Trong giới công nghệ kỹ thuật số và marketing, chúng ta thường nghe mọi người bàn về những chủ đề như “sản phẩm này có UX rất tốt” hay “UI của website kia tệ quá”… Những thuật ngữ này là một loại ngôn ngữ ‘kỳ bí’ nào đó mà bạn chưa biết hay do người nói chỉ cố dùng tiếng lóng để tỏ vẻ ‘cool ngầu’ hơn mà thôi? Nếu bạn muốn tìm hiểu UX và UI chính xác là gì và chúng khác nhau như thế nào thì hãy đọc bài viết này ngay nhé!
UX là gì? Thiết kế trải nghiệm người dùng là gì?
Tóm Tắt
Định nghĩa UX design
UX design là từ viết tắt của thuật ngữ “user experience design”, có nghĩa là thiết kế trải nghiệm người dùng. Don Norman, một nhà khoa học nhận thức và là nhà đồng sáng lập của công ty Nielsen Norman Group Design Consultancy, đã mô tả UX design như sau:
“Trải nghiệm người dùng (UX) bao gồm tất cả các khía cạnh của sự tương tác giữa người dùng cuối cùng với doanh nghiệp và những sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp đó”.
Đặc biệt, UX áp dụng cho tất cả mọi thứ có thể được trải nghiệm – một trang web, một chiếc máy pha cà phê, hoặc thậm chí là một chuyến dạo quanh siêu thị. “User experience” ám chỉ sự tương tác giữa người dùng với một sản phẩm hay dịch vụ, và “user experience design” bao quát những yếu tố giúp tạo nên trải nghiệm đó.
>> Xem thêm: Data Analytics là gì? Những điều hay ho bạn nên biết về Data Analytics và Data Analyst
Thiết kế trải nghiệm người dùng bao gồm tất cả các khía cạnh của sự tương tác giữa người dùng cuối cùng với doanh nghiệp (Nguồn: Sưu tầm)
UX design bao gồm những gì?
UX designer quan tâm đến việc người dùng đã có những trải nghiệm gì, cảm thấy như thế nào và có thể dễ dàng hoàn thành những công việc mong muốn ra sao. Đồng thời, UX designer cũng quan sát và phân tích để xem cách người dùng sử dụng sản phẩm trong thực tế để phát hiện và sửa đổi những khó khăn, trở ngại mà họ gặp phải, từ đó tạo nên những trải nghiệm tốt nhất cho người dùng.
Ví dụ: Bạn có thấy dễ dàng để đặt mua một bộ dụng cụ gọt vỏ trái cây online không? App online banking app có giúp bạn dễ dàng quản lý tiền bạc dễ dàng?
Mục tiêu sau cùng của UX design là tạo nên sự dễ dàng, thuận tiện, hiệu quả, thích đáng, và những trải nghiệm tốt cho người dùng.
Những yếu tố cần suy xét khi thiết kế UX là:
- Người dùng có những nhu cầu gì?
- Họ có suy nghĩ/ ý kiến gì về những sản phẩm tương tự với sản phẩm của bạn?
- Sản phẩm có vấn đề hay gây rắc rối gì cho người dùng không?
- Bạn sẽ giải quyết nó như thế nào?
- Khi một tình huống nhất định xảy ra, bạn có thể liệu trước những phản ứng nào của người dùng đối với sản phẩm? Nếu là phản ứng tốt, bạn sẽ tận dụng hoặc tối ưu nó như thế nào? Nếu là phản ứng tiêu cực, bạn sẽ hạn chế nó ra sao?
Ở phần này, tóm tắt ngắn gọn về UX design ở phần này là:
- User experience design là quá trình phát triển và cải thiện chất lượng của sự tương tác giữa người dùng với mọi khía cạnh của một doanh nghiệp.
- User experience design là, trên lý thuyết, công việc phi kỹ thuật số (khoa học nhận thức), nhưng lại được sử dụng và định nghĩa chủ yếu bởi những ngành công nghiệp kỹ thuật số.
- UX design KHÔNG liên quan đến mảng thị giác mà tập trung vào cảm giác tổng quan của trải nghiệm.
>> Tham khảo thêm: Figma là gì? Top 7 tuyệt chiêu với Figma ít ai nói cho bạn biết?
Thiết kế trải nghiệm người dùng bao gồm tất cả các khía cạnh của sự tương tác giữa người dùng cuối cùng với doanh nghiệp (Nguồn: Sưu tầm)
Thiết kế giao diện người dùng là gì?
Định nghĩa UI design
UI là từ viết tắt của thuật ngữ “user interface design”, có nghĩa là thiết kế giao diện người dùng. Nếu UX design là sự tổng hợp của những tác vụ tập trung vào việc tối ưu hóa sản phẩm cho mục đích sử dụng hiệu quả và dễ chịu hơn thì UI design chịu trách nhiệm cho những tác vụ liên quan đến giao diện, cách trình bày và tính tương tác của sản phẩm. UI design không chỉ bao gồm giao diện sử dụng đồ họa mà còn các hình thức thiết kế khác, vd điều khiển bằng giọng nói (voice-controlled).
Khác với UX, thiết kế UI hoàn toàn là một thuật ngữ kỹ thuật số. Giao diện người dùng – user interface – là điểm tương tác giữa người dùng và thiết bị hoặc sản phẩm kỹ thuật số – ví dụ như màn hình cảm ứng trên smartphone hoặc bàn di chuột bạn dùng để chọn loại cà phê bạn muốn trên máy pha cà phê.
>>> Có thể bạn quan tâm: Review Schema – Những điều gì cần chú ý trong bản cập nhật của Google?
Thiết kế giao diện người dùng cần đảm bảo giao diện của một sản phẩm trực quan nhất có thể (Nguồn: Sưu tầm)
Thiết kế giao diện người dùng bao gồm những gì?
Thiết kế giao diện người dùng chịu trách nhiệm cho việc phát triển và nghiên cứu nội dung, bố cục của sản phẩm để biến chúng thành những trải nghiệm cuốn hút, mang tính hướng dẫn và đáp ứng cho người dùng.
Trước khi phân tích sự khác nhau giữa UX và UI, chúng ta cùng điểm nhanh qua các khái niệm về thiết kế giao diện người dùng – user interface design:
- Thiết kế giao diện người dùng cần bảo đảm rằng giao diện của một sản phẩm trực quan nhất có thể bằng cách cẩn thận xem xét từng yếu tố mà người dùng có thể gặp phải: nút bấm, icons, kiểu chữ, cách phối màu, khoảng trống, hình ảnh, và thiết kế đáp ứng.
- Thiết kế UI được dùng với mục đích hướng dẫn người dùng một cách trực quan thông qua giao diện của sản phẩm, hướng đến việc tạo nên một trải nghiệm trực quan, dễ hiểu mà không yêu cầu người dùng phải tốn quá nhiều chất xám.
- Thiết kế UI biến ưu điểm và nội dung trực quan của thương hiệu thành giao diện của sản phẩm và bảo đảm tính nhất quán, mạch lạc và tính thẩm mỹ.
>> Tham khảo thêm: Robots Meta Tag – Khái niệm index, noindex, follow, dofollow
UI design xem xét từng yếu tố trực quan, tương tác mà người dùng có thể gặp phải, ví dụ như các nút bấm, icons, kiểu chữ, hình ảnh,… (Nguồn: Sưu tầm)
Sự khác nhau giữa UX design và UI design
Nếu ví sản phẩm như cơ thể con người thì các cơ quan đại diện cho thiết kế UX, chịu trái nhiệm đo lường và tối ưu hóa những vật chất được nạp vào cơ thể để hỗ trợ chức năng sống, còn thiết kế UI đại diện cho tính thẩm mỹ của cơ thể – vẻ bề ngoài, các giác quan và sự phản ứng.
Mặc dù UX và UI luôn song hành cùng nhau, bạn không cần có kỹ năng thiết kế UI để trở thành UX designer và ngược lại. UX và UI là hai vai trò riêng biệt với những quy trình và nhiệm vụ hoàn toàn khác nhau.
>> Tham khảo thêm: Canonical URL là gì? Tầm quan trọng của Canonical URL
Mặc dù UX và UI luôn song hành cùng nhau, bạn không cần có kỹ năng thiết kế UI để trở thành UX designer và ngược lại (Nguồn: Sưu tầm)
Công việc của UX designer
- Phần lớn tập trung vào việc tìm ra những vấn đề, khó khăn mà người dùng gặp phải và cách mà một sản phẩm cụ thể có thể giải quyết chúng.
- Xem xét toàn bộ hành trình của người dùng và tìm ra lời giải cho những câu hỏi như ‘trên hành trình đó, họ cần hoàn thành những bước nào?’, ‘trải nghiệm của họ dễ dàng và mượt ra sao?’,…
- Thực hiện các nghiên cứu về người tiêu dùng trên diện rộng để tìm ra người dùng tiềm năng cũng như nhu cầu của họ đối với một sản phẩm cụ thể.
- Vạch ra hành trình của người dùng đối với từng sản phẩm, xem xét những thông tin như cách nội dung được tổ chức và gắn nhãn trên một sản phẩm, những loại tính năng nào của sản phẩm mà khách hàng có thể cần,…
- Tạo nên ‘khung xương’ – những bản thiết kế sơ khai – cho sản phẩm đó để UI designer bắt đầu hành trình biến nó thành hiện thực.
Sự khác nhau trong công việc của một UX và UI designer (Nguồn: Sưu tầm)
Công việc của UI designer
- Xem xét tất cả các khía cạnh trực quan trong hành trình của người tiêu dùng, bao gồm từng màn hình và điểm tiếp xúc mà người dùng có thể gặp – như chạm vào một nút bấm, kéo xem một trang web, hay lướt qua một thư viện ảnh.
- Trong khi UX designer phác thảo sơ bộ hành trình người dùng thì UI designer tập trung vào tất cả các chi tiết mà khiến hành trình đó trở nên khả dĩ và được cụ thể hóa.
Tóm lại:
- Thiết kế UX gồm các tác vụ liên quan đến việc tìm ra và giải quyết khó khăn của người dùng; thiết kế UI liên quan đến việc tạo ra những giao diện tương tác trực quan, hấp dẫn và đẹp mắt.
- UX có thể áp dụng cho bất kỳ loại sản phẩm, dịch vụ hay trải nghiệm nào; còn UI dành riêng cho các sản phẩm và trải nghiệm kỹ thuật số.
>> Tham khảo thêm: QC Là Gì? Nghề QC Như Thế Nào? Các Phương Pháp QC?
UX và UI là hai vai trò riêng biệt với những quy trình và nhiệm vụ hoàn toàn khác nhau (Nguồn: Sưu tầm)
UX vs. UI design: Con đường nghề nghiệp nào phù hợp với bạn?
Nếu bạn muốn biết UX hay UI mới là sự lựa chọn phù hợp dành cho bạn, vậy hãy cùng xem qua các kỹ năng cần thiết và công việc hàng ngày của từng nghề nhé!
Công việc thực tế của một UX designer là gì?
- Nắm rõ đặc điểm kỹ thuật của sản phẩm và tâm lý người dùng
- Thực hiện thử nghiệm, khảo sát liên quan đến ý tưởng và tính khả dụng của sản phẩm và nhận phản hồi
- Phác thảo chân dung khách hàng mục tiêu thông qua nghiên cứu và phân tích dữ liệu người dùng
- Xác định mô hình tương tác phù hợp và đánh giác tính khả thi
- Phát triển wireframes và tạo mẫu sản phẩm dựa trên nhu cầu khách hàng
- Tìm được những cách giải quyết sáng tạo cho các vấn đề về UX
- Làm việc với UI designers để hoàn thiện bản thiết kế cho sản phẩm
- Truyền đạt ý tưởng thiết kế và vật mẫu cho nhà phát triển
- Phân tích đối thủ và xu hướng thị trường
>> Xem thêm: Ngôn ngữ lập trình là gì? Chức năng của Top 10 ngôn ngữ dễ học nhất
Các kỹ năng và kiến thức cần có của một UX designer
- Portfolio về các sản phẩm/ dự án thiết kế UX
- Có background trong mảng research và quản lý dự án
- Quen thuộc với thiết kế tương tác và kiến trúc thông tin
- Sử dụng thông thạo các phần mềm thiết kế (e.g. UXPin, Balsamiq)
- Có kiến thức về HTML/CSS, JavaScript là một điểm cộng
- Tốt nghiệp chuyên ngành Thiết kế/ Khoa học máy tính/ Kỹ sư hoặc các mảng liên quan.
Wireframe và tạo mẫu là một trong những công việc của UX designer (Nguồn: Sưu tầm)
Công việc thực tế của một UI designer là gì?
- Làm việc với kỹ sư và bộ phận quản lý sản phẩm để vạch ra và thực hiện các giải pháp sáng tạo về định hướng và hình ảnh trực quan của sản phẩm
- Thực hiện tất cả các khâu thiết kế trực quan – từ bước phác thảo ý tưởng cho đến bước bàn giao sản phẩm hoàn thiện cho kỹ sư
- Tạo wireframes, bảng phân cảnh, lộ trình người dùng, bản vẽ quy trình và sơ đồ trang web (sitemap) để truyền đạt các ý tưởng thiết kế và tương tác một cách hiệu quả
- Trình bày các thiết kế và sản phẩm bàn giao quan trọng cho đồng nghiệp và cấp trên
- Thực hiện nghiên cứu người dùng và đánh giá phản hồi khách hàng
>> Xem thêm: CDP (Customer Data Platform) là gì?
Các kỹ năng và kiến thức cần có của một UX designer
- Portfolio về các sản phẩm/ dự án thiết kế UI
- Sử dụng thành thạo Photoshop, Illustrator, OmniGraffle, hoặc các ứng dụng thiết kế và tạo mẫu khác
- Thành thạo HTML, CSS, và JavaScript
- Kỹ năng thiết kế trực quan xuất sắc và nhạy bén với sự tương tác giữa người dùng và hệ thống
- Có thể trình bay bản thiết kế trội chảy và bán cho nhiều bên
- Thường xuyên cập nhật các xu hướng, kỹ thuật và công nghệ UI mới nhất
- Có kinh nghiệm làm việc với quy trình tinh gọn
- Tỉ mỉ, cẩn trọng với từng chi tiết nhỏ
- Kỹ năng lập kế hoạch, giao tiếp, làm việc nhóm
UI designer làm các công việc liên quan đến nghiên cứu thiết kế và phát triển đồ họa (Nguồn: Sưu tầm)
Nếu bạn có hứng thú học các kỹ năng UX/UI để tăng cơ hội thăng tiến trong sự nghiệp hay chỉ đơn giản học vì sở thích, các bài blog trên Top On Seek về các chủ đề như Figma là gì, cách hiển thị web trên Google News,… sẽ là một sự hỗ trợ tuyệt vời! Liên hệ Top On Seek ngay nếu bạn cần audit và tối ưu website để đạt chuẩn UI/UX nhé!
*Nguồn tham khảo:
The Difference Between UX and UI Design – A Beginner’s Guide
UI Designer Skills: Definition and Examples
UX Designer job description
UI Designer job description
>>> Xem thêm các bài viết liên quan:
