PISA: Ai được và được gì? | https://final-blade.com

Năm năm trước, 83 nhà khoa học và hoạt động giải trí giáo dục khét tiếng trên quốc tế cùng ký tên vào một bức thư gửi ông Andreas Schleicher – giám đốc Chương trình Đánh giá học viên quốc tế ( Programme for International Student Assessment, gọi tắt là PISA ) của Tổ chức Hợp tác và tăng trưởng kinh tế tài chính ( OECD ) – bày tỏ mối quan ngại thâm thúy về tác động ảnh hưởng của kỳ thi PISA và lôi kéo ngừng tổ chức triển khai vòng sau đó .Nói một cách vắn tắt, bức thư viết : “ Trọng tâm quá hẹp của OECD về kiểm tra chuẩn hóa đã rình rập đe dọa biến việc học thành công việc lao dịch khổ sai và giết chết niềm vui học tập của trẻ nhỏ. Bởi vì PISA đã dẫn dắt chính phủ nước nhà nhiều nước tới chỗ cạnh tranh đối đầu quốc tế để có điểm thi cao hơn, OECD đã được coi là một thứ quyền lực tối cao định hình chủ trương giáo dục trên toàn quốc tế, mà không hề có một cuộc bàn luận tráng lệ nào về sự thiết yếu hay những số lượng giới hạn trong những tiềm năng của OECD. Chúng tôi rất là quan ngại về việc sử dụng chỉ duy một thứ que thử giản đơn, đầy định kiến, quá hẹp, để đo lường và thống kê sự phong phú lớn lao của những nền văn hóa truyền thống và truyền thống cuội nguồn giáo dục, là điều rốt cuộc sẽ tạo ra những tổn thất không thể nào thay thế sửa chữa được cho học viên và cho những trường của tất cả chúng ta ” .

Tại sao có phản ứng như thế?

PISA là một chương trình được thực hiện trên phạm vi quốc tế nhằm đánh giá kết quả học tập của học sinh tuổi 15-16 đang học trong các trường phổ thông. Chương trình này bắt đầu từ năm 1997, kỳ thi đầu tiên là năm 2000 và được thực hiện 3 năm một lần, kỳ thi gần nhất là năm 2018 có 79 quốc gia/vùng lãnh thổ, bao gồm khoảng 600.000 học sinh tham gia.

PISA thu thập dữ liệu và đưa ra những chỉ báo đối sánh tương quan cho mạng lưới hệ thống giáo dục những nước thành viên và đối tác chiến lược. Bài thi nhằm mục đích tìm hiểu và khám phá học viên biết những gì trong ba nghành toán, khoa học, đọc hiểu, và hoàn toàn có thể làm được gì với những kiến thức và kỹ năng đó. Những tài liệu này không chỉ nhằm mục đích giám sát hiệu quả học tập của học viên trong ba môn chính nói trên, mà còn thống kê giám sát nhiều yếu tố khác cũng được coi là hiệu quả giáo dục, ví dụ điển hình động cơ học tập, niềm tin vào bản thân, và phương pháp học tập của học viên .Khảo sát của PISA cũng cho thấy những độc lạ trong hiệu quả giáo dục giữa những nhóm học viên có thực trạng kinh tế tài chính – xã hội khác nhau, hoặc giữa học viên nam và nữ. Vì thế nó có nhiều hàm ý cho giới làm chủ trương .Việc chọn mẫu trong khảo sát PISA gồm hai quy trình tiến độ : chọn mẫu phân tầng, tức là chọn 1 số ít trường có học viên trong độ tuổi 15 theo tỉ lệ tương ứng với tổng số trường trên cả nước ; sau đó chọn ngẫu nhiên 35 học viên trong mỗi trường này .Bài kiểm tra trong vòng 2 giờ gồm có hai phần : câu hỏi trắc nghiệm và câu hỏi dành cho học viên tự vấn đáp. Thành phần và nội dung của bài thi không giống nhau cho mọi học viên. Các bài kiểm tra được dịch sang ngôn từ của những nước tham gia và thẩm định và đánh giá rất cẩn trọng .Sau khi làm bài kiểm tra về kỹ năng và kiến thức, thí sinh sẽ vấn đáp một bảng hỏi trong gần một giờ về sở trường thích nghi, động lực và thực trạng mái ấm gia đình. Hiệu trưởng nhà trường vấn đáp bảng hỏi diễn đạt về học viên, giáo viên, kinh tế tài chính … của trường .Kết quả kiểm tra từ những nước khác nhau được liên kết và đưa lên cùng một thang đo để hoàn toàn có thể so sánh với nhau. Các tài liệu về tác dụng của PISA được công khai minh bạch, ai cũng hoàn toàn có thể tiếp cận .Với cách tổ chức triển khai và tiềm năng như vậy, những nhà giáo dục lo lắng rằng PISA đã góp thêm phần thôi thúc những loại kiểm tra chuẩn hóa và khiến người ta ngày càng dựa vào những thước đo định lượng nhiều hơn. Dù kiểm tra chuẩn hóa đã được dùng ở nhiều nước qua nhiều thập kỷ, nhưng vẫn còn nhiều quan điểm khác nhau về tính khả tín và hiệu lực hiện hành của nó .Việc dùng bài kiểm tra chuẩn hóa để nhìn nhận học viên, giáo viên, nhà quản trị nhằm mục đích xếp hạng và dán nhãn học viên, thầy giáo và những hiệu trưởng, thực ra là thu hẹp ý nghĩa của giáo dục .“ Bằng cách nhấn mạnh vấn đề một dải hẹp những yếu tố hoàn toàn có thể giám sát được của giáo dục, PISA đã lôi kéo sự chú ý quan tâm của những nhà giáo dục ra khỏi những tiềm năng khó giám sát hơn, hay bất khả giám sát bởi nó quá lớn, quá can đảm và mạnh mẽ hay quá cực đoan, ví dụ điển hình tiềm năng tăng trưởng sức khỏe thể chất, đạo đức, ý thức công dân hay năng lượng mỹ thuật ; cho nên vì thế, nó thu hẹp một cách nguy hại tưởng tượng tập thể của tất cả chúng ta về việc giáo dục là gì và phải như thế nào ” ( trích lá thư nói trên ) .Đáng quan ngại hơn là trong chủ trương giáo dục, PISA, với cấu trúc xếp hạng của nó, đã kích thích sự chú ý quan tâm tới những phương pháp kiểm soát và điều chỉnh thời gian ngắn nhằm mục đích giúp những nước nhanh gọn leo lên trên bảng xếp hạng, mặc dầu nghiên cứu và điều tra đã cho thấy rằng những biến hóa bền vững và kiên cố trong giáo dục phải mất nhiều thập kỷ mới dẫn đến tác dụng, chứ không phải một vài năm .

Những thay đổi gần đây

Trước phản ứng và những khuyến nghị của giới học thuật quốc tế, OECD đã ký kết một hợp đồng với Pearson, ( một doanh nghiệp giáo dục lớn đặt cơ sở tại Mỹ chuyên về nhìn nhận giáo dục ) nhằm mục đích xác lập những gì cần được đo và thiết kế xây dựng những thước đo mới cho kỳ thi năm 2018 .Trước nay, bài thi PISA hầu hết thực thi trên giấy. Kỳ thi năm 2018 hình thức thi đã chuyển thành thực thi trên máy tính ở hầu hết những nước, chỉ còn 9 vương quốc vẫn sử dụng hình thức thi trên giấy, trong đó có Nước Ta, mặc dầu đã có nhiều quan điểm cảnh báo nhắc nhở rằng điều này sẽ dẫn đến xô lệch đáng kể về điểm thi, nhất là ở những nước Đông Á .Trong kỳ khảo sát năm 2018, ngoài ba môn theo truyền thống cuội nguồn trước đây, PISA còn khảo sát những nghành khác như : năng lực xử lý yếu tố, kỹ năng và kiến thức kinh tế tài chính, năng lượng công dân toàn thế giới. Tuy nhiên không phải nước nào cũng tham gia khảo sát vừa đủ những chủ đề này, ví dụ điển hình Nước Ta đã không tham gia phần công dân toàn thế giới .

Về cơ bản, PISA vẫn không thay đổi nhiều so với trước đây, và theo giới học thuật, đó vẫn là trò chơi của các nước giàu. Trả lời câu hỏi: “Ai tham gia kỳ thi PISA?”, dữ liệu dưới đây cho thấy học sinh ở tầng lớp dưới hầu như vắng mặt hoàn toàn (xem biểu đồ dưới).

Điều này có nghĩa là, tác dụng PISA, cứ cho là phản ánh trung thực trình độ của những học viên tham gia thi, cũng không nói lên đúng chuẩn tác dụng giáo dục thực sự của một nước, bởi nó không gồm có một tỉ lệ rất cao những học viên nhà nghèo .Vì thế dựa trên những tác dụng đó để thiết kế xây dựng chủ trương giáo dục, thì nhiều phần là những chủ trương ấy sẽ hoàn toàn có thể xa rời với thực tiễn của hầu hết dân nghèo, trong lúc khoảng cách giàu – nghèo ở nhiều nước, kể cả những nước tăng trưởng, đang là một yếu tố ngày càng nghiêm trọng .

Những câu hỏi cần được trả lời

Nếu PISA là game show của nước giàu / người giàu, vậy thì thứ hạng của một nước trên bảng “ xếp hạng ” PISA trong trong thực tiễn đã có ảnh hưởng tác động như thế nào đến cải cách giáo dục ở những nước ?Trong quá khứ, những nước tăng trưởng như Đức, Nhật Bản, Đan Mạch đã từng sốc trước tác dụng thấp hơn kỳ vọng của học viên nước mình, nhất là so với những nước được xem là “ đang tăng trưởng ”. Cú sốc đó đã dẫn tới 1 số ít cải cách nhằm mục đích cải tổ tác dụng .Tuy nhiên, tình hình chẳng có gì khá hơn : năm 2000, Đức xếp hạng 21 môn đọc hiểu và 20 môn toán. Năm 2018 tác dụng đó phần đông không đổi, hạng 20 cho cả hai môn. Đan Mạch xếp 16 môn đọc hiểu và xếp thứ 12 môn toán. Năm 2018 thứ hạng đó là 18 và 13. Nhật Bản, năm 2003 xếp 14 môn đọc và thứ 6 môn toán. Năm 2018 thứ hạng đó là 15 và 6. Nghĩa là hầu hết không hề tiến lên một bước nào nếu không nói là hiệu quả còn tệ hơn .Học sinh Trung Quốc ( thực ra chỉ gồm có Bắc Kinh, Thượng Hải, Giang Tô và Chiết Giang ) liên tục dẫn đầu bảng. Liệu những nước phương Tây có muốn đổi khác mạng lưới hệ thống giáo dục của mình theo lối Trung Quốc, vốn được coi là dựa trên học thuộc lòng và nhồi nhét ?Dữ liệu năm 2018 cũng cho thấy học viên Trung Quốc học nhiều thời hạn hơn toàn bộ những nước khác, trung bình là 57 giờ một tuần, trong lúc ở những vương quốc OECD là 44 giờ .Đã có nhiều bài học kinh nghiệm trong việc “ học tập quy mô ” của những nước có thứ hạng cao trên bảng xếp hạng PISA. Phần Lan trong kỳ thi tiên phong đạt được thứ hạng rất khả quan, một tác dụng giật mình so với những nước có điều kiện kèm theo kinh tế tài chính chính trị và văn hóa truyền thống thân thiện .Phần Lan từng được nhiều nước đến thăm và học hỏi tới nỗi người ta phải thu phí những đoàn thăm viếng, chừng 1.300 USD mỗi người ! Nhưng kỳ thi này tiếp nối đuôi nhau kỳ thi khác, thứ hạng của Phần Lan liên tục giảm mà phần đông không có nguyên do nào khả dĩ lý giải được .Một nhóm những nhà nghiên cứu Anh đã phát hiện rằng vào thời gian năm 1996, ở Phần Lan, học viên tập đọc bằng cách học thuộc lòng từng từ trong sách giáo khoa. Nếu đổi giáo viên từ lớp này sang dạy lớp khác, học viên có lẽ rằng cũng không chú ý quan tâm hay nhận ra có gì độc lạ. Hầu hết học viên đạt điểm cao trong kỳ thi tiên phong đã được học theo lối đó .Nhưng sau đó, những trường Phần Lan khởi đầu một cách tiếp cận trọn vẹn khác, phần nhiều trái ngược. Aino Saarinen đã nghiên cứu và phân tích tài liệu PISA 2012 của Phần Lan và Kết luận rằng, học viên ở những trường dành cho người học một khoảng trống tự do lớn hơn thì có điểm thi PISA thấp hơn hẳn trong hai môn toán và khoa học .Thế nhưng Phần Lan thời nay vẫn là một vương quốc tăng trưởng và hai năm liền được xếp hạng là vương quốc niềm hạnh phúc nhất quốc tế, với GDP đầu người là 47.703 USD và mạng lưới hệ thống giáo dục được xem là trong số những nước tốt nhất quốc tế : thầy cô giáo được kính trọng, được trả lương cao, và có nhiều dữ thế chủ động, tự do trong việc làm, rất ít áp lực đè nén thi tuyển và bài tập về nhà .

Điều này không phủ nhận hoàn toàn ý nghĩa tích cực của việc thực hiện những nghiên cứu đánh giá đối sánh quốc tế về kết quả giáo dục. Nó chỉ có nghĩa là, một mặt, chúng ta phải cải thiện những thước đo ấy theo một cách nào đó có thể đo lường đầy đủ hơn mức độ đạt được mục tiêu của giáo dục.

Mặt khác, việc cần làm không phải là phấn đấu để có “ thứ hạng ” cao hơn, mà là để biết tất cả chúng ta cần phải đổi khác những gì nhằm mục đích đạt được tiềm năng thực sự của giáo dục. Những vui mừng quá mức hay những tuyệt vọng nặng nề trước tác dụng PISA đều hoàn toàn có thể dẫn tất cả chúng ta đi lệch hướng : biến thứ hạng PISA trở thành tiềm năng của giáo dục. ■

Chi phí dành cho giáo dục của các nước OECD đã tăng khoảng 15% trong thập niên qua, nhưng kết quả PISA của họ hầu như không có cải thiện nào đáng kể. Điều này gợi ý đến tác động tổng hợp của nhiều yếu tố đối với kết quả giáo dục, đặc biệt là văn hóa và bối cảnh, chứ không chỉ là nhà trường và vấn đề tài chính. Như vậy, đã đến lúc chúng ta tỉnh táo nhìn lại việc nhấn mạnh quá mức tới những thước đo định lượng, vì nó không tránh khỏi tạo ra cái nhìn giản lược về mục tiêu của giáo dục, đặc biệt là kéo các nước và các trường vào một cuộc đua “chứng tỏ đẳng cấp”, trong lúc chưa có một nghiên cứu nào cho thấy mối liên hệ nhân quả giữa những nước có kết quả cao trong PISA hoặc có tiến bộ rõ rệt trong PISA với chất lượng nguồn nhân lực và sự phát triển về kinh tế, khoa học kỹ thuật hay tiến bộ xã hội của những nước đó.

Source: https://final-blade.com
Category: Kiến thức Internet