Hindenburg – Tổng thống nền Cộng hòa Weimar

Hindenburg

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 22/5/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh                                        

Hindenburg (1847-1934) là một nhân vật cấp cao của quân đội Đức trong Thế chiến thứ nhất, và là tổng thống thứ hai của nền Cộng hòa Weimar (từ 1925 đến 1934).

Paul von Hindenburg sinh ngày 2 tháng 10 năm 1847 tại Posen, vương quốc Phổ (nay là Poznan, Ba Lan) trong một gia đình có dòng dõi quý tộc ở Đức. Trong sự nghiệp quân sự đáng trân trọng nhưng không có gì nổi trội của mình, Hindenburg đã tham chiến trong Chiến tranh Áo-Phổ (1866) và Chiến tranh Pháp-Phổ (1870-1871), và nghỉ hưu năm 1911. Tuy nhiên, năm 1914 ông được gọi tái ngũ và bổ nhiệm chức vụ chỉ huy trên danh nghĩa của Erich Ludendorff, một chiến lược gia quân sự tài năng. Những chiến tích nhờ công của Ludendorff trong cuộc xâm lược nước Nga đem lại danh tiếng cho Hindenburg, người được bổ nhiệm làm thống chế mặt trận và tổng tư lệnh của tất cả các lực lượng bộ binh Đức, với Ludendorff luôn sát cánh. Hindenburg chỉ đạo việc tổng động viên cả nước Đức cho cuộc chiến, và trở thành một nhân vật được ủng hộ rộng khắp. Hoàng đế Kaiser Wilhelm II bị gạt sang một bên.

Năm 1918, sau khi Đức bại trận, Hindenburg nghỉ hưu, nhưng đến năm 1925 ông được bầu làm tổng thống Đức đa phần bởi ông là một vị anh hùng dân tộc bản địa. Năm 1930, khi cuộc khủng hoảng kinh tế khởi đầu nghiêm trọng và cơ quan chính phủ sụp đổ, ông chỉ định một nội những mới có nghĩa vụ và trách nhiệm tuân thủ chỉ mình ông. Tháng 7 Hindenburg được cho phép Thủ tướng Heinrich Brüning giải tán Nghị viện Liên bang ( Reichstag ) .
Trong cuộc bầu cử mới, Đảng Quốc xã nổi lên thành đảng lớn thứ hai, và do sự link trong nghị viện trở nên lỏng lẻo, Brüning quản trị nhà nước gần như trọn vẹn bằng những sắc lệnh. Các chủ trương giảm phát của ông càng làm trầm trọng những khó khăn vất vả của nền kinh tế tài chính và thực trạng bạo loạn ngày càng tăng, trong khi đảng Quốc xã chỉ đổ thêm dầu vào lửa. Hindenburg tái đắc cử tổng thống vào năm 1932, đa phần với sự ủng hộ của những người coi ông là tấm khiên chống lại một đảng Quốc xã vô pháp lý và tàn ác. Tuy vậy những người phe Hindenburg lại cho rằng đảng Quốc xã là một nhóm dẫu rằng không dễ chịu và thoải mái gì nhưng có ích – đáng để họ thỏa hiệp .
Hai cơ quan chính phủ liên tục không hề giành được sự ủng hộ của Đảng Quốc xã bởi Adolf Hitler khăng khăng đòi làm thủ tướng trong bất kỳ chính phủ nước nhà nào có sự tham gia của đảng này. Bất chấp sức ép lớn, Hindenburg khước từ chỉ định Hitler. Tuy nhiên vào tháng 11/1932, Hitler và Franz von Papen ( cựu thủ tướng Đức ) đã đạt được một thỏa thuận hợp tác xây dựng một chính phủ nước nhà với Hitler làm thủ tướng, nhưng hầu hết những vị trí khác trong nội các không do người của Đảng Quốc xã nắm giữ. Khi đã nắm quyền, Hitler nhanh gọn thiết lập quyền lực tối cao chính trị gần như vô hạn trải qua những hình thức khủng bố và áp đặt. Hitler công khai minh bạch bày tỏ sự tôn trọng so với Hindenburg. Ông liên tục làm tổng thống đến khi qua đời vào ngày 2 tháng 8 năm 1934 .