Kenya: Mobile Money nâng cấp cuộc sống tầng lớp ‘unbanked’

Trong một ngôi làng hẻo lánh tại Kenya, một người phụ nữ lên list shopping thức ăn cho cả ngày. Cô cần tiền trước khi đến chợ, tuy nhiên ngân hàng nhà nước gần nhất phải mất vài ngày đi bộ. Thay vào đó, cô lấy điện thoại cảm ứng, nhắn mật khẩu và nhu yếu rút tiền. Vài phút sau, cô gặp một người đàn ông cầm di động và nhận tiền từ anh ta. Cô liên tục đi tới chợ và làm nốt việc của mình .
Chào mừng tới quốc tế của ngân hàng nhà nước tiền di động ( Mobile Money ) .

{keywords}
Người dân chuyển tiền tại một điểm giao dịch M-Pesa ở Nairobi, Kenya năm 2011. (Ảnh: Sayyid Abdul Azim/AP)

Tại nhiều khu vực trên quốc tế, mọi người không sống gần ngân hàng nhà nước hay không có thông tin tài khoản ngân hàng nhà nước. Chẳng hạn, tại Senegal, chỉ có 8 % dân số có thông tin tài khoản ngân hàng nhà nước. Tại Uganda, tỉ lệ này là 11 %. Trong một thời hạn dài, nó đồng nghĩa tương quan với họ bị bỏ lại bên ngoài mạng lưới hệ thống kinh tế tài chính : không hề gửi tiền, tiết kiệm chi phí, mua sản phẩm & hàng hóa hay vay mượn. Song kỷ nguyên di động đã biến điều bất khả thi trở nên hoàn toàn có thể mà không cần tới thông tin tài khoản ngân hàng nhà nước chính thức .

Cất cánh đầu tiên từ Kenya những năm đầu 2000, ngân hàng di động đã vượt qua hệ thống thanh toán của nhiều nước phát triển khác theo các cách khác nhau. Nghiên cứu cho thấy sự phát triển nhanh chóng của hệ thống Mobile Money đã dẫn tới tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ. Hơn một thập kỷ sau, nếu như tại Mỹ, không phải lúc nào cũng dễ dàng để trả tiền tạp hóa bằng điện thoại thì tại nhiều phần của châu Phi, Mobile Money đã vô cùng phổ biến. Tại Uganda, 43% người dân có tài khoản Mobile Money. Tại Kenya là 72%.

Hệ thống Mobile Money rất đơn thuần. Nó tựa như như những ứng dụng bạn vẫn dùng để chuyển tiền di động như Venmo, tuy nhiên Venmo nhu yếu thông tin tài khoản ngân hàng nhà nước hoặc thẻ tín dụng thanh toán, còn Mobile Money thì không. Để gửi hay rút tiền từ ứng dụng, mạng lưới hệ thống Mobile Money sử dụng những đại lý, những người xuất hiện tại những khu vực trọng điểm trên toàn nước – gồm có cả vùng sâu vùng xa – với tiền mặt và một chiếc điện thoại cảm ứng. Bạn còn hoàn toàn có thể dùng Mobile Money để thanh toán giao dịch phi tiền mặt như mua hàng, trả tiền dịch vụ .
Các đại lý này có tính năng như một cây ATM : Bạn tới gặp họ, đưa tiền cho họ để gửi tiền vào thông tin tài khoản Mobile Money hoặc rút tiền. Họ là bước tiến khổng lồ tại những vương quốc mà đại bộ phận người dân chưa được tiếp cận dịch vụ ngân hàng nhà nước .
Hệ thống đơn thuần được kiến thiết xây dựng dựa trên tin nhắn văn bản, không cần smartphone hay ứng dụng nhưng tạo ra sự độc lạ đáng kể cho những hộ nghèo. Một điều tra và nghiên cứu chỉ ra nếu một mái ấm gia đình sống gần một đại lý Mobile Money hơn, họ có xu thế không lâm vào cảnh nghèo cùng cực ( dưới 1,25 USD / ngày ) và nghèo ( dưới 2 USD / ngày ). Nếu những hộ nghèo thường trải qua “ cú sốc tiêu dùng ” – không hề xử lý nhu yếu cơ bản khi thu nhập giảm, những hộ nghèo có Mobile Money lại không thay đổi hơn. Khả năng tiết kiệm chi phí và chuyển tiền từ bạn hữu, mái ấm gia đình giúp họ có một thứ để dựa vào .
Tại Kenya, vương quốc đứng vị trí số 1 quốc tế về Mobile Money, nơi 96 % hộ mái ấm gia đình có thông tin tài khoản Mobile Money, bạn hoàn toàn có thể tìm thấy đại lý ở gần như mọi nơi. Sau thành công xuất sắc của Kenya, nhiều người kỳ vọng lặp lại điều đó và nâng cao chất lượng đời sống tại những nước khác .
Cách thức hoạt động giải trí của Mobile Money

{keywords}
Tại Kenya, 72% người dân có tài khoản Mobile Money. (Ảnh: Tony Karumba/AFP)

Trước khi điện thoại di động phổ cập, người dân nông thôn Kenya không có nhiều lựa chọn quản trị tiền. Họ hầu hết không hề tiếp cận ngân hàng nhà nước do khoảng cách xa xôi và ngân hàng nhà nước cũng không Giao hàng người có quá ít tiền. Lựa chọn thay thế sửa chữa ngân hàng nhà nước là mang theo tiền mặt nhưng rất dễ bị cướp. Các thành viên sống tại thành phố muốn gửi tiền về nhà phải chuyển qua bên trung gian với cước cao hoặc bản thân tự chuyển dời quãng đường dài, khó khăn vất vả .
Đó là khi ý tưởng sáng tạo về Mobile Money được manh nha. Ứng dụng Mobile Money không cần tới ngân hàng nhà nước tuy nhiên lại hoạt động giải trí như một ngân hàng nhà nước và thẻ ghi nợ. Ai có thông tin tài khoản Mobile Money đều hoàn toàn có thể sử dụng những dịch vụ kinh tế tài chính như một người có thông tin tài khoản ngân hàng nhà nước. Mobile Money bắt nguồn từ quốc tế đang tăng trưởng, nơi mọi người dùng dịch vụ gửi tin nhắn trước khi smartphone được dùng thoáng đãng .
Nam Phi và Philippines nỗ lực kiến thiết xây dựng những mạng lưới hệ thống như vậy vào những năm 2000 tuy nhiên cải tiến vượt bậc chỉ Open tại Kenya với mạng lưới hệ thống M-Pesa ( tiền di động ) .
Dự án tiền thân của M-Pesa sinh ra năm 2002 khi những hãng di động nhận thấy họ vô tình ý tưởng ra một thứ mô phỏng tiền tệ. Người dùng di động Kenya mua và bán “ airtime ” – dữ liệu điện thoại cảm ứng hay số phút nghe gọi – rồi chuyển cho họ hàng, trong 1 số ít trường hợp họ còn dự trữ để bán lại. Nó bảo đảm an toàn hơn mang theo tiền mặt và thuận tiện hơn ngân hàng nhà nước vì những nhà sản xuất airtime rất thông dụng .
Theo cuốn sách “ Money, Real Quick ” của tác giả Tonny Omwansa, một nhóm mẫu sản phẩm tại nhà mạng lớn nhất Kenya – Safaricom – đã tăng trưởng M-Pesa, mạng lưới hệ thống gửi tin nhắn để tiết kiệm chi phí và gửi tiền. Kenya có vô số nhà phân phối airtime, đó là những chủ doanh nghiệp nhỏ bán airtime trả trước. Một số trong số này sau đó cũng phân phối M-Pesa .
Giai đoạn đầu, M-Pesa dùng để trả những khoản nợ vi mô cho người có thu nhập đặc biệt quan trọng thấp. Theo Omwansa, những người làm ra M-Pesa mở màn nhìn thấy nhiều hiệu quả khác. Người dân dùng M-Pesa thay cho những tổ chức triển khai kinh tế tài chính mà họ không có quyền tiếp cận. Cuối năm 2009, M-Pesa có hơn 8 triệu người dùng tại Kenya. Năm 2012, nó có hơn 15 triệu người dùng và hơn 30.000 đại lý .
Ảnh hưởng của Mobile Money tới người nghèo

Khả năng gửi tiền về gia đình mà không cần đi xa hay tiết kiệm tiền trên smartphone thay vì… dưới đệm… là những điểm hấp dẫn không thể chối từ. Với hàng tỷ người dân trên thế giới, Mobile Money đã mang lại hiệu ứng kinh tế sâu rộng.

Các nhà kinh tế tài chính học Tavneet Suri và William Jack đã nhìn nhận những ảnh hưởng tác động của Mobile Money trong một loạt điều tra và nghiên cứu. Năm năm nay, họ chỉ ra M-Pesa xuất hiện mọi nơi ở Kenya dù tiến trình 2008 – 2010, một số ít nơi có nhiều đại lý, 1 số ít lại không .
Từ đây, những nhà nghiên cứu lại xử lý một câu hỏi khác : Sự Open của M-Pesa có giúp mái ấm gia đình thoát nghèo hay không ?
Nghiên cứu năm năm nay Kết luận : “ Các dịch vụ kinh tế tài chính cơ bản như năng lực tiết kiệm ngân sách và chi phí, gửi tiền và thanh toán giao dịch bảo đảm an toàn – vốn được tiếp đón tại những nền kinh tế tài chính tăng trưởng – dưới hình thức Mobile Money đã chạm đến hàng triệu người dân Kenya với vận tốc chưa từng có trong thập kỷ qua, có vẻ như có tiềm năng kích thích kinh tế tài chính trực tiếp ”. Báo cáo ước tính M-Pesa đã giúp 194.000 hộ dân thoát cảnh đói nghèo .
Báo cáo năm 2019 của Haseeb Ahmed và Benjamin W. Cowan còn cho thấy Mobile Money tăng năng lực tiếp cận dịch vụ y tế. Do mọi người có khuynh hướng tiết kiệm chi phí nhiều hơn khi có phương pháp bảo đảm an toàn, tiện nghi hơn, họ sẽ có khoản dự trữ nếu ai đó trong mái ấm gia đình bị ốm. Việc gửi tiền dễ hơn nhiều cũng giúp họ nhận được sự trợ giúp từ bạn hữu, họ hàng khi khẩn cấp .
Nỗ lực đưa Mobile Money đi khắp trần gian

{keywords}
Một đại lý M-Pesa tại Ntulele, Kenya năm 2009. (Ảnh: Shashank Bengali/MCT/Tribune News Service)

Trong thập kỷ qua, M-Pesa và những mạng lưới hệ thống tương tự như đã nỗ lực để nhân rộng thành công xuất sắc ra nhiều nước khác tại châu Á và châu Phi. Ngày nay, M-Pesa công bố có 42 triệu người dùng hoạt động giải trí và 400.000 đại lý tại nhiều nước .
Thành công của M-Pesa là nguồn cảm hứng cho người khác làm theo. Quỹ Bill và Melinda Gates đã hỗ trợ vốn cho nhiều dự án Bất Động Sản Mobile Money và tăng trưởng ứng dụng cho những nền tảng Mobile Money. Các công ty tư nhân tạo ra ứng dụng tương tự như Mobile Money như Wave .
Tuy nhiên, lặp lại thành công xuất sắc của M-Pesa không hề dễ. Theo Wave, khi Mobile Money thành công xuất sắc tại Kenya, nó giúp đưa khoảng chừng 1 triệu người thoát nghèo. Song 10 năm sau, hầu hết người dân châu Phi vẫn thiếu những cách để tiết kiệm ngân sách và chi phí, chuyển hay vay tiền để kinh doanh thương mại hay phân phối cho mái ấm gia đình .
M-Pesa đúng mực là thứ người Kenya cần và nó đã thành công xuất sắc. Dù vậy, mỗi nước một khác, thuyết phục một hội đồng chuyển sang phương pháp thanh toán giao dịch khác không phải điều thuận tiện .
Tại một số ít nước, Mobile Money thất bại vì yếu tố con gà – quả trứng. Đại lý cần được nhân rộng thì dịch vụ mới hữu dụng, tuy nhiên họ chỉ đồng ý làm đại lý khi dịch vụ được phổ cập. Đó là nguyên do vì sao Mobile Money không thành tại Niger, theo một báo cáo giải trình năm 2020. Vài nước khác lại ngừng hoạt động mạng lưới hệ thống Mobile Money để bảo vệ những ngân hàng nhà nước .
Thành công nhiệm màu của M-Pesa là sự tích hợp của “ đúng người, đúng thời gian ”, cộng với quyết định hành động đúng chuẩn của chính phủ nước nhà Kenya khi được cho phép mạng lưới hệ thống hoạt động giải trí mà không cần vận dụng pháp luật nặng nề hay áp phí cao so với mỗi thanh toán giao dịch .
Mobile Money không phải giải pháp khắc phục đói nghèo trên toàn thế giới tuy nhiên là công cụ vô cùng đơn thuần nhưng có công dụng đáng kinh ngạc. Sau 10 năm tăng trưởng, nó vẫn được sử dụng tại nhiều khu vực nghèo khó. Nó đặt ra nền tảng cho một quốc tế mà ở đó, tổng thể mọi người được tiết kiệm chi phí, gửi tiền, chuyển tiền từ điện thoại thông minh và tạo ra độc lạ .

Du Lam (Theo Vox)

Thủ tướng đồng ý triển khai thí điểm Mobile Money trong 2 năm

Thủ tướng đồng ý triển khai thí điểm Mobile Money trong 2 năm

Các doanh nghiệp đáp ứng dịch vụ ví điện tử, doanh nghiệp viễn thông hoàn toàn có thể xin phép thử nghiệm tiến hành dịch vụ Mobile – Money từ ngày 9/3. Thời gian thử nghiệm dịch vụ Mobile – Money sẽ lê dài trong 2 năm .