Hiểu và suy cảm về nghệ thuật trừu tượng

Chúng ta khảo sát qua về định nghĩa khái niệm trừu tượng. Theo “Từ điển tiếng Việt”: Nghĩa một trừu tượng (thuộc tính, quan hệ ) được tách ra trong tư duy con người khỏi các thuộc tính, các quan hệ khác của sự vật, trái với cụ thể. Nghĩa hai trừu tượng: Khó hiểu, khó hình dung vì không có gì cụ thể.
Theo “Từ điển Cambridge”, sự trừu tượng là: “Tồn tại như một ý tưởng, cảm giác hoặc chất lượng, không phải là một đối tượng vật chất”; “Trừu tượng là một năng lực trí tuệ bao gồm tách một yếu tố khỏi bối cảnh của nó để phân tích nó và đưa ra một khái niệm về nó. Từ này xuất phát từ tiếng Latin “abstrahĕre”, có nghĩa là “kéo đi”, “tách ra” hoặc “để sang một bên”. Theo cách này, sự trừu tượng có nghĩa là hành động và hiệu quả của việc đặt một cái gì đó sang một bên để hiểu nó”.
Theo các nhà ngôn ngữ học: “Khái niệm trừu tượng là những khái niệm không có tham chiếu vật lý; các khái niệm có tham chiếu vật lý được gọi là khái niệm cụ thể. Khoa học của con người, khoa học tự nhiên, ý thức hệ, tôn giáo, thần thoại và nghệ thuật là kết quả của quá trình trừu tượng hóa của các loại hoặc ở các mức độ khác nhau”. “Khái niệm trừu tượng chỉ tồn tại trong tâm trí của chúng ta, nó là những thực thể mà giác quan của con người không thể tiếp cận được. Nói cách khác, chúng không có biểu hiện vật chất nào và chỉ đơn thuần là sự khái quát hóa các ý tưởng. Ví dụ về các khái niệm mang tính trừu tượng như : tình yêu, sự thật, trí tuệ, hy vọng, ý chí tự do, số phận, lòng dũng cảm, ánh sáng, bóng tối, công lý, đoàn kết, trí óc, tâm linh, tôn giáo, văn hóa, lòng nhân từ, sự chính trực, thanh thản, quyền lực, lòng nhân ái, đạo đức, bình đẳng, triết học, lý thuyết, ngôn ngữ, toán học, vẻ đẹp, sự hài hòa, sự hỗn loạn hay bất kỳ chủ nghĩa nào mà chúng ta có thể nghĩ đến”.

Còn với khái niệm trừu tượng trong nghệ thuật, theo Từ điển Wikipedia: “Nghệ thuật trừu tượng sử dụng ngôn ngữ hình ảnh của hình dạng, màu sắc và đường nét để tạo ra một bố cục có thể tồn tại ở một mức độ độc lập với những hình ảnh có thực của thế giới. Nghệ thuật phương Tây, từ thời Phục Hưng đến giữa thế kỷ 19, được củng cố bởi logic của phối cảnh và nỗ lực tái tạo ảo ảnh về thực tại hữu hình. Vào cuối thế kỷ 19, nhiều nghệ sĩ cảm thấy cần phải tạo ra một loại hình nghệ thuật mới bao gồm những thay đổi cơ bản đang diễn ra trong công nghệ, khoa học và triết học… Các nguồn tư liệu mà các nghệ sĩ cá nhân rút ra các lập luận lý thuyết của họ rất đa dạng, và phản ánh những mối bận tâm về xã hội và trí tuệ trong mọi lĩnh vực văn hóa phương Tây lúc bấy giờ ”.
“Nghệ thuật trừu tượng, nghệ thuật phi hình tượng, nghệ thuật phi khách quan và nghệ thuật phi đại diện, là những thuật ngữ có quan hệ mật thiết với nhau. Chúng tương tự nhau, nhưng có lẽ không có ý nghĩa giống hệt nhau”.

“Từ điển Mỹ thuật” của Lê Thanh Lộc viết: “Nghệ thuật trừu tượng – Từ này có thể dùng theo nghĩa rộng nhất để chỉ bất cứ nghệ thuật nào không thể hiện những đối tượng dễ nhận biết (ví dụ như nghệ thuật trang trí) nhưng thường được dùng nhiều nhất cho các hình thức nghệ thuật của thế kỷ 20 trong đó quan niệm nghệ thuật truyền thống châu Âu như sự mô phỏng thiên nhiên chẳng hạn bị gạt bỏ, mặc dù nghệ thuật hiện đại đã phát triển trong rất nhiều phong trào và các “chủ nghĩa”, ta có thể nhận thấy ba khuynh hướng cơ bản trong đó: Giảm bộ mặt thiên nhiên tới mức tối thiểu nghĩa là những hình thức được đơn giản hóa triệt để, điển hình là các tác phẩm của Brancusi; Xây dựng đốii tượng nghệ thuật từ những hình thức phi biểu hình cơ bản như trong các phù điêu của Ben Nicholson; Sự diễn đạt “tự do” theo ngẫu hứng như trong hội họa hành động (Action painting).
Qua những nhận định trên, chúng ta có thể nhận biết rằng: Tư tưởng chủ đạo của nghệ thuật trừu tượng là khước từ những đối tượng hiện thực của cuộc sống con người hoặc trừu tượng hóa những hình ảnh từ thiên nhiên để xác lập nên những hình ảnh phi biểu hình (phi hình thể) mới lạ độc đáo do trí tưởng tượng của nghệ sĩ sáng tạo nên.

Chúng ta đều biết rằng : Nghệ thuật Trừu tượng là trào lưu hội họa đầu thế kỷ 20. Nghệ thuật trừu tượng sử dụng ngôn từ thị giác từ những hình thức như những hình khối thuần túy, hình dạng, sắc tố, đường nét, tông màu, mảng màu để tạo nên tác phẩm. Nó sống sót độc lập, ở một mức nào đó, với những tìm hiểu thêm có từ quốc tế hiện thực. Một số nghệ sĩ trừu tượng thuần túy ưa thích những thuật ngữ như nghệ thuật và thẩm mỹ đơn cử hoặc thẩm mỹ và nghệ thuật phi khách quan, nhưng trên thực tiễn, từ trừu tượng được sử dụng thông dụng và sự phân biệt giữa hai thuật ngữ này thường được hiểu là có sự đồng dạng như nhau .

Theo những nhà phê bình thẩm mỹ và nghệ thuật : Chủ nghĩa lập thể, chủ nghĩa biểu lộ, chủ nghĩa ấn tượng và chủ nghĩa hậu ấn tượng, đều là tiền thân của hội họa trừu tượng. Những trào lưu thẩm mỹ và nghệ thuật này mày mò thực chất của nhận thức. Bằng cách phá vỡ những quy tắc về nghệ thuật và thẩm mỹ, họ đã mở đường cho sự sinh ra của nghệ thuật và thẩm mỹ trừu tượng. Tuy nhiên có nhiều họa sỹ cho rằng tính trừu tượng mở màn với những bức tranh hang động từ hàng nghìn năm trước .

Một số triết gia về thẩm mỹ và nghệ thuật cho rằng Chủ nghĩa Hiện sinh là một trào lưu triết học có tác động ảnh hưởng lớn trong nghệ thuật và thẩm mỹ nhằm mục đích mày mò vai trò của nhận thức chủ quan, nhấn mạnh vấn đề vào kinh nghiệm tay nghề thưởng thức của cá thể, về quyền tự do và sự tự do lựa chọn mang tính cá thể, đặc biệt quan trọng là với thẩm mỹ và nghệ thuật thị giác trong những quy trình suy tư. Chủ nghĩa hiện sinh tập trung chuyên sâu vào thưởng thức cá thể đã khiến nó trở thành một công cụ tuyệt đối để lý giải về nghệ thuật và thẩm mỹ trừu tượng vào những năm 1950 .

Khảo sát lịch sử dân tộc của những phe phái nghệ thuật và thẩm mỹ tất cả chúng ta đều thấy rằng – nghệ thuật và thẩm mỹ trừu tượng cũng nằm trong mạng lưới hệ thống của chủ nghĩa tân tiến. Các nhà phê bình cho rằng – chủ nghĩa văn minh đề cập đến một trào lưu toàn thế giới trong xã hội và văn hóa truyền thống mà từ những thập kỷ đầu của thế kỷ 20, nó đã tìm kiếm sự tương thích mới với kinh nghiệm tay nghề và giá trị của đời sống công nghiệp văn minh. Dựa trên những tiền lệ cuối thế kỷ 19, những nghệ sĩ trên khắp quốc tế đã sử dụng hình ảnh, vật tư và kỹ thuật mới để tạo ra những tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ mà họ cảm thấy phản ánh tốt hơn thực tiễn và kỳ vọng của xã hội văn minh. Các thuật ngữ “ chủ nghĩa tân tiến ” và “ nghệ thuật và thẩm mỹ tân tiến ” thường được sử dụng để diễn đạt sự thừa kế của những trào lưu nghệ thuật và thẩm mỹ mà những nhà phê bình và sử học đã xác lập kể từ chủ nghĩa hiện thực của Gustav Courbet – và đỉnh điểm là nghệ thuật và thẩm mỹ trừu tượng và sự tăng trưởng của nó vào những năm 1960. Mặc dù thuật ngữ “ chủ nghĩa tân tiến ” bao hàm nhiều phong thái khác nhau, nhưng có những nguyên tắc cơ bản nhất định xác lập thẩm mỹ và nghệ thuật văn minh : Từ chối lịch sử vẻ vang và những giá trị bảo thủ ( ví dụ điển hình như diễn đạt hiện thực đối tượng người tiêu dùng ) ; thay đổi và thử nghiệm những hình thức ( hình khối, sắc tố và đường nét tạo nên tác phẩm ) với khuynh hướng trừu tượng hóa ; và nhấn mạnh vấn đề vào vật tư, kỹ thuật và tiến trình. Chủ nghĩa tân tiến cũng được thôi thúc bởi những chương trình nghị sự xã hội và chính trị khác nhau. Những điều này thường là ngoạn mục, và chủ nghĩa văn minh nói chung gắn liền với những tầm nhìn lý tưởng về đời sống và xã hội của con người và niềm tin vào sự tân tiến. Vào những năm 1960, chủ nghĩa tân tiến đã trở thành một sáng tạo độc đáo chủ yếu của thẩm mỹ và nghệ thuật, và một triết lý đặc biệt quan trọng hẹp về hội họa văn minh đã được nhà phê bình người Mỹ có tác động ảnh hưởng lớn Clement Greenberg đưa ra. Một phản ứng sau đó đã diễn ra nhanh gọn được xác lập là chủ nghĩa hậu hiện đại .

Giới nghiên cứu nghệ thuật cho rằng nghệ thuật trừu tượng là nghệ thuật phi khách quan, không thể hiện chính xác hiện thực do thị giác nhận biết, nhưng nó sử dụng các hình dạng, màu sắc, đường nét, kết cấu và các ký hiệu để đạt được hiệu quả của nó. Và chúng ta không nhất thiết phải được hiểu ngay chính xác về mặt ý nghĩa của tác phẩm. Về bản chất, nghệ thuật trừu tượng mang lại nguồn cảm hứng vô thức không chủ định, tức là không tìm cách miêu tả bất cứ cái gì cụ thể. Một tác phẩm trừu tượng – điều hệ trọng với tác giả là thỏa mãn tính thẩm mỹ mà người nghệ sĩ đặt ra trong quá trình sáng tạo. Điều đơn giản thuần túy mong đợi nhất là: nó thực sự đẹp và lạ theo tâm trạng cảm xúc chủ quan của người nghệ sĩ sáng tạo ra nó. Khả năng biểu cảm lớn nhất của nghệ thuật trừu tượng chính là sự biểu những xung động trong nội tâm hoàn toàn không liên quan tới bất kỳ hiện thực nào có trong thiên nhiên và cuộc sống. Mục đích chính của nó: nhấn mạnh vai trò của trí tưởng tượng, của vô thức như một yếu tố sáng tạo thuần khiết duy mỹ nhất, kích thích sự tò mò và sự tham gia của cảm xúc thuần túy về cái đẹp vô hình, có ý nghĩa khai sáng giúp người xem có thể tăng thêm nhận thức và sự trải nghiệm về thế giới vô hình, nảy sinh những cảm xúc vui buồn khi chiêm ngưỡng tác phẩm.
Nghệ thuật châu Âu, từ thời Phục Hưng cho đến giữa thế kỷ 19, được quy định bởi luật phối cảnh và nỗ lực mô tả diễn cảm hiện thực hữu hình theo một nguyên lý mỹ học đã được định hình từ thời phục hưng. Tuy vậy khi thời đại thay đổi suy tư cảm xúc thẩm mỹ cũng thay đổi theo, điều này quyết định xu hướng nghệ thuật của nghệ sĩ theo đuổi để sáng tạo theo những hình thức nghệ thuật nào. Nhiều họa sĩ không còn hứng thú với các chủ đề mang tính hiện thực. Thiên nhiên, cuộc sống xã hội và con người – những điều này không còn là những chủ đề trong các tác phẩm hội họa điêu khắc của nhiều nghệ sĩ. Đặc biệt là Wassily Kandinsky – người khởi xướng hội họa trừu tượng, ông đã từ bỏ lối vẽ diễn tả hiện thực để toàn tâm toàn ý cho hội họa trừu tượng đến hết cuộc đời.

Nghệ thuật trừu tượng trong đó việc trình diễn miêu tả những sự vật từ quốc tế hữu hình đóng một phần rất ít hoặc không có, tự nó cho thấy tính tự do phóng túng gần như tuyệt đối – nó trọn vẹn không phụ thuộc và giống bất kỳ cái gì có trong đời sống hiện thực – nó là sự mày mò chính cảm hứng trong tầng sâu của nội tâm và vô thức. Đôi khi nghệ thuật và thẩm mỹ trừu tượng đã gây nên sự hoang mang lo lắng tranh cãi trong giới yêu quý sưu tầm nghệ thuật và thẩm mỹ … và nhiều người cho rằng vẽ trừu tượng là bộc lộ sự yếu kém về kỹ thuật biểu lộ hoặc là do sự lười biếng của họa sỹ và họ thiếu tín nhiệm về giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ của những tác phẩm trừu tượng. Với những người am hiểu hoặc có năng lực thụ cảm sẽ thích ứng, tâm hồn họ hoàn toàn có thể mộng du phiêu dạt với những hình ảnh trừu tượng .

Sự sinh ra của máy ảnh đã làm đổi khác một số ít ý niệm về nghệ thuật và thẩm mỹ. Chỉ với vài phút, vài thao tác đơn thuần, bất kể ai cầm chiếc máy ảnh cũng hoàn toàn có thể tạo nên một bức ảnh cảnh sắc vạn vật thiên nhiên, phố phường, chân dung, hay những phương tiện đi lại những vật phẩm trong đời sống giống như thật đến từng cụ thể nhỏ nhất mà họa sỹ phải mất rất nhiều thời hạn, phải có kỹ thuật kiến thức và kỹ năng ở tầm cao, sự kiên trì công phu bền chắc mới hoàn toàn có thể diễn đạt được … Với kỹ thuật nhiếp ảnh văn minh, thời nay chiếc máy ảnh hoàn toàn có thể điều khiển và tinh chỉnh tạo ra những bức ảnh có sắc tố, sắc độ sáng tối, độ sắc nét tuyệt vời của hình ảnh gần giống hệt như một bức họa cổ xưa … Điều đó đã làm biến hóa tư duy của người họa sỹ. Và điều này làm cho thẩm mỹ và nghệ thuật trừu tượng ngày càng tăng trưởng tỏa nắng rực rỡ biến hóa thâm thúy hơn. Nghệ thuật trừu tượng hoàn toàn có thể tạo nên những biến thể khác lập ra những hình thức mới trong chính nghệ thuật và thẩm mỹ trừu tượng. Cho dù người nghệ sĩ có bảo thủ đến đâu thì những tác phẩm của ông ta không hề không có sự ảnh hưởng tác động tác động ảnh hưởng của thời đại mà ông ta sống thao tác. Mỗi nghệ sĩ đều hoàn toàn có thể bị ám ảnh bị thôi thúc bởi những gì đang diễn ra hàng ngày trong đời sống xã hội, kinh tế tài chính, chính trị, tôn giáo và những luồng tư tưởng tân tiến. Tuy vậy những nghệ sĩ trọn vẹn tự do bộc lộ cảm hứng nội tâm mà không cần liên hệ chúng với ký ức của quốc tế hiện thực hữu hình. Tác phẩm tự nó chất chứa những thông điệp huyền bí trong nội tâm trong vô thức của chính tác giả và tự phơi lộ ra trên mặt phẳng tác phẩm. Tuy có rất nhiều phong thái khác nhau, chúng sống sót như một khuynh hướng chung diễn đạt nghệ thuật và thẩm mỹ phi hiện thực, phi miêu tả, và mỗi phong thái thẩm mỹ và nghệ thuật trừu tượng có ý nghĩa riêng của nó, mỗi nghệ sĩ đều có ý niệm riêng để tạo nên tác phẩm. Các trào lưu nghệ thuật và thẩm mỹ trừu tượng khác nhau gồm có : chủ nghĩa Tối giản, chủ nghĩa Biểu hiện trừu tượng, chủ nghĩa Phi khách quan, Tân tạo hình, Hội họa trường màu ( cánh đồng màu ), Trừu tượng trữ tình, Trừu tượng hình học, Trừu tượng phát minh sáng tạo, Trừu tượng hình thái sinh học, Hội họa hành động …

Giống như âm nhạc không lời – thay vì những nốt nhạc, tác phẩm trừu tượng sử dụng cấu trúc, sắc tố, hình dạng, đường nét để tạo ra một nhịp điệu thị giác đánh động xúc cảm và niềm tin. Tác phẩm trừu tượng ngày càng trở nên gây ấn tượng mạnh hơn có ý nghĩa thâm thúy hơn – trong từng khoảnh khắc nó kích thich sự phát minh sáng tạo để phát sinh ra một cảm hứng mới làm thăng hoa tư tưởng phát minh sáng tạo, làm đa dạng chủng loại thêm về nhận thức nghệ thuật và thẩm mỹ .

Trong giới mỹ thuật không ít người cho rằng vẽ trừu tượng không khó hay nói đơn thuần là khá dễ ràng. Hình như họ nghĩ rằng cứ bôi màu một cách tự do vô thức không cần tâm lý lên mặt phẳng tấm khung vải là hoàn toàn có thể tạo nên một bức tranh trừu tượng … điều này nghe có vẻ như gần đúng với tư duy lý thuyết về cách tạo ra một tác phẩm trừu tượng … Tôi nghĩ rằng – người họa sỹ theo đuổi đến trọn đời hoàn toàn có thể vẽ được vài ba bức tranh đẹp, nhưng để có sắc thái mang đậm dấu ấn cá thể độc sáng đạt hiệu suất cao cả về thẩm mỹ và nghệ thuật và phong thái riêng là vô cùng khó khăn vất vả gian truân, nên rất ít người hoàn toàn có thể đạt thành tựu. Nhiều họa sĩ tốt nghiệp trường mỹ thuật hoàn toàn có thể triển khai xong tốt một bức tranh có chủ đề theo những phong thái hiện thực, ấn tượng, biểu lộ, siêu thực, dã thú, hồn nhiên thơ ngây … nhưng khi cầm bút vẽ trừu tượng họ sẽ thấy ngay sự bế tắc … nó hoàn toàn có thể sa vào sự tầm thường, ngô ngê, nhạt tẻ, nhàm chán … Với đời sống thực tiễn Nước Ta vô cùng gay cấn, công chúng rất ít chăm sóc đến nghệ thuật và thẩm mỹ hội họa điêu khắc, còn những người có thú chơi sưu tầm thẩm mỹ và nghệ thuật ( trong số này có nhiều người Âu Mỹ, họ là khách du lịch hoặc những người thao tác tại Nước Ta ), đa phần họ đều tìm đến tranh có yếu tố hiện thực, rất hiếm người tìm đến tranh trừu tượng, bởi nên nếu người họa sỹ chỉ mưu sinh bằng tác phẩm của mình mà không có những thu nhập bằng cách khác thì khó mà theo đuổi sự nghiệp trừu tượng đến trọn đời và có thành tựu. Chúng ta điểm số những họa sỹ Nước Ta thành danh từ những người phong phú khá giả sung túc đến tầm trung, nếu họ sống thuần túy bằng việc bán tranh thì hầu hết họ đều vẽ theo phong thái hiện thực, gần hiện thực, hoặc có những yêu tố từ hiện thực mà không phải là họa sỹ vẽ trừu tượng .

Những sắc thái giai điệu của màu sắc trong nghệ thuật trừu tượng là một câu chuyện lớn, một chủ đề lớn vô cùng phong phú đa dạng. Chúng ta có thể cảm nhận rằng các màu sắc khác nhau sẽ ảnh hưởng đến cảm xúc và cả tinh thần của mỗi chúng ta. Có những màu làm ta thấy gần gũi mát mẻ dễ chịu, nhưng có những mầu sắc gây dị ứng ức chế làm ta buồn ngủ, khó chịu, nhức mắt như bị nghe những tiếng động mạnh chói tai.
Khi chiêm ngưỡng một tác phẩm trừu tượng đẹp – nó kích thích xúc tác có thể tạo nên một khoái cảm đặc biệt nào đó làm cho ta cảm thấy tâm hồn hưng phấn tràn đầy năng lượng, đôi khi nó gợi ý tưởng sáng tạo đến mỗi chúng ta ở những lĩnh vực khác không thuộc về nghệ thuật. Bởi nên giới tri thức tinh hoa phương Tây rất ngưỡng mộ và thường xuyên lưu tâm sưu tầm và đi xem các cuộc triển lãm nghệ thuật mang tính trừu tượng ở các gallrey và các bảo tàng nghệ thuật hiện đại. Mỗi tác phẩm trừu tượng sẽ tác động đến chúng ta, tạo ra năng lượng rất khác nhau tùy thuộc vào hòa sắc, số lượng tần suất màu, tông màu, chất liệu màu, kích thước tác phẩm, nơi trưng bày và điều hệ trọng nhất là khả năng thụ cảm nghệ thuật, thói quen thị giác để có thể hòa nhập vào tác phẩm. Nó là sự khám phá những cảm xúc dị biệt của mỗi cá nhân khi thưởng ngoạn tác phẩm. Bất kỳ ai, bằng sự trải nghiệm cuộc sống, bằng trực giác của mình đều có thể tự do có quyền tự diễn giải cảm xúc và khả năng thụ cảm thẩm mỹ của cá nhân mình khi được chiêm ngưỡng những tác phẩm trừu tượng.

Có thể nói tính trừu tượng đã có ở khắp nơi trên trần gian này – tất cả chúng ta khảo sát những hoa văn trang trí trong những bộ phục trang của người da đỏ hay những dân tộc thiểu số ở những vùng rừng núi cao của nhiều vương quốc đều cho thấy tính trừu tượng rất rõ nét và đã có từ thời rất lâu rồi. Chúng ta ngắm nhìn những mảng tường, những phiến đá nham nhở nứt nẻ chất chứa bao ký ức xa xăm, ngắm nhìn sắc tố của những bông hoa, những cánh bướm, ngắm nhìn mặt hồ nước lộng lẫy gợn sóng nhấp nhô, những ngọn đồi núi trùng điệp, những cánh rừng xanh bát ngát, những thảo nguyên bát ngát, ngắm nhìn biển xanh trải rộng đến tận đường chân trời, những vầng mây lững lờ trôi trong ánh chiều thu, những sa mạc cát to lớn hoang vu, những dãy núi băng tuyết trắng xóa … Tất cả chúng đều hoàn toàn có thể gợi lên những hình ảnh mang tính trừu tượng giúp họa sỹ hoàn toàn có thể sử dụng làm tư liệu cho tác phẩm trừu tượng .

Tác phẩm trừu tượng tò mò quốc tế vô thức và thực chất bên trong của tâm hồn, mày mò thực chất của ý thức, và những câu hỏi mang tính chiêm nghiệm vượt thời hạn về tính siêu việt và tâm linh trong sự ám ảnh mơ hồ luôn được đặt ra nhưng không hề lý giải … biểu lộ những thứ nằm ngoài những gì tất cả chúng ta hoàn toàn có thể nhìn thấy bằng mắt. Thay vì khắc họa những hình ảnh mà tất cả chúng ta hoàn toàn có thể thuận tiện chớp lấy hoặc hiểu được, thẩm mỹ và nghệ thuật trừu tượng tập trung chuyên sâu vào quốc tế tự do của trí tưởng tượng và những xung động xuất thần của trực giác để phát minh sáng tạo nên những hình ảnh mà trước đó kinh nghiệm tay nghề thị giác của con người chưa được biết đến và nó có năng lực dị biệt rất đặc trưng – rất đơn thuần chỉ bằng duy nhất một hay vài hình khối bình dị tối giản, vài vệt màu, vài mảng màu, vài đường thẳng, vài đường cong uốn lượn không bình thường hay buông rơi vài nét đơn sơ rất vu vơ cũng hoàn toàn có thể tạo ra hiệu ứng thẩm mỹ và nghệ thuật vô cùng can đảm và mạnh mẽ gây ấn tượng mãnh liệt đến xúc cảm và niềm tin, nó hoàn toàn có thể làm ánh nên niềm vui hân hoan sung sướng đủ sức làm lay động tâm hồn hay nỗi buồn đơn độc ám ảnh về thân phận nhỏ bé của kiếp con người mênh mang trôi dạt …

Khi tất cả chúng ta lắng nghe âm nhạc không lời, tất cả chúng ta không hề cầm nắm chạm vào từng nốt nhạc, tất cả chúng ta không nhìn thấy những nốt nhạc, chạm vào những âm thanh du dương bay trong khoảng trống … Những âm thanh giai điệu của bản nhạc trọn vẹn trừu tượng và chúng không hề chuyển thành ngôn từ chữ nghĩa lời nói … dù vậy tất cả chúng ta vẫn hoàn toàn có thể cảm nhận được sự vui buồn của bản nhạc, nó hoàn toàn có thể điệu đàng hút hồn làm thăng hoa cảm hứng xao xuyến tâm hồn mỗi tất cả chúng ta. Khi chiêm ngưỡng và thưởng thức, xem một tác phẩm điêu khắc hay hội họa trừu tượng cũng vậy, tất cả chúng ta cũng sẽ liên tưởng giống như ta đang được lắng nghe một bản nhạc không lời … những hình khối, những mảng màu, những vệt màu, những đường cong, đường thẳng, những dấu chấm, những hình vuông vắn, hình tròn trụ, tam giác, tứ giác … những sắc màu mờ ảo hỗn mang mơ hồ được nhào nặn được sắp xếp bố cục tổng quan trên mặt phẳng tranh làm cho mỗi tất cả chúng ta phải suy tư tìm hiểu và khám phá và tự đặt ra những câu hỏi tại sao, tại sao những hình ảnh vô hình dung đó lại hoàn toàn có thể gây ấn tượng làm lay động xúc cảm, làm tâm hồn rung động ? Và tất cả chúng ta hãy nhâm nhi thưởng ngoạn những trường hợp của hình khối của sắc màu của đường nét mà chưa hấp tấp vội vàng cần phải hiểu ngay ý nghĩa tác phẩm cho đỡ nhọc lòng bởi nhiều lúc suy tư lý trí làm chậm lại nhịp điệu xúc cảm của mỗi tất cả chúng ta đang dâng tràn để tận thưởng khoái cảm do tác phẩm đem đến … Đôi khi có những người đã cảm nhận được vẻ đẹp của nghệ thuật và thẩm mỹ trừu tượng mà chưa từng được học hỏi hiểu biết về nghệ thuật và thẩm mỹ trừu tượng, có lẽ rằng đó là do thiên phú, họ được Chúa ban cho đôi mắt và tâm hồn có sự mẫn cảm đặc biệt quan trọng với vẻ đẹp của nghệ thuật và thẩm mỹ trừu tượng …

Nghệ thuật nói chung không hề dùng ngôn từ chữ nghĩa lý giải một cách rõ ràng mạch giống như văn chương. Bởi nên để đồng cảm, và có năng lực thụ cảm thâm thúy, hầu hết mỗi tất cả chúng ta đều phải có quy trình học hỏi trau dồi thưởng thức trực tiếp mới hoàn toàn có thể nhận ra được vẻ đẹp thực sự của thẩm mỹ và nghệ thuật trừu tượng. Có lẽ tất cả chúng ta không nên nỗ lực xác lập ngay ý nghĩa đúng mực bằng ngôn từ cho một thứ thuộc về phát minh sáng tạo làm thỏa mãn nhu cầu nhu yếu khát vọng ý thức tự do của người nghệ sĩ. Chúng ta không cần biết đúng chuẩn ngay tác phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật phải nói về cái gì, ám chỉ điều gì, tác giả muốn ngợi ca hay phê phán cái gì … điều hệ trọng là những tác phẩm trừu tượng đó khơi dậy những gì trong tâm hồn, trong suy tư của mỗi tất cả chúng ta, tạo nên niềm vui hay nỗi buồn cho mỗi tất cả chúng ta để mỗi tất cả chúng ta có sự trân trọng thâm thúy hơn so với những tác phẩm trừu tượng .

Không có câu vấn đáp đúng hay sai cho một tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ trừu tượng. Đôi khi nó không bàn đến xấu hay đẹp. Bởi thực chất của nó là đưa ra những hình ảnh nhằm mục đích đánh động niềm tin kích thích sự tò mò, gợi mở sự phát minh sáng tạo, nó được cho phép người thưởng ngoạn tham gia xâm nhập vào tác phẩm để tự chiêm nghiệm cá thể, được tự do mày mò tự đặt ra một ý nghĩa nào đó mà người xem tự cảm thấy, nhận thấy .

Vẻ đẹp và sự tự do của nghệ thuật và thẩm mỹ trừu tượng là trọn vẹn tự do theo đúng nghĩa đen của nó. Vì vậy, đó là cách hoàn hảo nhất để bộc lộ những khái niệm trừu tượng vô hình dung. Các nghệ sĩ đã tìm kiếm một phương cách mới để biểu lộ biểu lộ trí tưởng tượng, cảm hứng, nhận thức tư tưởng của chính họ … một xúc cảm trào dâng mãnh liệt, lắng sâu, lặng lẽ, vô ngôn, vô hình thể từ từ được hình thành và trở thành một phần cốt yếu không hề thiếu trong nghành nghệ thuật và thẩm mỹ thị giác. Những người sành điệu về thẩm mỹ và nghệ thuật khi thưởng ngoạn chiêm ngưỡng và thưởng thức tác phẩm trừu tượng, họ thường thư giãn giải trí buông thả tâm hồn như đang lắng nghe những bản nhạc không lời, tâm trạng chìm sâu vào tác phẩm hòa nhập với những giai điệu, âm thanh của bản nhạc và mỗi tất cả chúng ta sẽ tự tò mò ra xúc cảm của chính ta khi được chiêm ngưỡng và thưởng thức trực tiếp những tác phẩm trừu tượng. Trạng thái này từ từ sẽ bổ trợ thêm một lớp ý nghĩa nhân văn thâm thúy và giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật cho mỗi cách hiểu của tất cả chúng ta về một tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ trừu tượng và tất cả chúng ta hoàn toàn có thể thẩm thấu hiểu thêm về những ý tưởng sáng tạo của người nghệ sĩ ẩn đằng sau một tác phẩm trừu tượng .

Thời đại đổi khác – những nhu yếu mới Open nên cần có những kỹ thuật mới. Nghệ thuật trừu tượng là cách mới mẻ và lạ mắt để bộc lộ những ý tưởng sáng tạo lạ độc sáng trong một quốc tế đang đổi khác nhanh gọn, nó phá vỡ những quy tắc về thẩm mỹ và nghệ thuật của truyền thống lịch sử từ lâu đã trở nên đông cứng đã suy giảm sự kích thích đến tư tưởng phát minh sáng tạo để hoàn toàn có thể làm ra những tác phẩm theo niềm tin mới của thời đại mới .

 

MỘT SỐ HỌA SĨ MANG TÍNH TRỪU TƯỢNG TIÊU BIỂU

1. Wassily Kandinsky, họa sĩ và nhà lý luận nghệ thuật người Nga. Ông là một trong những nghệ sĩ tiên phong của nghệ thuật trừu tượng hiện đại phương Tây. Wassily Kandinsky đã khai thác mối tương quan đầy sức gợi cảm giữa màu sắc và hình thức để tạo ra trải nghiệm thẩm mỹ thu hút thị giác, âm thanh và cảm xúc của công chúng. Ông tin rằng sự trừu tượng hóa hoàn toàn mang lại khả năng diễn đạt sâu sắc, siêu việt. Với cảm hứng cao về việc tạo ra nghệ thuật truyền đạt cảm giác tâm linh phổ quát, ông đã đổi mới ngôn ngữ hình ảnh thể hiện về sự trải nghiệm nội tâm của người nghệ sĩ. Vốn từ vựng về thị giác của ông đã phát triển qua ba giai đoạn, chuyển từ những bức tranh sơn dầu ở thời kỳ đầu mang tính chủ đề và biểu tượng thiêng liêng của chúng sang những tác phẩm mang tính biểu diễn những đường thẳng hình học, mặt phẳng, mảng màu phẳng.
Trên tất cả, bức tranh là tinh thần sâu sắc đối với Kandinsky. Ông đã tìm cách truyền tải tâm linh sâu sắc và chiều sâu của cảm xúc con người thông qua một ngôn ngữ hình ảnh phổ quát của các hình thức và màu sắc trừu tượng vượt qua ranh giới văn hóa và vật chất theo nghĩa truyền thống.
Kandinsky xem nghệ thuật trừu tượng là phi khách quan, là phương thức thị giác lý tưởng để thể hiện “sự cần thiết bên trong” của nghệ sĩ và để truyền tải những cảm xúc và ý tưởng phổ quát của con người. Ông xem mình như một nhà tiên tri với sứ mệnh chia sẻ lý tưởng này với thế giới vì sự tốt đẹp hơn của xã hội. Kandinsky xem âm nhạc là hình thức nghệ thuật phi khách quan siêu việt nhất – các nhạc sĩ có thể gợi lên những hình ảnh trong tâm trí người nghe chỉ bằng âm thanh. Ông cố gắng tạo ra những bức tranh không có đồ vật, giàu tinh thần, ám chỉ đến âm thanh và cảm xúc thông qua sự thống nhất của cảm giác.
Wassily Kandinsky viết :
“Màu sắc là phương tiện trực tiếp tác động đến tâm hồn”
“Trong tất cả các nghệ thuật, vẽ tranh trừu tượng là khó nhất. Nó đòi hỏi bạn phải biết vẽ tốt, bạn có một sự nhạy cảm cao về bố cục, màu sắc và bạn phải là một nhà thơ thực sự. Điều này cuối cùng là điều cần thiết”.
“Màu sắc là chìa khóa, con mắt là chiếc búa. Tâm hồn là cây đàn piano với nhiều hợp âm. Người nghệ sĩ là đôi bàn tay chạm vào những phím đàn, khiến tâm hồn rung động”.

2. Mark Rothko, họa sỹ Mỹ gốc Nga Do Thái ( ông được trình làng mang phong thái bộc lộ trừu tượng ). Tác phẩm của Rothko được đặc trưng bởi sự chú ý quan tâm khắt khe đến những yếu tố hình thức như sắc tố, hình dạng, sự cân đối, chiều sâu, bố cục tổng quan và tỷ suất ; tuy nhiên, ông phủ nhận chỉ xem xét những bức tranh của mình theo những góc nhìn này. Ông lý giải : “ Một ý niệm được đồng ý thoáng đãng giữa những họa sỹ rằng không quan trọng người ta vẽ gì miễn là nó được vẽ đẹp. Đây là thực chất của chủ nghĩa hàn lâm ” .

Trong những tác phẩm của Rothko hầu hết đều quy mô lớn, cấu trúc mở và những lớp màu mỏng dính phối hợp với nhau để truyền tải ấn tượng về một khoảng trống hình ảnh nông. Màu sắc những tác phẩm của Rothko có lẽ rằng được ca tụng nhiều nhất, hầu hết chúng đạt được độ sáng chưa từng có. Những bức tranh của ông vào những năm 1950 có đặc thù là lan rộng ra size và cách sử dụng hình thức ngày càng đơn giản hóa, sắc tố rực rỡ tỏa nắng với những lớp màu mỏng dính, rộng. Trong những hình chữ nhật màu nổi, lớn có vẻ như muốn nhấn chìm người thưởng ngoạn, ông đã mày mò ra nghệ thuật và thẩm mỹ hội họa với năng lực thành thạo những sắc thái hiếm có về tiềm năng biểu cảm của sự tương phản và điều chế những tông sắc tố. Với kiểu sáng và tối xen kẽ, thẩm mỹ và nghệ thuật của Rothko được phân biệt bởi mức độ khan hiếm tập trung chuyên sâu bền vững và kiên cố vào những đặc tính hình ảnh thuần túy như sắc tố, mặt phẳng, tỷ suất và kèm theo niềm tin rằng những yếu tố đó hoàn toàn có thể bật mý sự hiện hữu của một chân lý triết học cao. Các yếu tố thị giác như độ sáng, bóng tối, khoảng trống rộng và độ tương phản của sắc tố đã được chính nghệ sĩ link với những chủ đề thâm thúy như thảm kịch, cực lạc, tâm linh, siêu việt, siêu phàm … Rothko thường tránh lý giải nội dung tác phẩm của mình, ông tin rằng hình ảnh trừu tượng hoàn toàn có thể trực tiếp đại diện thay mặt cho thực chất cơ bản của “ kịch tính của con người ” .

Mark Rothko tuyên bố: “Tôi không phải là người theo chủ nghĩa trừu tượng… Tôi không quan tâm đến mối quan hệ của màu sắc, hình thức hay bất cứ thứ gì khác. Tôi chỉ quan tâm đến việc thể hiện những cảm xúc cơ bản của con người – bi kịch, ngây ngất, diệt vong… và thực tế là rất nhiều người suy sụp và khóc khi nhìn thấy những bức tranh của tôi cho thấy rằng tôi truyền đạt được những cảm xúc cơ bản của con người. Những người khóc trước những bức tranh của tôi đang có cùng một trải nghiệm tôn giáo mà tôi đã có khi tôi vẽ chúng. Và nếu bạn, như bạn nói, chỉ bị rung động bởi các mối quan hệ màu sắc của chúng, thì bạn đã bỏ lỡ vấn đề!”. Rothko ủng hộ quyền tự do của nghệ sĩ. Vào năm ông tự sát ông nói: “Tôi vẫn là một kẻ vô chính phủ”.Rothko viết: “ Nghệ thuật đối với tôi là một giai thoại của tinh thần.”
“Đối với tôi, nghệ thuật là một cuộc phiêu lưu vào một thế giới vô định, chỉ những ai sẵn sàng mạo hiểm mới có thể khám phá được.”

3. Jackson Pollock ( ông được gắn mang phong thái biểu lộ trừu tượng ) là một họa sỹ người Mỹ có ảnh hưởng tác động và là người đứng vị trí số 1 trào lưu chủ nghĩa bộc lộ trừu tượng trong quốc tế thẩm mỹ và nghệ thuật. Trong suốt cuộc sống của mình, Pollock đã có được khét tiếng và tăm tiếng đáng kể. Sự vĩ đại của Jackson Pollock nằm ở việc tăng trưởng một trong những phong thái trừu tượng triệt để nhất trong lịch sử dân tộc thẩm mỹ và nghệ thuật văn minh, tách rời khỏi sắc tố, xác lập lại những thể loại vẽ và hội họa, đồng thời tìm ra những phương tiện đi lại mới để miêu tả khoảng trống hình ảnh. Ông đã tạo ra một quy mô mới, một định nghĩa mới về mặt phẳng và cảm ứng, một cú pháp mới của những mối quan hệ giữa khoảng trống, sắc tố, cạnh và hình vẽ, thay thế sửa chữa những thứ bậc bằng một cấu trúc tự tạo phức tạp và can đảm và mạnh mẽ chưa từng có. Hình thức hội họa này, có mối quan hệ tương tự như với trào lưu Siêu thực, ở chỗ nó có tương quan trực tiếp đến xúc cảm, biểu lộ và tâm trạng của nghệ sĩ, đồng thời biểu lộ cảm xúc của họ đằng sau những tác phẩm mà họ phong cách thiết kế. Cho đến ngày này Jackson Pollock được biết đến như một nhà chỉ huy trong những trào lưu nghệ thuật và thẩm mỹ quan trọng nhất của Mỹ trong thế kỷ 20. Những rủi ro đáng tiếc và cách tiếp cận phát minh sáng tạo mà ông triển khai đã khiến những nghệ sĩ ở thời sau ông phát minh sáng tạo với niềm đam mê, trái ngược với việc cố gắng nỗ lực tuân theo những ranh giới hoặc hướng dẫn đã định. Ngoài ra, những bức tranh tiên phong và tính cách ấn tượng của Pollock đã giúp lôi cuốn sự chú ý quan tâm đến nhóm to lớn hơn của phe phái Biểu hiện Trừu tượng, gồm có Willem de Kooning, Arshile Gorky, Robert Motherwell, Barnett Newman và Mark Rothko .

Pollock viết :
“Khi bạn vẽ từ vô thức, các hình vẽ nhất định sẽ xuất hiện.”
“Vô thức, với tư cách là nghệ thuật, đi theo sự không kiềm chế, nhưng sự không kiềm chế là chính xác; và khi sự không kiềm chế là chính xác, ảnh hưởng đến tâm trí vẫn là vẻ đẹp”.
“Không quan trọng lớp sơn được phủ lên như thế nào, miễn là có điều gì đó được nói ra”

4. Antoni Tàpies, họa sỹ người Tây Ban Nha. Ông đã phối hợp những mối chăm sóc đa dạng chủng loại về khái niệm với thử nghiệm vật tư và những quy mô hoành tráng. Xuyên suốt những bức tranh, bản in, tác phẩm điêu khắc và những tác phẩm trên giấy của mình, Tàpies đã kiến thiết xây dựng một ngôn từ hình ảnh chứa đầy những dấu ấn cử chỉ chi chít của chữ viết, những hình tượng và ngoài hành tinh học mang tính huyền bí. Vật liệu của ông rất phong phú từ rác, đất đến cát, bụi và đá, tạo ra cảm xúc rắn chắc về sức khỏe thể chất trong suốt cuộc sống phát minh sáng tạo của ông. Tàpies đã tham gia Venice Biennale bốn lần và triển lãm tại những thành phố gồm có Paris, London, Barcelona, ​ ​ Brussels, Berlin, Tokyo, Zürich và Thành Phố New York. Các tác phẩm của ông đã được bán trong những cuộc đấu giá và thuộc những bộ sưu tập của Trung tâm Pompidou, Moderna Museet, Kunstmuseum Basel, Fondation Beyeler, Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại và Tate .

Antoni Tàpies viết: “Tôi thường nói với những kẻ cuồng tín của chủ nghĩa hiện thực rằng không có thứ gọi là chủ nghĩa hiện thực trong nghệ thuật: nó chỉ tồn tại trong tâm trí của người quan sát. Nghệ thuật là một biểu tượng, một thứ gợi lên hiện thực trong hình ảnh tinh thần của chúng ta. Đó là lý do tại sao tôi cũng không thấy có sự mâu thuẫn nào giữa nghệ thuật trừu tượng và nghệ thuật hình tượng. ”
“Vẽ nhanh là một hành động có tính toán để ngăn chặn suy nghĩ lý trí.”
“Nghệ thuật phải khiến người xem giật mình suy nghĩ về ý nghĩa của cuộc sống.”

Tôi – kẻ si mê thần tượng những thiên tài nghệ thuật nghĩ rằng : Nghệ thuật trừu tượng là vẻ đẹp thiêng liêng vô hình dung gợi lên sự huyền bí của linh hồn. Nghệ thuật trừu tượng kích thích tâm hồn thăng hoa hướng đến tầm nhìn siêu việt. Nghệ thuật trừu tượng truyền cảm hứng phát minh sáng tạo mày mò những huyền bí của quốc tế tâm linh. Khi vẽ tranh trừu tượng – bạn hãy tin vào trái tim đừng vội tin vào lý trí. Khi vẽ tranh trừu tượng – tâm hồn họa sỹ thăng hoa hướng đến vô tận và thiên hà thu hẹp lại hiện hữu khiêu vũ trong con mắt người nghệ sĩ. Với nghệ thuật và thẩm mỹ trừu tượng nguyên tắc hệ trọng là trí tưởng tượng và tự do tuyệt đối – không có bất kể nguyên tắc công thức luật lệ nào được gọi là cơ bản. Nghệ thuật trừu tượng hướng tâm hồn đến sự thuần khiết cao nhã siêu việt viên mãn nhất của ý thức. Khi niềm tin đạt đến sự cao nhã tinh túy thuần khiết nhất – xúc cảm nội tâm người nghệ sĩ hướng đến thẩm mỹ và nghệ thuật trừu tượng .

Nghệ thuật trừu tượng – đó chính là âm nhạc suy tưởng của Chúa ban tặng tâm hồn con người. Ảo tưởng là suy tư đẹp của nghệ sĩ. Tôi đam mê ảo tưởng – bởi nó tăng thêm cho Tôi sức mạnh và tự do .

Tạm dừng những suy cảm về nghệ thuật và thẩm mỹ trừu tượng ở đây. Tôi nhớ đến một câu danh ngôn bất hủ phi thời hạn viết về thẩm mỹ và nghệ thuật của triết gia vĩ đại Aristotle : “ Mục đích của thẩm mỹ và nghệ thuật không phải là miêu tả diện mạo bên ngoài của sự vật, mà là ý nghĩa bên trong của chúng. ”

Hà Nội tháng 6 năm 2022

   Paul Vân Thuyết