David Cameron là một thất bại thảm họa và lịch sử

cameron

Nguồn: Alex Masie, “David Cameron Was a Historic and Disastrous Failure”, Foreign Policy, 24/06/2016

Biên dịch: Ngô Việt Nguyên | Hiệu đính: Lê Hồng Hiệp

Vị Thủ tướng muốn cách tân Đảng Bảo thủ và thống nhất Vương quốc Liên hiệp Anh. Nhưng ông chỉ đạt được điều ngược lại.

Đây là cách mà một cuộc sống chính trị kết thúc, với một sự sụp đổ, chứ không phải một tiếng phanh nhỏ. Chỗ đứng của David Cameron trong lịch sử vẻ vang giờ đã chắc như đinh. Ông là người đã lôi Liên hiệp Anh ra khỏi Liên minh châu Âu. Trong khi tất cả chúng ta phải chờ xem tác động ảnh hưởng tổng thể và toàn diện của cuộc trưng cầu dân ý ngày 23/6 như thế nào, Cameron vẫn hoàn toàn có thể được nhớ tới như là vị thủ tướng đã đứng đằng sau sự khởi đầu cho sự sụp đổ của Liên hiệp Anh. Nước Scotland độc lập, một sáng tạo độc đáo đã bị vượt mặt hai năm trước, giờ đây đã quay trở lại .
Nhiệm kỳ 10 năm chỉ huy Đảng bảo thủ của Cameron và 6 năm với tư cách thủ tướng giờ chỉ được gói gọn trong thực tiễn trên. Những di sản khác không còn quan trọng, không gì khác sẽ được người ta nhớ tới. Cameron đánh cược tổng thể với một vòng xúc xắc, và ông đã mất toàn bộ .
Không một thủ tướng nào trong thời đại gần đây phải chịu đựng một thất bại ở mức độ thảm hại đến mức đó, không một thủ tướng nào đã bị làm nhục một cách trọn vẹn bởi cử tri của ông ta đến vậy. Cameron đã mất trấn áp đảng của mình và tiếp theo là cả quốc gia. Hậu quả của sự không cẩn thận này sẽ còn được cảm thấy ở nước Anh và toàn quốc tế trong những năm sắp đến. Những nhà nghiên cứu và điều tra lịch sử dân tộc chính trị sẽ phải ngẫm nghĩ về một câu hỏi u buồn : David Cameron có thành quả như thế nào ? Và sự phán xét của họ chắc như đinh sẽ rất nặng nề .
Đáng lẽ mọi sự không phải như thế này. Cameron đáng lẽ là một chính trị gia Bảo thủ độc lạ, một người đồng ý bộ mặt và thực tiễn của nước Anh tân tiến. Ông được bầu làm chỉ huy trên một cương lĩnh hiện đại hóa, nhấn mạnh vấn đề rằng đảng phải đổi khác. Ông sẽ chỉ huy một Đảng Bảo thủ nhẹ nhàng hơn, bao trùm hơn, với chủ trương kinh tế tài chính bảo thủ nhưng chính sách xã hội tự do. Cắt giảm thuế và hôn nhân gia đình đồng tính, cải cách phúc lợi xã hội và một mức tăng đáng kể cho tiêu tốn viện trợ quốc tế cho những nước nghèo nhất .
Hơn toàn bộ, ông nhấn mạnh vấn đề rằng Đảng Bảo thủ phải chấm hết “ nhai đi nhai lại ” về châu Âu. Liên minh châu Âu, ông nhận ra, làm thế nào lãng sự quan tâm khỏi những yếu tố tức thời và quan trọng hơn. Thêm vào đó, Cameron hiểu rằng sự chia rẽ trong Đảng Bảo thủ về châu Âu đã giúp hạ bệ bà Margaret Thatcher và đã làm tê liệt nhiệm kỳ thủ tướng của John Major .
Một năm về trước, Cameron không nghĩ rằng ông sẽ phải tôn trọng lời hứa cương lĩnh của Đảng trong việc tổ chức triển khai một cuộc trưng cầu dân ý về tư cách thành viên Liên minh châu Âu. Nhưng đó là trước khi ông đạt được thế hầu hết một cách giật mình trong cuộc tổng tuyển cử năm ngoái. Ông giật mình bị mắc kẹt giữa những lời hứa mang tính tuyên ngôn, những lời hứa để làm sung sướng những người không tin châu Âu ( Eurosceptics ) và để đẩy lùi sự rình rập đe dọa phía cánh hữu đến từ đảng bài châu Âu một cách mãnh liệt là Đảng Anh Quốc Độc lập ( UK Independence Party ). Một cuộc trưng cầu dân ý sẽ phải diễn ra .
Dù vậy, ông Cameron vẫn đủ tự tin, hoặc là tự mãn, để nghĩ rằng thắng lợi sẽ là một điều thuận tiện. Dầu gì thì hầu hết giới cầm quyền chính thống của Anh đều nằm trong phe thân Châu Âu và đại đa số những doanh nghiệp Anh cũng như thế. Quyền lợi kinh tế tài chính tự thân chắc như đinh sẽ thuyết phục những cử tri đặt qua một bên những lo ngại về EU và ủng hộ thực trạng. Họ hoàn toàn có thể không làm như vậy với niềm tin hứng khởi cao nhưng một tác dụng miễn cưỡng ủng hộ lựa chọn “ Ở lại ” là tổng thể những gì Cameron và chính phủ nước nhà của ông cần .
Nhưng, nếu Cameron hiểu về sự sống sót của những quan điểm chống lại giới cầm quyền chính thống ở trong nước, thì ông đã quá tự tin rằng ông sẽ hoàn toàn có thể xoa dịu nó. Nỗ lực của Cameron trong việc vượt mặt những người thiếu tín nhiệm Châu Âu bằng cách tái đàm phán những pháp luật về tư cách thành viên của Anh đã trở thành một thất bại mất mặt và thậm chí còn nhục nhã. Ông đã đo lường và thống kê sai về mức độ mà ông hoàn toàn có thể xoay chuyển. Vương Quốc Anh đã là một thành viên tương đối tách biệt của EU, được ngoại lệ về việc không phải sử dụng đồng xu tiền chung và được ở ngoài khu vực tự do đi lại Schengen, do đó không còn nhiều quyền tự chủ mà Anh hoàn toàn có thể đạt được thêm bên trong số lượng giới hạn của EU nữa. Nỗ lực của Cameron để giành được thêm những quyền lợi và nghĩa vụ là một thất bại không hề tránh được, và là một sai lầm đáng tiếc kế hoạch không đáng có .

Tất cả những hy vọng còn lại về một chiến thắng nhẹ nhàng của phe “Ở lại” tan biến hết khi Boris Johnson, người có khả năng lớn nhất sẽ kế nhiệm Cameron và có thể nói là chính trị gia lôi cuốn nhất và được ủng hộ rộng rãi nhất nước Anh, tuyên bố rằng ông sẽ ủng hộ phe “Ra đi”. Tệ hơn nữa, đặc điểm và tâm trạng của thời đại hiện nay lại không có lợi cho Cameron. Chủ nghĩa dân túy hiện rất thịnh hành và “giới tinh hoa” là mục tiệu dễ nhắm đến ở mọi nơi. Liên minh châu Âu, trước nay chưa bao giờ được ủng hộ một cách hăng hái ở nước Anh, bị mô tả một cách dễ dàng là một tổ chức phi dân chủ, vô trách nhiệm, và xa rời thực tế. Có liên quan hơn, cho dù không công bằng cho lắm, là khi những điều trên cũng đúng khi dùng để mô tả Cameron, với quá khứ nhung lụa và phong cách quý tộc. Người đáng lẽ sẽ là một người “Bảo thủ trung thành với Một Quốc gia” lại bị mọi người cho là một gã quý tộc vụng về.

Những gì mà Cameron hoàn toàn có thể dựa vào – để phản ứng lại lời hứa của chiến dịch “ Ra đi ” rằng họ sẽ lấy lại quyền trấn áp và Phục hồi chủ quyền lãnh thổ cho Quốc hội Anh – là một loạt những “ chuyên viên ” gồm có Ngân hàng Thế giới, Quỹ Tiền tệ Quốc tế ( IMF ) và tổng thống Mỹ Obama, toàn bộ đều cảnh báo nhắc nhở chống lại việc rời Liên minh châu Âu. Các chuyên viên giờ đây cũng bị “ lỗi mốt ” ở Anh. “ Chúng ta đấu tranh cho dân chủ, còn họ chỉ lo về kinh tế tài chính ” theo lời Johnson, trong khi Michael Gove, một cựu liên minh chủ chốt của Cameron sau đó trở thành một nhà hoạt động kinh khủng ủng hộ “ Ra đi ”, nói rằng “ Tôi nghĩ tổng thể mọi người ở vương quốc này đã chịu hết nổi những chuyên viên ” .
Hơn toàn bộ, chiến dịch “ Ra đi ” tập trung chuyên sâu hỏa lực vào yếu tố nhập cư. Cameron một thời từng hứa sẽ cắt tổng số dân nhập cư xuống ít hơn 100.000 người mỗi năm. Đó là một lời hứa ông có nhiều nguyên do phải hối hận, không chỉ vì những số lượng được đưa ra trước cuộc bỏ phiếu cho thấy rằng trong năm năm ngoái, nhập cư đã làm tăng dân số nước Anh ở mức 330.000 người. Một nửa số lượng đó gồm có những công dân EU đến nước Anh sinh sống và thao tác .
Cameron mong rằng những luận điệu chống nhập cư, những cảnh báo nhắc nhở về “ đám đông ” người nhập cư từ những trại tị nạn ở Calais và những nơi khác, sẽ giúp ông đạt được sự tin tưởng mà những chủ trương của ông không làm được. Ông lại mắc phải sai lầm đáng tiếc, những luận điệu của ông bị những người chống nhập cư chỉ trích là những lời nói sáo rỗng. Đã quá đủ rồi, như chiến dịch “ Ra đi ” khăng khăng, và chỉ bằng cách rời EU mới hoàn toàn có thể trao cho Anh quyền trấn áp biên giới .
Vì thế giờ đây Cameron trở thành trò cười của châu Âu. Việc ông vực dậy Đảng Bảo thủ, Phục hồi nó sau ba thất bại bầu cử đau đớn dưới tay Tony Blair, không còn nghĩa lý gì. Đảng của ông bị chia làm hai, quốc gia của ông giờ phải đương đầu với một tương lai quá vô định trong khi ảnh hưởng tác động tổng lực của cuộc trưng cầu dân ý từ từ mở ra .
Hơn tổng thể, Cameron phải tâm lý về cách mà mà ông đã đánh mất sự tin yêu của người dân Anh. Nguồn gốc của khủng hoảng cục bộ này rất sâu xa nhưng chúng có tương quan đến những tác động ảnh hưởng còn đọng lại từ cuộc khủng hoảng cục bộ kinh tế tài chính năm 2008. Người Anh đã phải chịu đựng một chính phủ nước nhà “ thắt lưng buộc bụng ” trong sáu năm qua nhưng họ chưa khi nào hào hứng với điều đó .
Chúng ta từng nghĩ rằng Cameron chỉ là một chính trị gia suôn sẻ trong cuộc khủng hoảng cục bộ đó. Ông suôn sẻ khi chỉ đương đầu với hai chỉ huy Công đảng, Gordon Brown và Ed Miliband, những người không được ủng hộ thoáng đãng vì những nguyên do khác nhau. Vào năm năm trước ông đã vượt mặt mối rình rập đe dọa về một nước Scotland độc lập, và cho đến một vài tuần trước, có vẻ như ông cũng sẽ vượt mặt mối rình rập đe dọa Brexit .
Kiểu nghiên cứu và phân tích đó không còn hữu dụng nữa. Cuộc trưng cầu dân ý này là một cuộc làm mưa làm gió chống lại Westminster và cũng là một sự bày tỏ quan điểm chống lại châu Âu. Người Anh đã chán nản những tầng lớp cầm quyền và họ đã tận dụng thời cơ này để đá Cameron một phát đau điếng .

Kết quả trưng cầu dân ý bộc lộ hình ảnh của một nước Anh bị chia rẽ mạnh mẽ. Những người lớn tuổi bầu “Ra đi” trong khi các con cháu của họ ủng hộ “Ở lại” một cách áp đảo. Những người trung lưu có trình độ đại học bầu “Ở lại” trong khi tầng lớp lao động với trình độ cấp 3 bầu “Ra đi”. London và Scotland ủng hộ EU, trong khi những khu vực ở trung tâm nước Anh ủng hộ “Ra đi”. Nước Anh giờ là một quốc gia bị chia rẻ bởi giai cấp và địa lý hơn bao giờ hết. Đó cũng là một phần của di sản của Cameron, một bằng chứng của một nhiệm kỳ thủ tướng thất bại.

Vào một lúc nào đó thì rốt cuộc những vị tướng như mong muốn sẽ không còn gặp may nữa. Cameron đã chứng tỏ rằng ông không phải là ngoại lệ so với quy luật không hề tránh được này của chính trị. Gần như toàn bộ những cuộc sống chính trị đều chấm hết trong thất bại, nhưng ít cuộc sống nào chấm hết theo kiểu đau đớn như vậy. Đây là một con tàu chìm và Cameron là thuyền trưởng đã lèo lái tàu HMS Britain ( tức nước Anh ) vào đá ngầm. Đây là di sản của ông, đây là cái mà ông sẽ được nhớ đến. Và ông xứng danh bị như vậy .