Bộ Quốc phòng Nga cho biết Kyiv đã đưa ra cam kết bằng văn bản sẽ không sử dụng tuyến đường này cho các hành động quân sự.

* Một người cha Trung Quốc đã nói với BBC rằng phong tỏa Covid ở thành phố đã làm chậm trễ việc điều trị có khả năng cứu sống con trai ba tuổi của ông. Cái chết của cậu bé ở Lan Châu thuộc miền tây Trung Quốc hôm thứ Ba đã gây ra sự tức giận dữ dội trong thành phố và trên mạng xã hội. Công an địa phương cho biết họ đã phản ứng ngay lập tức khi nhận được cuộc gọi khẩn cấp. Nhưng Tuo Shilei nói với BBC rằng ông không thể đưa con trai mình ra khỏi khu dân cư của họ trong hơn một giờ.

* Bắc Hàn và Nam Hàn bắn tên lửa xuống vùng biển gần bờ nhau trong chỉ dấu mâu thuẫn leo thang rõ rệt. Đây là lần Bắc Hàn phóng nhiều tên lửa nhất trong một ngày – ít nhất 23 quả- – trong đó có một tên lửa hạ cánh chưa đầy 60 km cách thành phố Sokcho của Nam Hàn. Máy bay chiến đấu của Seoul đã bắn ba tên lửa không đối đất qua đường phân giới trên biển đang tranh chấp. Bình Nhưỡng sau đó bắn thêm sáu tên lửa và loạt 100 đạn pháo

* Nhà đấu giá Pháp Millon tại Paris chốt giá bán 680.000 euro với chiếc bát vàng của Vua Khải Định cho người trả giá cao nhất vào trưa ngày 31/10. Trả lời BBC Tiếng Việt qua điện thoại ngay tại phiên đấu giá này, nhà báo Phạm Cao Phong cho biết hiện vật được gây chú ý nhiều nhất là chiếc ấn ‘Hoàng đế chi bảo’, làm bằng vàng ròng, nặng 10,78 kg được cho là của Vua Minh Mạng (1791-1841). Tuy nhiên phiên đấu giá chiếc ấn này đã được lên lịch lại vào ngày 10/11 thay vì ngày hôm nay theo quảng cáo của hãng Millon trước đó.

* Khủng hoảng năng lượng vì chiến tranh Ukraine và quá trình giảm điện than khiến chính phủ Ba Lan phải ký với một tập đoàn Hoa Kỳ để xây nhà máy điện nguyên tử. Cuối tháng 10 năm nay, thủ tướng Ba Lan, Mateusz Morawiecki xác nhận trên Twitter rằng nước ông đã đồng ý với chính phủ Hoa Kỳ để công ty Westinghouse, xây nhà máy điện hạt nhân đầu tiên cho Ba Lan, giai đoạn một. Việc khởi công nhà máy điện hạt nhân đầu tiên trong thế kỷ 21 ở Ba Lan sẽ bắt đầu năm 2023, với kế hoạch đưa vào khai thác từ 2033.

* Giới chức Brazil hôm 2/11 cho biết họ đang đạt được bước tiến trong nỗ lực giải tỏa các điểm phong tỏa do các tài xế xe tải dựng lên trên khắp đất nước để phản đối thất bại sít sao của đương kim Tổng thống Jair Bolsonaro trước ứng viên cánh tả Luiz Inacio Lula da Silva trong cuộc bầu cử tổng thống vòng hai hôm 30/10. Cảnh sát Cao tốc Liên bang Brazil (PRF) cho biết người biểu tình đã chặn một phần hoặc toàn bộ đường cao tốc ở 156 địa điểm tính đến sáng ngày 2/11, giảm từ 190 địa điểm vào đêm hôm trước. Các cuộc phong tỏa bắt đầu vào tối ngày 30/10 sau khi các phòng phiếu đóng cửa ở Brazil.

* Ba Lan sẽ xây dựng hàng rào dây thép gai ở biên giới với Kaliningrad của Nga, Bộ trưởng Quốc phòng nước này cho biết hôm 2/11, trong bối cảnh lo ngại rằng vùng lãnh thổ cách biệt này có thể trở thành đường dẫn cho di cư bất hợp pháp. Tuy nhiên, người phát ngôn của Lực lượng Biên phòng Ba Lan cho biết không có vụ xâm nhập bất hợp pháp nào từ Kaliningrad vào Ba Lan trong tháng 10.

* Giá cổ phiếu của tập đoàn lừng danh Vingroup, do tỷ phú Phạm Nhật Vượng lãnh đạo, cắm đầu lao dốc sau 11 tháng, mất đi 50% giá trị, tính đến cuối phiên giao dịch ngày 2/11. Dữ liệu trên trang web của Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDIRECT cho thấy khi kết thúc phiên giao dịch hôm 2/11, giá cổ phiếu của Vingroup – mã VIC – là 55.400 đồng, chỉ bằng một nửa so với mức giá ở thời điểm ngày 2/12/2021. Cổ phiếu VIC mất giá nằm trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam đi xuống nhanh chóng từ đầu năm đến nay, với chỉ số VN-Index rơi từ mốc 1.525 hồi đầu tháng 1 xuống mức 1.023 điểm hiện nay.

* Bất chấp bài học về cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba cách đây 60 năm, Trung Quốc tỏ ra không quan tâm đến thảo luận về các bước để giảm thiểu rủi ro của vũ khí hạt nhân, các quan chức cấp cao Mỹ cho biết hôm 2/11, sau khi lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình hồi tháng trước báo hiệu rằng Bắc Kinh sẽ tăng cường khả năng răn đe chiến lược của mình. Lầu Năm Góc cho biết Trung Quốc đang tiến hành đợt mở rộng lớn lực lượng hạt nhân và hướng tới sở hữu 1.000 đầu đạn hạt nhân trước năm 2030. Nhưng Bắc Kinh lâu nay vẫn chống đối đàm phán kiểm soát vũ khí với Washington, lập luận rằng Mỹ có kho vũ khí lớn hơn nhiều.

* Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu nói lực lượng NATO đóng gần biên giới Nga đã lên tới hơn 30.000 người, nhiều hơn gấp đôi quân số trước khi xung đột tại Ukraine bùng phát. Ông Shoigu khẳng định lực lượng NATO ở cánh đông đã tăng gấp 2,5 lần từ tháng 2, lên hơn 30.000 quân, và có thể tiếp tục tăng trong tương lai gần, TASS đưa tin ngày 2/11. “Quân đội từ các nước thành viên NATO đã được triển khai tới Đông Âu, Trung Âu và các nước Baltic”, ông nói trong cuộc họp ngày 2/11. “Điều này sẽ khiến các đồng minh của Nga gặp nguy hiểm, trước hết là đất nước Belarus anh em của chúng tôi”.

* Nhiều nguồn thạo tin cho biết Tổng thống Mỹ Joe Biden và phu nhân Jill đã có những cuộc gặp với các cố vấn từ tháng 9 để thảo luận về khả năng tái tranh cử vào năm 2024. Các cố vấn cho biết những cuộc gặp bao gồm “một nhóm rất nhỏ” để thảo luận cho kịch bản nếu Tổng thống Biden tiếp tục chạy đua vào Nhà Trắng trong hai năm tới, thời điểm ông 86 tuổi, Washington Post đưa tin. Các cố vấn nói rằng ông Biden vẫn chưa quyết định tái tranh cử vào năm 2024, song nhà lãnh đạo Mỹ đã không ít lần để ngỏ về khả năng này, đặc biệt sau khi cựu Tổng thống Donald Trump cũng nhiều lần ám chỉ sẽ làm điều tương tự. Lúc này, chiến lược của đội ngũ tổng thống Mỹ là chuẩn bị kỹ càng nhất cho kịch bản ông Biden tái tranh cử, ngay cả khi ông có thể rút lui vào giờ chót.

* Cuộc thăm dò dư luận của Reuters/Ipsos cho thấy tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Mỹ Joe Biden có dấu hiệu tăng, khi chỉ còn một tuần nữa là tới cuộc bầu cử giữa kỳ diễn ra vào ngày 8/11. Theo cuộc thăm dò dư luận kéo dài 2 ngày của Reuters/Ipsos kết thúc hôm 1/11, 40% người Mỹ được hỏi có cái nhìn tích cực về hiệu suất công việc của ông Biden, cao hơn 1 điểm % so với một tuần trước đó. Tuy vậy, Reuters cho hay bất chấp dấu hiệu tăng, xếp hạng tỷ lệ ủng hộ của ông Biden vẫn ở gần mức thấp nhất trong nhiệm kỳ tổng thống. Dấu hiệu này đang khiến nhiều bên đồn đoán đảng Cộng hòa sẽ giành quyền kiểm soát Hạ viện, thậm chí là Thượng viện sau cuộc bầu cử ngày 8/11 tới.

* Allison Fluke-Ekren, công dân Mỹ từng chỉ huy một tiểu đoàn nữ binh của Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS), bị tuyên phạt án tù 20 năm, CNN đưa tin. Trước khi bị tuyên án 20 năm tù giam vào hôm 1/11 tại tòa án liên bang ở thành phố Alexandria, bang Virginia, Allison Fluke-Ekren – trú tại Kansas (Mỹ), đã thừa nhận tội danh hỗ trợ cho hoạt động của Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) vào tháng 6. Theo đó, trong thời gian chỉ huy một tiểu đoàn nữ binh của IS tại Syria, Fluke-Ekren đã huấn luyện khoảng 100 người, bao gồm cả bé gái khoảng 10 tuổi, cách sử dụng súng và chất nổ. Trả lời trước tòa án, Fluke-Ekren thừa nhận không biết một số phụ nữ mà đối tượng này huấn luyện là các bé gái.

* Các băng đảng bắn chết 5 cảnh sát và bắt 8 quản giáo làm con tin, khiến Ecuador ban bố tình trạng khẩn cấp ở hai tỉnh. Giới chức Ecuador hôm 1/11 cho biết hai cảnh sát thiệt mạng khi các tay súng tấn công xe tuần tra của họ ở thành phố cảng Guayaquil, tỉnh Guayas. Ba cảnh sát khác tiếp tục bị sát hại trong ngày tại cảng và thành phố Duran gần đó. Tội phạm băng đảng cũng mở một cuộc tấn công khác vào đồn cảnh sát ở Duran, khiến hai sĩ quan bị thương.

* Đại diện của cựu ngoại trưởng Hillary Clinton yêu cầu ông Trump trả 1,06 triệu USD chi phí pháp lý, sau khi tòa án bác đơn kiện của ông. Bà Hillary Clinton, cựu ngoại trưởng Mỹ và từng là ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ, hồi đầu tuần thông qua các luật sư đệ đơn lên tòa án, yêu cầu ra phán quyết buộc cựu tổng thống Donald Trump trả chi phí pháp lý. Ông Trump nộp đơn kiện hồi tháng 3, cáo buộc bà Clinton, Ủy ban Quốc gia đảng Dân Chủ, cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan, cựu điệp viên Anh Christopher Steele và những người khác âm mưu phá hoại chiến dịch tranh cử của ông năm 2016. Ông tuyên bố bị thiệt hại hơn 24 triệu USD cho những tin đồn về thông đồng với Nga trong chiến dịch tranh cử. Nhóm luật sư của bà Clinton bác bỏ cáo buộc, gọi vụ kiện là hành vi “tạo dựng danh tiếng chính trị” của ông Trump.

Ngày 1 – 11 – 2022

* Một số đáng kể người Việt Nam vẫn tỏ ra nghi ngờ, trong khi những người khác cảm thấy tin đồn được giải tỏa, khi đọc tin tỉ phú Việt Nam Phạm Nhật Vượng và lãnh đạo VinFast tham dự một buổi lễ ký kết giữa VinFast và Công ty TNHH Công nghệ CATL, tại Osaka, Nhật Bản vào ngày 30/10. Trong khi đó, một người phát ngôn của CATL cho BBC biết rằng lễ ký kết diễn ra tại Osaka. Công ty cổ phần Tập đoàn Vingroup và Công ty TNHH Công nghệ CATL, có trụ sở ở Trung Quốc, nói họ đã ký kết biên bản ghi nhớ về hợp tác chiến lược toàn cầu ngày 30/10 tại Osaka, Nhật Bản.

* Tổng thống Putin nói vụ tấn công vào cơ sở hạ tầng của Ukraine và quyết định đóng băng việc tham gia xuất khẩu ngũ cốc ở Biển Đen là nhằm đáp trả đũa vụ Hạm đội Biển Đen của Nga ở Crimea bị tấn công bằng drone, mà ông cho là do phía Ukraine gây ra. Phát biểu trong cuộc họp báo hôm 31/10, ông Putin nói các drone của Ukraine đã dùng những hành lang hàng hải tương tự với các tàu chở ngũ cốc di chuyển theo một thỏa thuận mà Liên Hiệp Quốc đóng vai trò trung gian.

* Các binh sĩ lực lượng đặc biệt Afghanistan từng chiến đấu với lính Mỹ và sau đó chạy sang Iran sau khi Mỹ rút quân vào năm ngoái hiện đang được quân đội Nga tuyển dụng để chiến đấu ở Ukraine, ba cựu tướng lĩnh Afghanistan nói với hãng tin AP. Họ cho biết người Nga muốn thu dụng hàng nghìn cựu biệt kích tinh nhuệ của Afghanistan vào ‘binh đoàn nước ngoài’ với các khoản lương bổng ổn định 1.500 đô la/tháng và hứa hẹn về nơi trú ẩn an toàn để họ khỏi bị trục xuất về Afghanistan mà nhiều người sợ là sẽ bị Taliban tiêu diệt.

* Triều Tiên ngày 1/11 một lần nữa yêu cầu Hoa Kỳ và Hàn Quốc ngừng các cuộc tập trận chung, nói rằng “không thể nào dung chấp được nữa sự liều lĩnh và khiêu khích”, trong khi Tòa Bạch Ốc nói rằng mối quan ngại vẫn còn cao về khả năng xảy ra một vụ thử hạt nhân của Triều Tiên. Hoa Kỳ và Hàn Quốc đã bắt đầu một trong những cuộc tập trận không quân kết hợp lớn nhất vào ngày 31/10, với sự tham gia của hàng trăm máy bay chiến đấu của cả hai bên, thực hiện các cuộc tấn công giả định 24 giờ một ngày trong hầu hết một tuần.

* Cơ quan thực phẩm và dược phẩm Indonesia ngày 31/10 loan báo đã thu hồi giấy phép sản xuất thuốc si-rô của hai công ty địa phương vì vi phạm quy định sản xuất, trong cuộc điều tra cái chết của hơn 150 trẻ em do tổn thương thận cấp tính. Quyết định của cơ quan BPOM được đưa ra sau khi Indonesia tạm thời cấm bán một số loại thuốc dạng si-rô và xác định trong một số sản phẩm có chứa ethylene glycol và diethylene glycol là những yếu tố khả dĩ gây ra các ca tử vong do tổn thương thận cấp tính, hầu hết là ở trẻ em dưới 5 tuổi.

* Phần mềm đòi tiền chuộc do tin tặc Nga tạo ra đã được sử dụng trong 3/4 tổng số các âm mưu tấn công mạng đòi tiền chuộc được báo cáo cho cơ quan quản lý tội phạm tài chính Hoa Kỳ trong nửa cuối năm ngoái, một phân tích của Bộ Ngân khố công bố hôm 1/11 cho thấy. Báo cáo cho biết trong số 793 vụ tấn công mạng đòi tiền chuộc được báo cáo cho FinCEN vào nửa cuối năm 2021, 75% “có mối liên hệ với Nga, các tay chân ủy nhiệm hoặc những người hành động cho họ.”

* Một phụ nữ gốc Việt và là người cầm đầu một trong những đường dây kết hôn giả lớn nhất trong lịch sử Mỹ vừa bị kết án 10 năm tù tại bang Texas sau một cuộc điều tra kéo dài nhiều năm có sự phối hợp của các cơ quan an ninh, di trú và thuế vụ của Hoa Kỳ. Trong một thông báo đưa ra hôm 27/10, Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) cho biết Ashley Yen Nguyen, 58 tuổi, đã nhận tội đối với các cáo buộc vào ngày 5/11/2020. Người phụ nữ gốc Việt này thừa nhận âm mưu thực hiện các hành vi gian lận về hôn nhân, thư tín và nhập cư, cũng như rửa tiền và gian dối trong khai thuế. Bà Yen Nguyen còn bị buộc phải thi hành án quản chế 3 năm sau khi ngồi tù và nộp khoản tiền phạt hơn 334.000 USD.

* Ông Lê Tùng Vân và các đệ tử của ông ở Tịnh thất Bồng Lai, một cơ sở tu tại gia, vừa bị Công an tỉnh Long An khởi tố thêm tội hình sự là ‘Lừa đảo chiếm đoạt tài sản’ trong lúc phiên phúc thẩm về tội ‘Lợi dụng các quyền tự do dân chủ’ sắp sửa diễn ra. Theo đó, ông Vân và các đệ tử của ông bị cáo buộc đã có hành động dựng chùa, thỉnh tượng Phật trái phép, giả sư và giả vờ nuôi trẻ mồ côi để kêu gọi hỗ trợ từ thiện, trang mạng Zing dẫn hồ sơ của công an cho biết.

* Các nhà thiên văn học vừa phát hiện ra một tiểu hành tinh được xem là “hành tinh sát thủ” có kích thước lớn nhất trong 8 năm, sẽ băng qua quỹ đạo của Trái Đất. Tiểu hành tinh, được đặt tên là 2022 AP7, được phát hiện bởi các nhà nghiên cứu đang tìm kiếm đá không gian trong quỹ đạo của Trái Đất và sao Kim, Guardian đưa tin hôm 1/11. Viết trên Astronomical Journal, tác giả chính của nghiên cứu Scott Sheppard và các đồng nghiệp tại Viện Khoa học Carnegie ở Washington cho biết họ đã tìm thấy ba tiểu hành tinh “khá lớn”, một trong số đó – 2022 AP7 – đi qua quỹ đạo Trái Đất, khiến nó trở thành tiểu hành tinh nguy hiểm tiềm tàng (PHA). Với đường kính khoảng 1,1 km đến 2,3 km, nhóm nghiên cứu cho biết AP7 2022 là PHA lớn nhất được phát hiện kể từ năm 2014 và có lẽ nằm trong top 5% lớn nhất từng được tìm thấy.

* Quân đội Hàn Quốc ngày 2/11 cho biết Triều Tiên đã bắn một tên lửa đạn đạo không xác định về phía vùng biển phía đông của nước này. Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hàn Quốc (JCS) đã thông báo về vụ phóng, Yonhap đưa tin. Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol đã triệu tập một cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng An ninh Quốc gia sau vụ phóng, văn phòng của ông cho biết. Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết Triều Tiên đã bắn ít nhất một tên lửa đạn đạo hôm 2/11. Quân đội Hàn Quốc cho biết một cảnh báo không kích hiếm thấy đã được đưa ra tại hòn đảo xa xôi của nước này sau khi Triều Tiên phóng ba tên lửa đạn đạo ra biển ngày 2/11.

* Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro hôm 1/11 đã không chúc mừng hoặc công nhận chiến thắng của đối thủ, 2 ngày sau khi ông được công bố thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống. Phát biểu tại Điện Alvorada ở thủ đô Brasília sau 2 ngày im lặng, ông Bolsonaro không đề cập đến người chiến thắng trong cuộc bầu cử và cũng không nói liệu ông có chấp nhận kết quả hay không, Guardian đưa tin. Ông cảm ơn 58 triệu cử tri đã ủng hộ chiến dịch của mình nhưng không nói rõ ràng sẽ tôn trọng chiến thắng của ông Luiz Inácio Lula da Silva, cũng không nhắc đến 60 triệu người đã bỏ phiếu cho đối thủ của mình.

* Chánh án Tòa Tối cao Mỹ John Roberts ra lệnh tạm thời không cho một ủy ban hạ viện được tiếp nhận các bản khai báo thuế của ông Trump. Lệnh của Chánh án Roberts sẽ cho Tòa Tối cao Mỹ thêm thời gian để cân nhắc các vấn đề pháp lý, vốn do đội ngũ luật sư của ông Trump nêu ra trong đơn kháng nghị khẩn cấp được trình lên hôm 31/10, theo AP. Nếu không có sự can thiệp của ông Roberts, Bộ Tài chính Mỹ sẽ có thể giao bản khai thuế của ông Trump cho Ủy ban Tài chính và Thuế vụ của Hạ viện Mỹ sớm nhất là vào ngày 3/11.

* Cảnh sát cho biết ít nhất 13 người đã bị bắn trong một vụ xả súng ở Chicago (Mỹ) vào tối 31/10. Nghi phạm vẫn chưa bị bắt giữ. Theo người đứng đầu cơ quan cảnh sát Chicago David O’Neal Brown, vụ việc xảy ra vào khoảng 21h30 khi một đám đông đang tập trung ở góc giữa đại lộ California và phố Polk, CNN đưa tin. Một người khác bị ôtô đâm phải tại hiện trường, ông Brown cho biết trong cuộc họp báo sau vụ xả súng. Trước đó, cảnh sát cho biết 14 người đã bị bắn. Tuy nhiên, đến đầu ngày 1/11, con số này đã thay đổi thành 13 người. Theo cảnh sát, trong số các nạn nhất có một bé trai 3 tuổi, một bé gái 11 tuổi và một bé trai khác 13 tuổi. Các nạn nhân đã được chuyển đến một số bệnh viện trong khu vực trong tình trạng không nguy hiểm đến tính mạng.

* Tổng thống Nga Vladimir Putin, Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev và Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan đã nhất trí về một tuyên bố chung sau cuộc hội đàm tại Sochi hôm 31/10. Tuyên bố chung cho biết Nga sẽ cung cấp “tất cả sự hỗ trợ có thể” trong việc chuẩn bị một “giải pháp được cả hai bên chấp nhận”, nhằm hướng đến một hiệp ước hòa bình giữa Azerbaijan và Armenia, với mục tiêu “đạt được hòa bình bền vững và lâu dài trong khu vực”.

* Tổng thống Biden cáo buộc các công ty dầu mỏ Mỹ “trục lợi từ chiến tranh”, đe dọa áp thuế nếu họ không tăng sản xuất để giảm giá xăng. “Đã đến lúc các công ty này hoàn thành trách nhiệm với đất nước và ngừng gây áp lực cho người dân Mỹ”, Tổng thống Mỹ Joe Biden nói ngày 31/10, đề cập tới các tập đoàn dầu mỏ Mỹ. Ông cáo buộc các công ty này “trục lợi” từ cuộc khủng hoảng Ukraine, cho biết sẽ làm việc với quốc hội để đưa ra biện pháp đánh thuế các công ty dầu mỏ nếu họ không trích một phần lợi nhuận để giảm giá xăng cho người Mỹ.

Tin Vắn – MTCS

mtoplist